Dây chuyền công nghệ pha chế dầu công nghiệp

Lêi c¶m ¬n!

Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy - TS. Phan Tö B»ng, ngêi ®· híng dÉn em

lµm ®å ¸n nµy.

Em xin c¶m ¬n PGS. TS. NguyÔn Danh Nhi, TS. NguyÔn ThÞ B×nh cïng

c¸c thÇy, c¸c c« trong bé m«n Läc hãa dÇu, nh÷ng ngêi ®· hÕt lßng truyÒn ®¹t

kiÕn thøc cho chóng em trong bèn n¨m häc võa qua.

Em còng c¶m ¬n c¸c c¸n bé, nh©n viªn c«ng t¸c t¹i C«ng ty hãa dÇu

Petrolimex - Chi nh¸nh H¶i Phßng, nhµ m¸y dÇu nhên Thîng LÝ vÒ sù gióp ®ì

tËn t×nh cña hä trong suèt qu¸ tr×nh em thùc tËp t¹i ®©y.

Do tr×nh ®é b¶n th©n cã h¹n vµ do thêi gian viÕt ®å ¸n ng¾n, ®å ¸n ch¾c

ch¾n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®îc sù chØ b¶o cña

c¸c thÇy, c¸c c« vµ sù gãp ý cña c¸c b¹n ®ång nghiÖp.

1

Môc Lôc

Ch¬ng 1

Tæng quan vÒ dÇu b«i tr¬n

1.LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. 7

2.Chøc n¨ng cña dÇu b«i tr¬n. 7

3.Yªu cÇu chÊt lîng dÇu b«i tr¬n. 8

4.Ph©n lo¹i vÒ dÇu b«i tr¬n. 8

5.Thµnh phÇn chñ yÕu cña dÇu b«i tr¬n 11

5.1.DÇu gèc: 11

5.1.1. C¸c chñng lo¹i dÇu gèc: 11

* DÇu gèc kho¸ng. 11

* DÇu gèc tæng hîp. 13

5.1.2. C«ng nghÖ s¶n xuÊt dÇu gèc kho¸ng: 14

* Qu¸ tr×nh chng cÊt ch©n kh«ng. 15

* Qu¸ tr×nh t¸ch nhùa ®êng b»ng propan. 17

* Qu¸ tr×nh chiÕt b»ng dung m«i ®Ó lo¹i Aromatic. 17

* Qu¸ tr×nh t¸ch s¸p. 18

* Qu¸ tr×nh lµm s¹ch b»ng hi®ro. 20

5.2.C¸c chÊt phô gia: 21

5.2.1.Kh¸i niÖm: 21

5.2.2.C¸c lo¹i chÊt phô gia: 22

* ChÊt øc chÕ oxi hãa. 22

* ChÊt khö ho¹t tÝnh kim lo¹i. 24

* ChÊt øc chÕ ¨n mßn. 24

* ChÊt øc chÕ gØ. 25

* ChÊt phô gia chÞu ®iÒu kiÖn kh¾c nghiÖt. 25

- C¸c chÊt tÈy röa.

- C¸c chÊt ph©n t¸n.

* ChÊt c¶i thiÖn chØ sè ®é nhít. 26

* ChÊt lµm gi¶m nhiÖt ®é ®«ng ®Æc. 27

* Nh÷ng chÊt t¹o nhò / khö nhò. 27

* ChÊt phô gia chèng t¹o bät. 27

* ChÊt phô gia diÖt khuÈn. 28

2

* T¸c nh©n b¸m dÝnh. 28

* T¸c nh©n lµm kÝn. 28

* ChÊt phô gia Tribology: 28

- ChÊt phô gia chèng mµi mßn.

- ChÊt phô gia cùc ¸p.

- ChÊt phô gia biÕn tÝnh ma s¸t.

