Dap an triet hoc K33.DOC

C©u 1: TriÕt häc lµ g×? Ph©n tÝch vÊn ®Ò c¬ b¶n cña triÕt häc vµ c¸c h×nh thøc

c¬ b¶n cña chñ nghÜa duy vËt trong lÞch sö triÕt häc?

Tr¶ lêi: TriÕt häc lµ g×? C¸c quan ®iÓm tríc M¸c

- Thêi cæ ®¹i: TriÕt häc bao gåm c¸c tri thøc hiÓu biÕt cña con ngêi vÒ thÕ giíi,

hiÓu biÕt vò trô vµ gi¶i thÝch b»ng hÖ thèng t duy.

- Thêi cËn ®¹i: TriÕt häc lµ khoa häc cña c¸c m«n khoa häc, coi triÕt häc lµ

m«n khoa häc mÑ cña c¸c m«n khoa häc kh¸c.

-Quan ®iÓm M¸cXÝt: TriÕt häc lµ hÖ thèng nh÷ng quan ®iÓm, quan niÖm chung

cña con ngêi vÒ thÕ giíi, vÒ vÞ trÝ vµ vai trß cña con ngêi ®èi víi thÕ giíi ë tr×nh ®é

cao, lµ khoa häc vÒ nh÷ng quy luËt vËn ®éng cña t duy con ngêi vÒ thÕ giíi.

-TriÕt häc cã ®Æc ®iÓm so víi c¸c h×nh th¸i ý thøc x· héi kh¸c, nã xem xÐt thÕ

giíi trong mét chÝnh thÓ kh«ng ®i s©u vµo tõng bé phËn riªng lÎ ®Ó nghiªn cøu.

§iÒu kiÖn nhËn thøc: Sù ph©n c«ng lao ®éng vµ ph¸t triÓn lao ®éng trÝ ãc

§iÒu kiÖn x· héi:

Sù ph©n chia giai cÊp

-Vai trß cña TriÕt häc: Nã ®ãng vai trß lµ thÕ giíi quan, ph¬ng ph¸p luËn cña

mét giai cÊp, mét lùc lîng x· héi nhÊt ®Þnh.

-§èi tîng cña TriÕt häc: Nghiªn cøu, x¸c ®Þnh hÖ thèng quan ®iÓm, quan niÖm

chung nhÊt ®Ó gi¶i thÝch mäi hiÖn tîng

* VÊn ®Ò c¬ b¶n cña triÕt häc .

- Mäi vÊn ®Ò c¬ b¶n cña TriÕt häc lµ mèi quan hÖ gi÷a vËt chÊt vµ ý thøc, v× nã

lµ c¬ së ®Ó gi¶i quyÕt mäi vÊn ®Ò kh¸c cña triÕt häc.

- Nã lµ vÊn ®Ò xuyªn suèt cña mäi trêng ph¸i TriÕt häc

- C¸ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®ã lµm tiªu chuÈn ®Ó ph©n ®Þnh c¸c trêng ph¸i triÕt häc

duy t©m hay duy vËt lÞch sö.

- §ã còng lµ vÊn ®Ò chung nhÊt ®Ó ph©n ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò thuéc TriÕt häc vµ

nh÷ng vÊn ®Ò ngoµi TriÕt häc.

* Néi dung c¬ b¶n:

-1-

a/ VÊn ®Ò c¬ b¶n cña TriÕt häc: lµ vÊn ®Ò quan hÖ gi÷a vËt chÊt (tån t¹i) vµ ý

thøc (t tëng)

b/ Trªn mét .........cña vÊn ®Ò c¬ b¶n cña TriÕt häc:

Gi÷a vËt chÊt vµ ý thøc c¸i nµo cã tríc c¸i nµo.

- Chñ nghÜa duy vËt : Duy vËt thêi cæ ®¹i, duy vËt siªu h×nh, duy vËt biÖn

chøng

Chñ nghÜa duy t©m: Duy t©m chñ quan + duy t©m kh¸ch quan

* Tr¶ lêi vÊn ®Ò con ngêi cã kh¶ n¨ng nhËn thøc c¶i t¹o ®îc thÕ giíi hay kh«ng,

c¶i t¹o b»ng c¸ch nµo? Theo ph¬ng thøc nµo?

