Dạy học tâm lí học du lịch ở Đại học hướng vào phát triển năng lực tự học cho sinh viên

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM

NGUYỄN GIANG NAM

DẠY HỌC TÂM LÍ HỌC DU LỊCH

Ở ĐẠI HỌC HƢỚNG VÀO PHÁT TRIỂN

NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO SINH VIÊN

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Chuyên ngành Lí luận và Lịch sử giáo dục

Mã số 9 14 01 02

HÀ NỘI, 2017

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM

NGUYỄN GIANG NAM

DẠY HỌC TÂM LÍ HỌC DU LỊCH

Ở ĐẠI HỌC HƢỚNG VÀO PHÁT TRIỂN

NĂNG LỰC TỰ HỌC CHO SINH VIÊN

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Chuyên ngành Lí luận và Lịch sử giáo dục

Mã số 9 14 01 02

Hƣớng dẫn khoa học

1. PGS.TS Đặng Thành Hƣng

2. PGS.TS Nguyễn Đức Sơn

HÀ NỘI, 2017

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu

và kết quả nghiên cứu trong luận án chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất cứ

công trình nào khác.

Tác giả luận án

Nguyễn Giang Nam

ii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ..............................................................................................i

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT............................................................................ v

DANH MỤC CÁC BẢNG...............................................................................vi

DANH MỤC CÁC HÌNH..............................................................................viii

MỞ ĐẦU........................................................................................................... 1

1. Lí do chọn đề tài............................................................................................ 1

2. Mục đích nghiên cứu..................................................................................... 3

3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu .............................................................. 3

4. Giả thuyết khoa học ...................................................................................... 3

5. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................... 4

7. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu............................................ 4

8. Những luận điểm bảo vệ ............................................................................... 6

9. Đóng góp mới của luận án ............................................................................ 7

10. Cấu trúc luận án .......................................................................................... 8

Chƣơng 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA DẠY HỌC TÂM LÍ HỌC DU LỊCH Ở

ĐẠI HỌC HƢỚNG VÀO PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ HỌC CỦA SINH

VIÊN ................................................................................................................. 9

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .................................................................... 9

1.1.1. Những nghiên cứu về tự học và phát triển năng lực tự học................ 9

1.1.2. Những nghiên cứu về dạy học Tâm lí học du lịch hƣớng vào phát

triển năng lực tự học.................................................................................... 13

1.2. Dạy học Tâm lí học du lịch ở đại học ...................................................... 15

1.2.1. Khái quát về Tâm lí học du lịch....................................................... 15

1.2.2. Nội dung và đặc điểm dạy học Tâm lí học du lịch ở đại học ........... 15

1.2.3. Đặc điểm sinh viên trong học tập Tâm lí học du lịch....................... 22

1.3. Năng lực tự học của sinh viên đại học ..................................................... 24

1.3.1. Một số khái niệm............................................................................... 24

1.3.2. Nguyên tắc và đặc điểm của tự học .................................................. 29

1.3.3. Cấu trúc và đặc điểm chung của năng lực ........................................ 31

1.4. Yêu cầu đối với dạy học môn Tâm lí học du lịch hƣớng vào phát triển

năng lực tự học................................................................................................ 41

1.4.1. Những điều kiện phát triển năng lực tự học trong dạy học Tâm lí học

du lịch.......................................................................................................... 41

1.4.2. Nguyên tắc dạy học để phát triển năng lực tự học............................ 44

1.4.3. Nội dung dạy học và học tập để phát triển năng lực tự học ............. 46

1.4.4. p dụng các iện pháp dạy học hƣớng vào phát triển năng lực tự học

..................................................................................................................... 48

iii

Kết luận chƣơng 1 ........................................................................................... 53

Chƣơng 2. THỰC TRẠNG DẠY HỌC TÂM LÍ HỌC DU LỊCH HƢỚNG

VÀO PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ HỌC CỦA SINH VIÊN Ở MỘT SỐ