6.§¸nh gi¸ chÊt lîng dÇu b«i tr¬n. 30

6.1. §é nhít. 30

6.2.ChØ sè ®é nhít. 30

6.3.NhiÖt ®é chíp ch¸y. 30

6.4.NhiÖt ®é ®«ng ®Æc. 31

6.5.TrÞ sè axit ( TAN ) vµ kiÒm ( TBN ). 31

6.6.Hµm lîng níc. 31

6.7.Hµm lîng cÆn cacbon. 31

6.8.§é bÒn oxi hãa. 32

6.9.C¸c phÐp thö chèng mµi mßn vµ chÞu ¸p cao. 32

6.10.§é t¹o bät. 32

Ch¬ng 2

DÇu c«ng nghiÖp

1.Giíi thiÖu chung 35

2.Ph©n lo¹i dÇu c«ng nghiÖp: 35

2.1. Ph©n lo¹i chung: 35

* Nhãm dÇu c«ng nghiÖp th«ng dông. 35

* Nhãm dÇu c«ng nghiÖp chuyªn dông. 35

2.2. Ph©n lo¹i theo tiªu chuÈn. 36

* Ph©n lo¹i theo ®é nhít. 36

* Ph©n lo¹i theo c«ng dông vµ lÜnh vùc sö dông. 36

3. C¸c lo¹i dÇu chuyªn dông. 38

3.1. DÇu truyÒn ®éng b¸nh r¨ng. 38

3.1.1. Chøc n¨ng. 38

3.1.2. Ph©n lo¹i. 38

3.1.3. C¸c chÊt phô gia dïng trong dÇu truyÒn ®éng b¸nh r¨ng. 40

3.1.4. C¸c s¶n phÈm do c¸c h·ng kh¸c nhau s¶n xuÊt. 40

3.2. DÇu m¸y nÐn. 42

3.2.1. Chøc n¨ng. 42

3.2.2. Ph©n lo¹i. 42

3

* DÇu m¸y nÐn khÝ. 43

* DÇu m¸y nÐn l¹nh. 43

* DÇu cho c¸c b¬m ch©n kh«ng. 43

3.2.3. C¸c chÊt phô gia dïng trong dÇu m¸y nÐn 44

3.2.4. C¸c lo¹i dÇu m¸y nÐn do c¸c h·ng kh¸c nhau s¶n xuÊt 44

3.3. DÇu thuû lùc. 45

3.3.1. Giíi thiÖu chung. 45

3.3.2. Yªu cÇu ®èi víi dÇu thuû lùc. 47

3.3.3. Ph©n lo¹i. 50

* Ph©n lo¹i theo ®é nhít. 50

* Ph©n lo¹i theo ®Æc tÝnh vµ môc ®Ých sö dông. 50

* Ph©n lo¹i theo hÖ thuû lùc. 51

3.3.4. C¸c chÊt phô gia dïng trong dÇu thuû lùc. 53

3.3.5. C¸c lo¹i dÇu thuû lùc do c¸c h·ng kh¸c nhau s¶n xuÊt. 53

3.4. DÇu c¸ch ®iÖn. 54

3.4.1. Giíi thiÖu chung. 55

3.4.2. Yªu cÇu vÒ chÊt lîng ®èi víi nhãm dÇu c¸ch ®iÖn. 55

3.4.3. C¸c lo¹i dÇu c¸ch ®iÖn do c¸c h·ng kh¸c nhau s¶n xuÊt. 56

3.5. DÇu tua bin. 56

3.5.1. M« t¶ chung. 56

3.5.2. DÇu tua bin c«ng nghiÖp. 57

3.5.3. Ph©n lo¹i chung vµ øng dông. 57

3.5.4. DÇu tua bin do h·ng Shell s¶n xuÊt. 58

Ch¬ng 3

D©y chuyÒn c«ng nghÖ pha chÕ dÇu

c«ng nghiÖp

1.Qui tr×nh h×nh thµnh mét ®¬n pha chÕ. 60

1.1.Kh¶o s¸t tÝnh chÊt cña dÇu gèc. 60

1.2.Kh¶o s¸t c¸c chÊt phô gia. 60

2.D©y chuyÒn c«ng nghÖ pha chÕ dÇu c«ng nghiÖp. 61

2.1.NhËp dÇu gèc vµ c¸c chÊt phô gia. 61

2.2.Pha chÕ dÇu gèc víi c¸c chÊt phô gia. 63

2.3.§¸nh gi¸ chÊt lîng dÇu c«ng nghiÖp sau khi pha chÕ. 69

3.KhuÊy trén dÇu gèc víi chÊt phô gia. 69

4

3.1.KhuÊy trén chÊt láng. 69

3.1.1.§¹i c¬ng. 69

3.1.2.C«ng suÊt trong thïng trén. 71

3.1.3.C¸c lo¹i m¸i khuÊy vµ dßng trong thïng trén. 72

3.1.4.C¸c ph¬ng ph¸p khuÊy trén kh¸c. 73

3.2.Ph¬ng ph¸p khuÊy trén dÇu gèc víi c¸c chÊt phô gia. 74

4. §iÒu chØnh lu lîng dßng nguyªn liÖu vµo vµ dßng

s¶n phÈm ®i ra ë c¸c bÓ pha chÕ 3A, 3B, 3C 74

4.1. §iÒu chØnh dßng nguyªn liÖu ®i vµo c¸c bÓ pha chÕ 3A, 3B, 3C. 74

4.2. §iÒu chØnh dßng s¶n phÈm ®i ra c¸c bÓ pha chÕ 3A, 3B, 3C. 74

5. Qui tr×nh ®un nãng dÇu. 75

KÕt LuËn

Tµi liÖu tham kh¶o

5

Ch¬ng 1

Tæng quan vÒ dÇu b«i tr¬n

6

1.LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn:

Tõ thêi xa xa, c¸c thiÕt bÞ c¬ khÝ vµ chÊt b«i tr¬n ®· trë thµnh nh÷ng yÕu tè

kh«ng thÓ t¸ch rêi nhau. Kh«ng cã chÊt b«i tr¬n th× con ngêi kh«ng cã ®îc

nh÷ng thµnh tùu rùc rì vµ nh÷ng s¸ng t¹o k× diÖu cña nÒn kÜ thuËt nh ngµy

nay.

