Dấu ấn tự sự trong hình thái học truyện cổ tích của V.I. A Propp

Ngô Thanh Quý Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 65(03): 73 - 77

73

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.Lrc-tnu.edu.vn

DẤU ẤN TỰ SỰ TRONG HÌNH THÁI HỌC TRUYỆN CỔ TÍCH

CỦA V. I. A PROPP

Ngô Thanh Quý*

Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên

TÓM TẮT

Valadimir Ia Propp (1895- 1970) là Giáo sư ngữ văn của trường đại học Tổng hợp Peterburg. Ông

là chuyên gia nghiên cứu về folklore và có nhiều ảnh hưởng sâu sắc đến các thế hệ. Ông để lại

nhiều tác phẩm có giá trị. Nhưng đáng chú ý là nghiên cứu: Hình thái học truyện cổ tích in vào

năm 1928.Trong nghiên cứu này, Propp đã lấy yếu tố tự sự làm gốc để xem xét các chức năng của

những nhân vật hành động. Ông đã khái quát được 31 công thức, 7 nhóm nhân vật hành động.

Công trình nghiên cứu của Propp đã được các tác giả sau này như Greimas, Susana… kế thừa và

xây dựng nên lý thuyết nghiên cứu mới.

Hình thái học truyện cổ tích của Propp thực sự là những cống hiến quý báu cho khoa học, cho nền

nghiên cứu văn học dân gian của nhân loại.

Từ khoá: V.I.A propp, tự sự, dấu ấn, hình thái học, truyện cổ tích..

Valadimir Ia Propp (1895- 1970) là giáo sư

Ngữ văn của trường đại học Tổng hợp

Peterburg. Ông là chuyên gia nghiên cứu về

folklore và có nhiều ảnh hưởng sâu sắc đến

các thế hệ. Ông để lại nhiều tác phẩm có giá

trị: Hình thái học truyện cổ tích, Những

gốc rễ lịch sử của truyện cổ tích thần kỳ,

Những lễ hội nông nghiệp Nga, Folklore

và thực tại, Thi pháp folklore, Những vấn

đề cái hài và tiếng cười…

Nhưng tác phẩm đầu tiên của ông: Hình thái

học truyện cổ tích, in vào năm 1928 thực sự

đã gây được sự chú ý trong giới nghiên

cứu.Nó là khởi đầu của mọi sự khởi đầu, bởi

người ta có thể tìm thấy ở đó những quan

điểm tự sự, phương pháp phân tích cấu trúc

văn bản, cấu trúc loại hình. Công trình đó đã

mở ra một phương pháp nghiên cứu mới cho

chuyên ngành văn học dân gian nói riêng và

văn học nói chung. Những giá trị của công

trình đã phát huy được ảnh hưởng to lớn vào

những năm 50, 60 của thế kỷ XX, khi phương

pháp cấu trúc ra đời và họ đã coi tác phẩm

của Prrop như một mẫu mực kinh điển của

phương pháp nghiên cứu này.

Khi tự sự được hiểu không còn đơn giản là

việc kể chuyện, mà là một phương pháp

không thể thiếu để giải thích, lý giải quá khứ



Tel: 0989793169,Email: [email protected]

có nguyên lý riêng thì công trình nghiên cứu

“Hình thái học truyện cổ tích của Propp”

như một dấu ấn quan trọng của việc nghiên

cứu chức năng tự sự trong truyện cổ tích.

Roland Barthes nói: “Đã có bản thân lịch sử

loài người, thì đã có tự sự”, tác giả J. H.

Miller có nói: “Tự sự là cách để ta đưa vào

một trật tự, và trật tự ấy mà chúng ta có

được ý nghĩa. Tự sự là cách tạo nghĩa cho

sự kiện, biến cố” (1). Với những ý nghĩa ấy

“Hình thái học truyện cổ tích ” của Propp

đã đặt một dấu ấn cho việc nghiên cứu lý

thuyết tự sự.Trải qua những thăng trầm của

lịch sử, biến động của thời đại, sự nhìn

nhận đánh giá của các thế hệ nghiên cứu

khác nhau, nhưng những kết quả nghiên cứu

của Propp vẫn luôn được khẳng định.

Lịch sử khoa học bao giờ cũng rất quan trọng,

bởi nhờ những người đi trước mà chúng ta

hiểu biết hơn những gì cần tìm hiểu. Tác giả

Propp cũng đã bắt đầu nghiên cứu bằng

cách tìm hiểu lịch sử vấn đề và thấy rằng:

Vào 30 năm cuối của thế kỷ XI X các văn

kiện khoa học về cổ tích không phải là

phong phú. Người ta xuất bản nhiều những

văn bản, những công trình có tính chất

chuyên môn hẹp, nhưng lại ít bàn đến các

vấn đề chung. Propp nhận thấy vấn đề

không phải ở số lượng tài liệu mà chính là

phương pháp nghiên cứu.