TRƢỜNG ĐẠI HỌC ...................................................................................... 54

2.1. Tình hình chung của dạy học Tâm lí học du lịch ở đại học..................... 54

2.1.1. Các ngành nghề có đào tạo Tâm lí học du lịch................................. 54

2.1.2. Phƣơng pháp và hình thức dạy học Tâm lí học du lịch .................... 54

2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng dạy học Tâm lí học du lịch hƣớng vào phát

triển năng lực tự học ở một số trƣờng đại học ................................................ 55

2.2.1. Mục đích, qui mô, địa bàn và khách thể khảo sát............................. 55

2.2.2. Nội dung khảo sát ............................................................................. 56

2.2.3. Phƣơng pháp và kĩ thuật khảo sát ..................................................... 56

2.3. Kết quả khảo sát thực trạng...................................................................... 57

2.3.1. Nhận thức của CBQL, GV và SV về tự học và năng lực tự học ...... 57

2.3.2. Thực trạng năng lực tự học của sinh viên qua tự đánh giá ............... 61

2.3.3. Phƣơng pháp và hình thức dạy học Tâm lí học du lịch hƣớng vào

phát triển năng lực tự học............................................................................ 66

2.3.4. Nhận định chung ............................................................................... 75

Kết luận chƣơng 2 ........................................................................................... 77

Chƣơng 3. MỘT SỐ BIỆN PHÁP DẠY HỌC TÂM LÍ HỌC DU LỊCH

HƢỚNG VÀO PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỰ HỌC .................................. 79

3.1. Thiết kế và thực hiện dạy học qua Seminer chuyên đề............................ 79

3.1.1. Thiết kế chuyên đề Năng lực tự học ở đại học ................................ 79

3.1.2. Tổ chức học tập chuyên đề dƣới hình thức seminer......................... 79

3.2. Tổ chức dạy học qua dự án học tập Tâm lí học du lịch........................... 84

3.2.1. Thiết kế một số dự án học tập........................................................... 84

3.2.2. Tổ chức học tập theo dự án............................................................... 96

3.3. Hƣớng dẫn học tập qua các bài tập thực hành Tâm lí học du lịch......... 110

3.3.1. Lựa chọn và xây dựng một số bài tập thực hành đòi hỏi tự học của

sinh viên .................................................................................................... 110

3.3.2. Hƣớng dẫn học tập qua thực hiện các bài tập................................. 114

3.3.3. Đánh giá sản phẩm học tập ............................................................. 115

3.4. Hƣớng dẫn và khuyến khích tự học qua đề tài nghiên cứu tâm lí học du

lịch................................................................................................................. 120

3.4.1. Lựa chọn vấn đề và xác định các đề tài nghiên cứu ....................... 120

3.4.2. Hƣớng dẫn học tập trong quá trình nghiên cứu .............................. 122

Kết luận chƣơng 3 ......................................................................................... 126

Chƣơng 4. THỰC NGHIỆM KHOA HỌC................................................... 128

4.1. Khái quát về quá trình thực nghiệm....................................................... 128

4.1.1. Mục đích, qui mô, địa àn và đối tƣợng thực nghiệm.................... 128

iv

4.1.2. Nội dung thực nghiệm..................................................................... 128

4.1.3. Phƣơng pháp và kĩ thuật tiến hành.................................................. 129

4.2. Phân tích kết quả thực nghiệm............................................................... 130

4.2.1. Kết quả học tập Tâm lí học du lịch................................................. 130

4.2.2. Tri thức về tự học............................................................................ 138

4.2.3. Một số kĩ năng học tập cơ ản ........................................................ 145

4.3. Nhận định chung về thực nghiệm .......................................................... 154

4.3.1. Tác động của các biện pháp dạy học theo hƣớng phát triển năng lực

tự học......................................................................................................... 154

4.3.2. Sự cải thiện kết quả và thái độ học tập Tâm lí học du lịch............. 154

4.3.3. Sự cải thiện năng lực tự học của sinh viên ..................................... 155

Kết luận chƣơng 4 ......................................................................................... 155

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ............................................................... 157

