Đạo tin lành ở nhật bản

DAO TIN LANH Of NHATBAN

HOANG MINH LOI*

NGOYiNHtiNGVAN"

1. Hoan canh lich su* cua viec truyen ba

dao Tin Lanh d Nhat Ban

Nam 1854, Nhat Ban xoa bd chinh sach

"Be quan toa cang". Tan dung dieu dd, ngay

tir nam 1859, cac td chuc tmyen giao Au -

My da gui cac nha truyen giao Tin Lanh den

Nhat Ban de chuan bj cho ngay "khai giao".

Theo dieu khoan "ty do mau djch" ciia Hiep

udc Nhat - My thi ngudi dan hai nudc cd the

trao ddi, budn ban ma khdng cd sy phan biet,

ngan cam nao va do vay nhifng sach bao, thu

tjeh cua dao Tin Lanh ciing dua ty do vao

Nhat Ban thdng qua sy giiip dd cua chinh

nhifng ngudi Nhat Ban.

Vira tinh giac sau ca me dai cua chinh

sach "Be quan toa cang", ngudi Nhat khdng

phan biet rd dugc sy khac biet giiia dao Tin

Lanh (Protestantis) va Cdng giao

(Catholicism), song suy nghT chung cua

chinh quyen la neu Kitd giao dugc dua vao

Nhat Ban thi nhirng gia trj ciia qudc gia vdn

hinh thanh tir xua cd the bj pha hoai. Chinh

vi vay, nam 1854, khi ky Hiep udc than

thien Nhat - My thi phia Nhat Ban ciing de

cap den cac dieu kien ve tdn giao. Nam

1859, can cu vao danh muc ggi la "Viec trg

giiip hoat ddng tin ngudng cua ngudi dan

chinh qudc", cd 6 nha tmyen giao Tin Lanh

da din Nagasaki. Nhirng nha tmyen giao nay

cu trii d nhimg do thj gan cang va rat nd lyc

hgc tiing Nhat. Hg vira day tieng Anh vira

lam cdng viec chiia benh ddng thdi bat tay

vao viec djch kinh thanh de phuc vu cho

cdng viec tmyen giao trong tuong lai.

Tuy nhien, nhifng nam dlu thdi ky Minh

Tri (1868-1912), Thin dao dugc coi trgng,

trong khi Phat giao va Kitd giao bj khinh thj.

Chinh vi le dd, nhifng nha truyen giao Tin

Lanh khdng gap thuan lgi bdi trong tam thirc

ndi chung ciia mgi ngudi van coi Kitd giao

va nhiing tdn giao ngoai lai la dj doan, ta

giao. Vdi chii truang tiep thu van minh

phuang Tay nhung chinh phii Minh Trj lai

khdng tiep thu Kitd giao du day la mdt yeu

td ciia nen van minh nay. Khdng dirng lai d

dd, nam 1868, chinh phii mdi cho cdng bd

lai lenh cam dao cua thdi ky Edo (1600 -

1868) va bat giam giif nhifng ngudi theo

Kitd giao d Urakami tinh Nagasaki. Hanh

ddng nay ngay lap tiic vap phai sy phan ddi

kjch liet cua cac phai doan ngoai giao

phuong Tay. Do vay, chinh quyen Nhat Ban

cho triet hdi lenh cam dao vao thang 2 nam

1873 nham tao nen mdi quan he tdt dep vdi

cac nudc Au - My. Tir day, cac nha tmyen

giao dao Tin Lanh mdi cd dieu kien thuan

lgi de thiic day tich cyc cdng viec cua minh.

Ngoai 6 nha truyen giao dau tien thi ten

tudi ciia nhirng nha tmyen giao khac thudng

dugc nhac din trong thdi ky dlu nhu

Ballagh thudc Cdng hdi Yokohama, Janes la

ngudi diing dau td chirc giao vien d tinh

Kumamoto, Clark la ngudi dung dlu td chiic

giao vien d thanh phd Sapporo... Cac nha

tmyen giao Tin Lanh da nhanh ehdng tiip

can va giang day cho nhiing ngudi lam nghi

giao due dk qua do hg cd thi nlm bit, chi

dao giao hgi, nha thd ciia Nhat Ban. Trong

nhifng nha truyin giao khdng phai khdng cd

chu truang phan chia cac giao phai, song

nhin chung nhifng nha tmyIn giao My da du

60 NGHIEN CflTU DdNG B^C fl. sd 4(110) 4-2010