Cã rÊt nhiÒu chÊt liÖu dïng ®Ó b«i tr¬n nh mì níc, mì ®éng vËt, dÇu th¶o

méc vµ c¸c s¶n phÈm dÇu má tæng hîp... Tuy nhiªn, ®¸ng chó ý h¬n c¶ lµ chÊt

b«i tr¬n ®îc chÕ t¹o tõ dÇu má.

C¸ch ®©y 100 n¨m, con ngêi, thËm chÝ, cha cã ®îc kh¸i niÖm vÒ dÇu b«i

tr¬n. TÊt c¶ c¸c lo¹i m¸y mãc lóc bÊy giê ®Òu ®îc b«i tr¬n b»ng dÇu mì lîn vµ

sau ®ã, dïng dÇu « liu. Khi dÇu « liu khan hiÕm th× ngêi ta chuyÓn sang sö

dông c¸c lo¹i dÇu th¶o méc kh¸c. VÝ dô, ®Ó b«i tr¬n cäc sîi m¸y dÖt, ngêi ta

®· dïng ®Õn dÇu cä.

KØ nguyªn cña dÇu b«i tr¬n thùc sù b¾t ®Çu khi loµi ngêi t×m ra c«ng nghÖ

chÕ biÕn s©u dÇu má. ViÖc b«i tr¬n ®· më mét c¸nh cöa cho dÇu má. DÇu b«i

tr¬n ®îc sö dông ngµy cµng nhiÒu: m¸y næ vµ ®éng c¬ ®èt trong thuéc mäi

lo¹i kÝch cì; tua bin; m¸y Ðp... ®Òu ®îc b«i tr¬n b»ng dÇu hoÆc mì ®îc chÕ

biÕn cho phï hîp víi yªu cÇu sö dông.

C¸c tÝnh chÊt ®iÖn m«i cña c¸c lo¹i dÇu lÊy tõ dÇu má ®· khiÕn chóng ®îc

dïng c¶ trong c¸c maý biÕn thÕ, trong c¸c hép r¬ le hoÆc hép nèi tiÕp trong

c¸c d©y c¸p ngÇm díi ®Êt.

S¶n xuÊt dÇu b«i tr¬n lµ mét lÜnh vùc cña c«ng nghÖ läc dÇu. C¸c tËp ®oµn t

b¶n lín liªn quan ®Õn dÇu b«i tr¬n nh BP, Exxon, Total... ®· cã mÆt trªn hÇu

hÕt c¸c níc vµ trong mäi lÜnh vùc cña c«ng nghiÖp dÇu má. Hä ®· vµ ®ang øng

dông nh÷ng thµnh tùu míi nhÊt cña khoa häc, ®a nÒn c«ng nghiÖp dÇu má

t¨ng trëng kh«ng ngõng vµ s¶n xuÊt dÇu b«i tr¬n còng kh«ng ngõng ®îc n©ng

cao vÒ mÆt chÊt lîng còng nh sè lîng, s¸ng t¹o thªm nhiÒu chñng lo¹i dÇu b«i

tr¬n míi.

2. Chøc n¨ng cña dÇu b«i tr¬n:

B«i tr¬n lµ biÖn ph¸p lµm gi¶m ma s¸t vµ mµi mßn ®Õn møc thÊp nhÊt b»ng

c¸ch t¹o ra gi÷a c¸c bÒ mÆt vËt liÖu ë ®ã x¶y ra sù ma s¸t mét líp chÊt b«i

tr¬n. Líp chÊt nµy t¹o ra sù ng¨n c¸ch gi÷a c¸c bÒ mÆt vËt liÖu mét c¸ch

nhanh chãng mét khi ®îc sö dông hîp lÝ. HÇu hÕt c¸c chÊt b«i tr¬n ë d¹ng

láng.

DÇu b«i tr¬n cã chøc n¨ng chñ yÕu:

- B«i tr¬n lµm gi¶m ma s¸t vµ do ®ã, lµm gi¶m cêng ®é mµi mßn, ¨n mßn

cña c¸c bÒ mÆt tiÕp xóc.

- Lµm s¹ch vµ b¶o vÖ c¸c chi tiÕt ®îc b«i tr¬n khái c¸c h¹t mµi mßn nh»m

n©ng cao tuæi thä cña m¸y mãc.

- Lµm m¸t ®éng c¬.

7