1. Kết luận ..................................................................................................... 157

2. Khuyến nghị.............................................................................................. 158

2.1. Với các trƣờng đại học có đào tạo Tâm lí học du lịch....................... 158

2.2. Với các giảng viên dạy Tâm lí học du lịch ........................................ 158

2.3. Với sinh viên học tập Tâm lí học du lịch........................................... 159

DANH MỤC NHỮNG CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ LUẬN ÁN.......... 160

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................... 161

PHỤ LỤC...................................................................................................... 173

v

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Viết tắt Viết đầy đủ

CBQL Cán bộ quản lí

CNTT Công nghệ thông tin

DHTDA Dạy học theo dự án

ĐC Đối chứng

GV Giảng viên

SV Sinh viên

KNHT KNHT

NLTH Năng lực tự học

NVSP Nghiệp vụ sƣ phạm

PPDH Phƣơng pháp dạy học

SV Sinh viên

THCS Trung học cơ sở

THPT Trung học phổ thông

TLHDL Tâm lí học du lịch

TN Thực nghiệm

KT Kiểm tra

GQVĐ Giải quyết vấn đề

vi

DANH MỤC CÁC BẢNG

ảng 2.1. Nhận thức của CBQL, GV và SV về tự học................................... 59

ảng 2.2. Nhận thức của CBQL, GV và SV về vấn đề NLTH ...................... 60

Bảng 2.3. Đánh giá của SV về tri thức tự học ................................................ 61

Bảng 2.4. Đánh giá của SV về KNHT............................................................ 63

Bảng 2.5. Đánh giá của SV về iểu hiện tâm lí trong học tập........................ 65

ảng 2.6. Đánh giá của C QL và GV về các PP H tác động đến NLTH của

SV.................................................................................................................... 67

ảng 2.7. Thực trạng C QL và GV hiểu đúng ản chất các PP H .............. 68

ảng 2.8. Các PP H đƣợc s dụng trong dạy học TLH L........................... 69

ảng 2.9. Đánh giá của C QL và GV về các HT H tác động đến NLTH của

SV.................................................................................................................... 71

ảng 2.10. Thực trạng C QL và GV hiểu đúng ản chất của các HT H..... 72

ảng 2.11. Các HT H đƣợc s dụng trong dạy học TLH L........................ 73

Bàng 3.1. Kế hoạch thực hiện dự án của nhóm ............................................ 107

Bảng 3.2. Phiếu đánh giá cá nhân ................................................................. 110

Bảng 3.3. Phiếu đánh giá nhóm .................................................................... 110

ảng 4.1. Phân phối điểm kiểm tra TLH L của hai lớp TN và ĐC đầu vào

....................................................................................................................... 130

ảng 4.2. Tham số kiểm định thống kê kết quả kiểm tra TLH L đầu vào của

2 lớp TN và ĐC............................................................................................. 133

ảng 4.3. Phân phối điểm kiểm tra TLH L của hai lớp TN và ĐC đầu ra . 133

ảng 4.4. Phân loại theo thang đánh giá kết quả TLH L lớp TN và ĐC đầu ra

....................................................................................................................... 134

ảng 4.5. Tham số kiểm định thống kê kết quả kiểm tra TLH L đầu ra của 2

lớp TN và ĐC................................................................................................ 136

ảng 4.6. Phân phối điểm kiểm tra TLH L của lớp TN đầu vào và đầu ra 136

ảng 4.7. Phân phối điểm kiểm tra tri thức tự học của hai lớp TN và ĐC đầu

vào ................................................................................................................. 138

ảng 4.8. Tham số kiểm định thống kê kết quả kiểm tra tri thức tự học đầu

vào của 2 lớp TN và ĐC................................................................................ 140

ảng 4.9. Phân phối điểm kiểm tra tri thức tự học đầu ra của hai lớp TN và

ĐC ................................................................................................................. 141

ảng 4.10. Phân loại theo thang đánh giá kết quả tri thức tự học lớp TN và

ĐC đầu ra ...................................................................................................... 142

ảng 4.11. Tham số kiểm định thống kê kết quả kiểm tra tri thức tự học đầu

ra của 2 lớp TN và ĐC .................................................................................. 143

vii

ảng 4.12. Phân phối điểm kiểm tra tri thức tự học của lớp TN đầu vào và

đầu ra ............................................................................................................. 144