-Cã nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau, nhng tãm l¹i nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña TriÕt

häc mang ý nghÜa thÕ giíi quan vµ ph¬ng ph¸p luËn ë chç thÕ giíi

vËn ®éng theo mét quy luËn vµ chØ tån t¹i mét thÕ giíi duy nhÊt, mét thÕ giíi

vËt chÊt tån t¹i kh¸ch quan, nã quyÕt ®Þnh ý thøc qua lao ®éng bé ãc con ngêi ph¸t

triÓn vµ h×nh thµnh ý thøc.

+ThÕ giíi quan nµo, lý luËn nµo còng cã nh÷ng nghiªn cøu nhËn thøc ®ã, mµ

trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu ph¶i tu©n thñ theo ®óng tÝnh chÊt hoÆc quy luËt cña nã

+Mäi ho¹t ®éng cña con ngêi ®Òu xuÊt ph¸t tõ tån t¹i kh¸ch quan ®Ó ph¶n ¸nh

nã vµ gi¶i thÝch nã.

*C¸c h×nh thøc c¬ b¶n cña chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng trong lÞch sö (3 h×nh

th¸i)

- Chñ nghÜa duy vËt cæ ®¹i cha ®îc khoa häc chøng minh trªn chi tiÕt

- Chñ nghÜa duy vËt m¸y mãc: ThÕ kû 17-18 tuyÖt ®èi ho¸ ®Þnh luËt cña

NiuT¬n, dïng ®Þnh luËt cña NiuT¬n ®Ó gi¶i thÝch tÊt c¶ c¸c sù vËt nh lµ m¸y

mãc tuyÖt ®èi ho¸ c¸c thµnh tùu khoa häc, t¸ch biÖt mäi vËt kh«ng chuyÓn ho¸ lÉn

nhau.

- Chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng.

-2-

C©u 2: Ph©n tÝch nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ tiÒn ®Ò cña sù ra ®êi TriÕt häc M¸c. Tõ ®ã

chøng minh TriÕt häc M¸c lµ mét häc thuyÕt ph¸t triÓn.

Tr¶ lêi:

* §iÒu kiÖn kh¸ch quan:

- §iÒu kiÖn kh¸ch quan x· héi: Chñ nghÜa T b¶n ph¸t triÓn, ®¹i c«ng nghiÖp

ph¸t triÓn g¾n liÒn víi nã lµ mét giai cÊp v« s¶n, c«ng nghiÖp ph¸t triÓn vµ m©u thuÉn

trong nÒn kinh tÕ t b¶n biÓu hiÖn trªn lÜnh vùc x· héi lµ m©u thuÉn gi÷a giai cÊp v« s¶n

vµ n«ng d©n lao ®éng víi giai cÊp t s¶n; ®Êu tranh gi÷a giai cÊp c«ng nh©n chèng l¹i

giai cÊp t s¶n. Tõ ®ã ®ßi hái giai cÊp v« s¶n ph¶i tho¸t ly khái ¶nh hëng cña t tëng giai

cÊp t s¶n, kh¼ng ®Þnh ®Þa vÞ ®éc lËp vÒ vai trß lÞch sö cña m×nhtrong x· héi. Do ®ã cÇn

cã mét hÖ thèng t tëng ®éc lËp . Cã nh÷ng níc rÊt ph¸t triÓn nhng vÉn cã hiÖn tîng

c«ng nh©n biÓu t×nh chèng l¹i «ng chñ, ngêi l·nh ®¹o khëi nghÜa, biÓu t×nh, ®iÒu nµy

ta ph¶i xem xÐt l¹i mèi quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi, quan hÖ gi÷a c¸c giai cÊp víi nhau.

* TiÒn ®Ò lý luËn:

-KÕ thõa triÕt häc cæ ®iÓn §øc, Heghen,Ph¬bach, M¸c -¡ng ghen

-Kinh tÕ chÝnh trÞ Anh: ALanhXiMÝt, RiC¸c§«

-Chñ nghÜa x· héi kh«ng tëng Ph¸p: Xi m«ng-Phuriª

* TiÒn ®Ò kinh tÕ tù nhiªn.( ®i vµo 3 ph¸t minh lín cña thÕ kû)

* §Þnh luËt b¶o toµn vÒ chuyÓn ho¸ n¨ng lîng

- Häc thuyÕt vÒ T b¶n: B¶n chÊt cña thÕ giíi sèng ®Òu cã c¸i chung

- Häc thuyÕt vÒ tiÕn ho¸ cña §¸cuyn: Tõ v« c¬ h÷u c¬Con ngêi ®Òu lµ sù

tiÕn ho¸

* §iÒu kiÖn chñ quan: + Sù h×nh thµnh khoa häc chñ nghÜa M¸c - ¡ngghen

+ Tµi n¨ng vÜ ®¹i cña c¸c «ng

* TriÕt häc M¸c lµ mét häc thuyÕt ph¸t triÓn v×: Nã kh¾c phôc ®îc sù h¹n chÕ

cña c¸c lo¹i TriÕt häc tríc ®ã.