ảng 4.13. Phân phối điểm kĩ năng học tập của lớp TN đầu vào................. 145

ảng 4.14. Phân loại kết quả quan sát kĩ năng học tập lớp TN đầu vào ...... 146

ảng 4.15. Phân phối điểm kĩ năng học tập của lớp TN đầu ra ................... 147

ảng 4.16. Phân loại kết quả quan sát kĩ năng học tập lớp TN đầu ra ......... 148

ảng 4.17. Tham số kiểm định thống kê điểm KNHT đầu vào và đầu ra nhóm

TN.................................................................................................................. 148

ảng 4.18. Phân phối điểm thái độ học tập của lớp TN đầu vào.................. 149

ảng 4.19. Phân loại kết quả quan sát thái độ học tập lớp TN đầu vào ....... 150

ảng 4.20. Phân phối điểm thái độ học tập của lớp TN đầu ra .................... 150

ảng 4.21. Phân loại kết quả quan sát thái độ học tập lớp TN đầu ra .......... 151

ảng 4.22. Tham số kiểm định thống kê điểm TĐHT đầu vào và đầu ra nhóm

TN.................................................................................................................. 152

viii

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 1.1. Cấu trúc chung của mọi năng lực.................................................... 31

Hình 1.2. Cấu trúc của kĩ năng TNTTHT....................................................... 34

Hình 1.3. Cấu trúc kĩ năng ôn tập ................................................................... 37

Hình 1.4. Cấu trúc kĩ năng tự đánh giá ........................................................... 41

Hình 2.1. Kết quả đánh giá của SV về tri thức tự học .................................... 62

Hình 2.2. Đánh giá của SV về kĩ năng học tập ............................................... 64

Hình 2.3. Đánh giá iểu hiện TL của SV trong học tập.................................. 66

Hình 2.4. Cách thực hiện và hiệu quả s dụng các PPDH theo tỉ lệ trung bình

......................................................................................................................... 70

Hình 2.5. Cách thực hiện và hiệu quả s dụng các HTDH theo tỉ lệ trung bình

......................................................................................................................... 74

Hình 3.1. Các chủ đề của AHT .................................................................... 87

Hình 4.1. Phân phối điểm kiểm tra TLH L lớp TN và ĐC đầu vào............ 131

Hình 4.2. Đƣờng lu tích điểm kiểm tra TLH L của 2 lớp TN và ĐC đầu vào

....................................................................................................................... 132

Hình 4.3. Phân phối điểm kiểm tra TLH L lớp TN và ĐC đầu ra .............. 134

Hình 4.4. Đƣờng lu tích điểm kiểm tra TLH L lớp TN và ĐC đầu ra ...... 135

Hình 4.5. Phân phối điểm kiểm tra TLH L lớp TN đầu vào và đầu ra ....... 137

Hình 4.6. Đƣờng lu tích điểm kiểm tra TLH L của lớp TN đầu vào và đầu

ra.................................................................................................................... 137

Hình 4.7. Phân phối điểm kiểm tra tri thức tự học của lớp TN và lớp ĐC đầu

vào ................................................................................................................. 139

Hình 4.8. Đƣờng lu tích điểm kiểm tra tri thức tự học của 2 lớp TN và ĐC

đầu vào .......................................................................................................... 139

Hình 4.9. Phân phối điểm kiểm tra tri thức tự học của lớp TN và ĐC đầu ra

....................................................................................................................... 142

Hình 4.10. Đƣờng lu tích điểm kiểm tra tri thức tự học của 2 lớp TN và ĐC

đầu ra ............................................................................................................. 142

Hình 4.11. Phân phối điểm kiểm tra tri thức tự học lớp TN đầu vào và đầu ra

....................................................................................................................... 144

Hình 4.12. Đƣờng lu tích điểm kiểm tra tri thức tự học của lớp TN đầu vào

và đầu ra ........................................................................................................ 145

Hình 4.13. Phân ố kết quả quan sát KNHT đầu vào................................... 146

Hình 4.14. Phân ố kết quả quan sát KNHT đầu ra...................................... 148

Hình 4.15. Phân ố kết quả quan sát TĐHT đầu vào ................................... 150

Hình 4.16. Phân ố kết quả quan sát TĐHT đầu ra ...................................... 151

1

MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài

1.1. Về mặt thực tiễn

Tâm lí học du lịch là môn học đƣợc giảng dạy bắt buộc cho sinh viên

chuyên ngành Hƣớng dẫn du lịch, Du lịch học và Văn hoá du lịch, Quản trị

kinh doanh du lịch và khách sạn, Quản trị dịch vụ du lịch và lữ hành, Quản trị

kinh doanh lữ hành và hƣớng dẫn du lịch, Quản trị doanh nghiệp khách sạn và

du lịch, v.v...của các trƣờng đại học. Vị trí môn học đƣợc xác định trong

chƣơng trình đào tạo các chuyên ngành này thuộc khối kiến thức giáo dục

chuyên nghiệp. Do vậy nó có vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình hình

thành năng lực nghề nghiệp cho sinh viên ngành du lịch.

Nhƣng trên thực tế, trong các trƣờng đại học hiện nay khi dạy môn học

này giảng viên chƣa giúp sinh viên khai thác đƣợc hết tri thức và kĩ năng nghề

nghiệp của môn học; mức độ chỉ ra phạm vi và cách vận dụng kiến thức vào

hoạt động trong lĩnh vực du lịch còn hạn chế; tác dụng của môn học không

đƣợc phát huy ngang tầm với vị trí đƣợc xác định trong chƣơng trình đào tạo,

kết quả học tập chƣa đáp ứng mục tiêu mong đợi [22] v.v... Những yếu tố tác

động đến hạn chế đó là:

- Chậm đổi mới và áp dụng các chiến lƣợc, phƣơng pháp dạy học hiện

đại, các phƣơng tiện kĩ thuật dạy học hiệu quả trong môn học này.

- Quản lí đào tạo chƣa thích ứng tốt với hệ thống tín chỉ và tính chất

của nhiều chƣơng trình đào tạo tƣơng đối mới ở đại học, ví dụ Tâm lí học du

lịch, Khoa học quản lí, Công tác xã hội v.v...

- Tuy là môn học hiện đại, nhƣng cách tổ chức, thiết kế Tâm lí học du

lịch lại vẫn theo kiểu truyền thống - nội dung đƣợc thiết kế nhƣ một văn ản

qui định về việc truyền thụ học vấn trong sự ấn định về thời gian, về học tập

nhằm đạt đƣợc yêu cầu đề ra. Khối lƣợng kiến thức của môn học đƣợc viết

2

theo từng chƣơng dàn trải, cuối mỗi chƣơng thƣờng có các bài tập giúp ngƣời

học kiểm tra kiến thức học đƣợc nhƣng cũng chỉ mang tính chất khái quát,

chung chung v.v...

- Hình thức tổ chức dạy học đƣợc s dụng để tổ chức giờ học Tâm lí

học du lịch chủ yếu là hình thức học tập lớp - bài. Các hình thức học tập khác

giúp ngƣời học có cơ hội đƣợc th sức, đƣợc trải nghiệm trong quá trình học

tập, đƣợc cọ sát thực tế nhƣ tham quan, thực tế, thực hành không có nhiều cơ

hội đƣợc thực hiện [23] v.v...

Nhƣng còn một yếu tố nữa có tính quyết định - đó là dạy Tâm lí học du

lịch cũng nhƣ dạy nhiều môn học khác đã thiếu quan tâm đến phát triển năng

lực tự học của sinh viên. Chỉ thuộc và nhớ giáo trình và làm đủ bài tập là hoàn

thành nhiệm vụ. Khi thi chỉ cần nhắc lại đúng giáo trình là đạt kết quả khá,

kết quả giỏi. Sinh viên khó mở rộng học vấn nghề nghiệp qua nghiên cứu các

chuyên khảo, bài báo khoa học, kết quả nghiên cứu ngoài giáo trình vì nói

chung NLTH của các em chƣa đủ.