+ Duy vËt siªu h×nh

+ Gi¶i thÝch thÕ giíi tù nhiªn th× duy vËt, nhng thÕ giíi ®êi sèng x· héi th× duy

t©m.

-3-

M¸c vµ ¡ngghen ®· thèng nhÊt gi÷a duy vËt vµ biÖn chøng t¹o nªn chñ nghÜa

duy vËt biÖn chøng vµ g¾n víi nã lµ chñ nghÜa duy vËt lÞch sö víi sù ra ®êi cña duy vËt

lÞch sö th× TriÕt häc M¸c thùc sù t¹o ra bíc ngoÆt chøng minh trong sù ph¸t triÓn cña

TriÕt häc v× nã lµm cho TriÕt häc M¸c thµnh hÖ thèng c©n ®èi, hoµn mü triÖt ®Ó. Nã

kh«ng nh÷ng gi¶i thÝch thÕ giíi mét c¸ch khoa häc(Ph¸t hiÖn ra c¸c quy luËt vËn ®éng

chung cña thÕ giíi) mµ cßn chñ yÕu híng cho con ngêi vµo viÖc híng tíi thÕ giíi b»ng

thùc tiÔn.

* Chñ nghÜa M¸c- Lªnin thùc sù trë thµnh thÕ giíi quan vµ ph¬ng ph¸p luËn cña

giai cÊp c«ng nh©n.

C©u 3: Ph©n tÝch ®èi tîng vµ ®Æc ®iÓm cña TriÕt häc M¸c- Lªnin, tr×nh bµy

chøc n¨ng thÕ giíi quan vµ ph¬ng ph¸p luËn cña TriÕt häc M¸c- Lªnin

-4-

Tr¶ lêi:

§èi tîng cña TriÕt häc M¸c- Lªnin (TriÕt häc M¸c- Lªnin lµ g×?)

- TriÕt häc M¸c- Lªnin lµ khoa hoc vÒ nh÷ng quy luËt vËn ®éng vµ ph¸t triÓn

chung nhÊt cña tù nhiªn vµ vÞ trÝ vai trß cña con ngêi trong thÕ giíi.

Trong sù ph¸t triÓn cña TriÕt häc th× TriÕt häc M¸c- Lªnin lµ mét h×nh th¸i

khoa häc hiÖn ®¹i, ®ång thêi TriÕt häc M¸c- Lªnin lµ 1 trong 3 bé phËn hîp thµnh.

Chñ nghÜa M¸c-Lªnin, nã lµ c¬ së lý luËn chung (h¹t nh©n lý luËn chung nhÊt)

*§èi tîng nghiªn cøu: Nghiªn cøu nh÷ng quy luËt vËn ®éng vµ ph¸t triÓn

chung nhÊt cña thÕ giíi trªn c¬ së gi¶i quyÕt vÊn ®Ò c¬ b¶n cña TriÕt häc

- Nghiªn cøu vai trß cña con ngêi ®èi víi thÕ giíi vµ chÝnh b¶n th©n con

ngêi. Gi¶i ®¸p c¸c vÊn ®Ò vÒ thùc tiÔn cuéc sèng nãng báng ®Æt ra.

* §Æc ®iÓm: Sù thèng nhÊt gi÷a tÝnh §¶ng vµ tÝnh khoa häc (tÝnh c¸ch m¹ng

khoa häc)

- TÝnh §¶ng kh«ng chØ g¾n bã víi giai cÊp c«ng nh©n mµ bÊt cø TriÕt häc nµo

còng mang tÝnh §¶ng ®Òu ®øng trªn lËp trêng duy vËt hay duy t©m ®Ó gi¶i thÝch.

- TÝnh §¶ng trong c¸c quÇn chóng tiÕn bé thêng ®øng trªn chñ nghÜa duy vËt

thèng nhÊt gi÷a lùc lîng vµ thùc tiÔn.