1.2. Về mặt lí luận

Những ý tƣởng thiết kế và s dụng các biện pháp dạy học hiệu quả có

thể giúp sinh viên phát huy tốt nhất những tiềm năng của bản thân, giúp họ

“học thành công, không rủi ro và có thể học tập theo hoàn cảnh riêng của

mình” (Kharlamov I. F. (1979) [62], tr. 4) và phát triển nhu cầu, năng lực tự

học từ lâu và đến nay vẫn luôn là vấn đề lí luận cần đƣợc quan tâm giải quyết.

Đó là vấn đề lí luận vừa có ý nghĩa chung trong Lí luận dạy học vừa có ý

nghĩa cả trong Lí luận dạy học các bộ môn. Trên bình diện chung, ngay cả

khái niệm tự học và bản chất năng lực tự học vẫn còn chƣa rõ ràng.

Các công trình nghiên cứu về năng lực tự học và phát triển năng lực tự

học cho ngƣời học thông qua việc s dụng các phƣơng tiện, các biện pháp và

kĩ thuật dạy học hiện đại trong các môn học đƣợc tập trung nhiều ở các môn

Toán, Lí, Hóa v.v... trong các trƣờng phổ thông; các môn kĩ thuật, Tâm lí học

3

đại cƣơng, Giáo dục học, Phƣơng pháp dạy học bộ môn v.v... trong các

trƣờng cao đẳng, đại học. Rất nhiều khía cạnh khác nhau của vấn đề này đã

đƣợc đề cập, nhƣ: s dụng ản đ tƣ duy, dạy đọc hiểu, s dụng sách giáo

khoa, ứng dụng công nghệ thông tin, nghiên cứu khoa học, s dụng ài tập,

seminer, dạy học theo dự án v.v... để phát triển năng lực tự học và những điều

chung chung khác xung quanh vấn đề này. Điều đó thể hiện trong một số luận

án và bài báo [13], [40], [101], [17], [93].

Tuy nhiên, chƣa có nghiên cứu cụ thể về cách dạy, cách học môn Tâm

lí học du lịch để phát triển năng lực tự học của SV ở trƣờng đại học. Đây là

vấn đề mới trong dạy học Tâm lí học du lịch, chƣa đƣợc đặt ra và chƣa đƣợc

giải quyết mặc dù nó cần đƣợc đặt ra và cần đƣợc xem xét. Chính trong bối

cảnh có những vấn đề thực tiễn và lí luận nêu trên nên đề tài “Dạy học Tâm lí

học du lịch ở đại học hướng vào phát triển năng lực tự học cho sinh viên”

đƣợc lựa chọn để nghiên cứu luận án tiến sĩ.

2. Mục đích nghiên cứu

Đề xuất các biện pháp dạy học Tâm lí học du lịch hƣớng vào phát triển

năng lực tự học cho sinh viên đại học nhằm nâng cao kết quả học tập.

3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu

3.1. Khách thể nghiên cứu

Hoạt động dạy học Tâm lí học du lịch trong đào tạo theo hệ thống tín

chỉ ở trƣờng đại học

3.2. Đối tượng nghiên cứu

Quan hệ giữa sự phát triển năng lực tự học của sinh viên và quá trình

dạy học Tâm lí học du lịch ở trƣờng đại học.

4. Giả thuyết khoa học

Nếu các biện pháp dạy học Tâm lí học du lịch ở đại học tạo ra đƣợc

môi trƣờng học tập giàu trải nghiệm, nhiều cơ hội thực hành, thực tế, khuyến

4

khích và dựa vào năng lực nền tảng của sinh viên thì chúng sẽ tác động tích

cực đến quá trình tự học và phát triển năng lực tự học của các em.

5. Nhiệm vụ nghiên cứu

5.1. Xác định cơ sở lí luận của dạy học Tâm lí học du lịch ở đại học

hƣớng vào phát triển năng lực tự học của sinh viên.

5.2. Tổ chức khảo sát thực trạng dạy học Tâm lí học du lịch hƣớng vào

phát triển năng lực tự học của sinh viên ở một số trƣờng đại học.