- C¸c trêng ph¸i kh¸c kh«ng thèng nhÊt gi÷a lùc lîng vµ thùc tiÔn mµ chØ cã

TriÕt häc M¸c míi tËp hîp ®îc lùc lîng vµ thùc tiÔn.

-TÝnh s¸ng t¹o:

- TriÕt häc M¸c lu«n lµ hÖ thèng më lu«n ®îc bæ xung ghi nhËn kh¸ch quan tõ

kinh nghiÖm thùc tiÔn. Do ®ã TriÕt häc M¸c b¸c bá mäi sù gi¸o ®iÒu trong mäi néi

dung c¸c nguyªn lý TriÕt häc.

-Chøc n¨ng thÕ giíi quan ph¬ng ph¸p luËn: §©y lµ 1 trong 5 chøc n¨ng cña

chñ nghÜa M¸c- Lªnin.

+ NhËn thøc: Gi¶i thÝch thÕ giíi

+ Gi¸o dôc cho con ngêi cã ý thøc x©y dùng vµ c¶i t¹o thÕ

giíi

+ §Þnh híng cho con ngêi

-5-

+ ThÕ giíi quan vµ ph¬ng ph¸p luËn

+ Dù b¸o sù ph¸t triÓn cña x· héi, thêi ®¹i vµ còng lµ chñ

yÕu nhÊt, thÕ giíi quan lµ hÖ thèng nh÷ng quan ®iÓm , quan niÖm cña con ngêi

víi thÕ giíi. ThÕ giíi quan khoa häc do toµn bé nh÷ng tri thøc ®em l¹i trong ®ã TriÕt

häc lµ h¹t nh©n lý luËn cña thÕ giíi quan.

TriÕt häc M¸c- Lªnin lµ h¹t nh©n lý luËn cña mét thÕ giíi quan khoa häc.

C¬ cÊu cña mét thÕ giíi quan gåm:

+ Tri thøc (Lµ cèt lâi)

+ T×nh c¶m

+ NiÒm tin vµ ý trÝ

Ngoµi nÐt chung, thÕ giíi quan riªng cña mçi ngêi tuú vµo c¬ng vÞ, vÞ trÝ, ®é

tõng tr¶i, phong tôc tËp qu¸n, ®iÒu kiÖn kinh tÕ, trÝ lùc. ThÕ giíi quan riªng cña mçi

ngêi nã sÏ quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña con ngêi ®ã.

-6-

C©u 4: H·y ph©n tÝch c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn ®Ó chøng minh vai trß

ngµy cµng t¨ng cña TriÝet häc M¸c- Lªnin trong sù nghiÖp ®æi míi cña §¶ng

trong lý luËn vµ thùc tiÔn qu©n sù?

Tr¶ lêi:

C¬ së lý luËn cña §¶ng lu«n x¸c ®Þnh lÊy Chñ nghÜa M¸c- Lªnin vµ t tëng Hå

ChÝ Minh lµm nÒn t¶ng vµ kim chØ nam cho mäi ho¹t ®éng c¸ch m¹ng. TriÕt häc M¸c￾Lªnin lµ h¹t nh©n lý luËn duy nhÊt cña Chñ nghÜa M¸c, linh hån cña TriÕt häc lµ phÐp

biÖn chøng.

TriÕt häc lu«n x¸c ®Þnh thÕ giíi quan vµ ph¬ng ph¸p luËn cña giai cÊp c«ng

nh©n, triÕt häc M¸c lµ vò khÝ cña giai cÊp c«ng nh©n, x¸c ®Þnh ®øng v÷ng trªn

lËp trêng thÕ giíi quan vµ ph¬ng ph¸p luËn cña §¶ng. C¨n cø vµo vai trß, vÞ trÝ chu kú

cña TriÕt häc, c¨n cø vµo vai trß chøc n¨ng cña Chñ nghÜa M¸c- Lªnin, c¨n cø vµo

viÖc §¶ng x¸c ®Þnh Chñ nghÜa M¸c- Lªnin vµ t tëng Hå ChÝ Minh.

- C¨n cø vµo yªu cÇu kh¸ch quan cña sù ®æi míi ®ã lµ sù ®æi míi toµn diÖn diÔn

ra hÕt søc phøc t¹p.

- C¨n cø vµo cuéc ®Êu tranh chèng l¹i mu toan phñ nhËn TriÕt häc M¸c Lªnin

nãi chung vµ t tëng Hå ChÝ Minh nãi riªng.

- C¨n cø vµo nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®îc vµo h¬n 10 n¨m ®æi míi (Kinh tÕ ph¸t

triÓn, chÝnh trÞ c¨n b¶n æn ®Þnh, ®êi sèng tinh thÇn ®îc c¶i thiÖn...) §¶ng ta kiªn ®Þnh

môc tiªu con ®êng Chñ nghÜa x· héi.

- TriÕt häc M¸c- Lªnin ngµy cµng t¨ng cêng vai trß cña nã trong qu¸ tr×nh ph¸t

triÓn.

- N¾m v÷ng tinh thÇn khoa häc cña TriÕt häc M¸c- Lªnin, vËn dông s¸ng t¹o

vµo c¸ch m¹ng níc ta.

- VËn dông thùc tiÔn qu©n sù:

+ N¾m v÷ng thÕ giíi quan

+ N¾m ch¾c hÖ t tëng

+ T¨ng cêng ®øng v÷ng trªn lËp trêng quan ®iÓm thÕ giíi quan.

-7-

C©u 5: Tr×nh bµy lÞch sö ph¸t triÓn quan niÖm vËt chÊt trong TriÕt häc,

ph©n tÝch ®Þnh nghÜa vËt chÊt cña Lªnin. ý nghÜa rót ra ®èi víi nhËn thøc vµ ho¹t

®éng thùc tiÔn cña ngêi c¸n bé khoa häc kü thuËt.

Tr¶ lêi:

Quan niÖm vÒ vËt chÊt trong lÞch sö TriÕt häc M¸c

+ Chñ nghÜa duy vËt kh¸ch quan: VËt chÊt lµ do ý niÖm tuyÖt ®èi sinh ra

+ Chñ nghÜa duy vËt chñ quan: VËt chÊt lµ do ý thøc chñ quan sinh ra, sai

lÇm h¹n chÕ

+ Quan niÖm cña duy vËt siªu h×nh:

VËt chÊt lµ níc, löa, kh«ng khÝ...

- Chñ nghÜa duy vËt siªu h×nh trong xem xÐt vËt chÊt cßn th« s¬, méc m¹c trùc

quan. Nhng ®óng ë chç lµ t×m hiÓu thÕ giíi tõ chÝnh b¶n th©n thÕ giíi, song h¹n chÕ ë

chç ®i t×m c¸i tµi nguyªn cÊu t¹o nªn thÕ giíi, nªn tríc sù ph¸t triÓn cña khoa häc ®·

dÉn tíi sù khñng ho¶ng vÒ ®êng lèi vµ ph¬ng ph¸p t duy.

+ Chñ nghÜa duy t©m quan niÖm Macxit vÒ vËt chÊt

- M¸c: (Cha ®a ra kh¸i niÖm vÒ vËt chÊt)

- ¡ng ghen (Còng kh«ng nªu 1 ®Þnh nghÜa hoµn chØnh vÒ vËt chÊt, mµ nªu t t￾ëng TriÕt häc vÒ vËt chÊt: VËt chÊt víi t c¸ch lµ s¶n phÈm thuÇn thóy cña t duy, ®ã lµ

sù trõu tîng cña tÊt c¶ nh÷ng d¹ng tån t¹i cô thÓ cña vËt chÊt vµ do ®ã nã chøng minh

biÓu hiÖn th«ng qua nh÷ng d¹ng cô thÓ ®ã.

- Lªnin: Trong t¸c phÈm “Chñ nghÜa duy vËt vµ chñ nghÜa kinh nghiÖm phª

ph¸n” ®· nªu ra ®Þnh nghÜa vËt chÊt nh sau:

“ VËt chÊt lµ mét ph¹m trï TriÕt häc ®Ó chØ thùc t¹i kh¸ch quan ®em l¹i cho con

ngêi trong c¶m gi¸c, ®îc c¶m gi¸c chÐp l¹i, chôp l¹i, ph¶n ¸nh nã tån t¹i kh«ng phô

thuéc vµo c¶m gi¸c.”

VËt chÊt lµ mét ph¹m trï TriÕt häc: §©y lµ mét trong nh÷ng ph¹m trï c¬ b¶n

nÒn t¶ng cña chñ nghÜa duy vËt, nã chøa ®ùng néi dung thÕ giíi quan, ph¬ng

ph¸p luËn rÊt kh¸ch quan s©u s¾c.

- VËt chÊt chØ tån t¹i kh¸ch quan

-8-