5.3. Đề xuất một số biện pháp dạy học Tâm lí học du lịch ở đại học

hƣớng vào phát triển năng lực tự học của sinh viên.

5.4. Tổ chức thực nghiệm khoa học và lấy ý kiến đánh giá của chuyên

gia để đánh giá kết quả nghiên cứu.

6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu

6.1. Qui mô, địa bàn

Đề tài khảo sát trên mẫu 300 sinh viên năm thứ hai chuyên ngành

Hƣớng dẫn viên du lịch, Quản trị kinh doanh dịch vụ và lữ hành, Quản trị

kinh doanh du lịch và khách sạn, Văn hóa du lịch của các trƣờng Đại học

Công nghiệp Hà Nội, Đại học Thăng Long, Đại học văn hóa Hà Nội, Đại học

kinh tế quốc dân, Đại học Thành Đô, Đại học dân lập Phƣơng Đông, Viện đại

học Mở Hà Nội.

6.2. Nội dung

Trong phạm vi nghiên cứu của luận án, năng lực tự học của SV đƣợc

giới hạn ở khía cạnh tri thức về tự học và các kĩ năng học tập cơ ản (kĩ năng

tiếp nhận thông tin học tập, kĩ năng tiến hành ôn tập, kĩ năng tự đánh giá).

7. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu

7.1. Phương pháp luận chung

7.1.1. S dụng tiếp cận năng lực trong dạy học

Tiếp cận này đòi hỏi dạy học phải kết hợp đ ng thời giữa việc dựa vào

nền tảng năng lực học tập mà SV đã có (sự phát triển tƣ duy, chức năng nhận

5

thức, vốn học vấn, kinh nghiệm và việc phát triển năng lực tự học trong quá

trình dạy học Tâm lí học du lịch.

7.1.2. S dụng tiếp cận hoạt động trong dạy học

Để giáo dục, hình thành năng lực tự học, SV cần đƣợc tham gia vào

các hoạt động phong phú và đa dạng trong quá trình học tập ở trên lớp và

trong môi trƣờng học dã ngoại. Cách tiếp cận này cho ph p luận án xác định

đƣợc qui trình tổ chức hoạt động dạy học và học tập TLHDL đáp ứng yêu cầu

của giáo dục, phát triển năng lực tự học cho SV.

7.1.3. Dựa vào bản chất lí luận của tự học và năng lực tự học

Muốn giáo dục và phát triển năng lực nào đó có hiệu quả cần phân tích

ản chất và cấu trúc của năng lực, chỉ ra các thành phần cấu trúc của chúng.

Theo tiếp cận này, luận án có cơ sở xác định ản chất của tự học, năng lực tự

học, các thành phần cấu trúc của năng lực tự học để đề xuất các biện pháp dạy

học TLHDL thực sự hƣớng vào phát triển năng lực tự học cho SV.

7.2. Các phương pháp nghiên cứu

7.2.1. Các phƣơng pháp nghiên cứu lí luận

- Phƣơng pháp phân tích lịch s - lôgíc: nhằm phân tích kết quả nghiên

cứu về vấn đề dạy học và phát triển năng lực tự học. Xác định rõ ối cảnh

nghiên cứu; thành tựu, hạn chế của các công trình nghiên cứu trƣớc đó; những

khoảng trống, những vấn đề chƣa đƣợc giải quyết trong lĩnh vực này. Từ đó

làm cơ sở giải quyết nhiệm vụ nghiên cứu lí luận và thực tiễn của dạy học

TLH L hƣớng vào phát triển năng lực tự học cho SV.

- Phƣơng pháp khái quát hóa lí luận: nhằm tổng hợp, hệ thống hoá tri

thức về tổ chức hoạt động dạy học và phát triển năng lực tự học cho SV

ngành du lịch ở các trƣờng đại học làm cơ sở xây dựng quan niệm và khung lí

thuyết của đề tài.

- Phƣơng pháp so sánh: đƣợc s dụng để phân tích, tìm hiểu, chỉ ra

những điểm giống và khác nhau của các quan niệm trong nƣớc, quan niệm