Đào tạo cán bộ quản lý cấp trung tại khối công nghiệp Bãi Bằng, Tổng Công ty giấy Việt Nam

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN QUANG HUY

ĐÀO TẠO CÁN BỘ QUẢN LÝ CẤP TRUNG

TẠI KHỐI CÔNG NGHIỆP BÃI BẰNG,

TỔNG CÔNG TY GIẤY VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN QUANG HUY

ĐÀO TẠO CÁN BỘ QUẢN LÝ CẤP TRUNG

TẠI KHỐI CÔNG NGHIỆP BÃI BẰNG,

TỔNG CÔNG TY GIẤY VIỆT NAM

Ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. BÙI VĂN HUYỀN

THÁI NGUYÊN - 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn với đề tài “Đào tạo cán bộ quản lý cấp trung

tại khối công nghiệp Bãi Bằng, Tổng Công ty Giấy Việt Nam” là công trình

nghiên cứu khoa học độc lập của riêng cá nhân tôi. Các số liệu có nguồn gốc rõ

ràng, kết quả trong luận văn là trung thực và kết luận khoa học của luận văn

chưa từng công bố bất kỳ công trình nghiên cứu khoa học nào trước đây.

Thái Nguyên, tháng 10 năm 2020

Tác giả

Nguyễn Quang Huy

ii

LỜI CẢM ƠN

Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn đến Ban Giám hiệu, các giảng viên Trường

Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh Thái Nguyên đã nhiệt tình giảng dạy,

truyền đạt kiến thức trong quá trình tác giả theo học tại Trường. Cảm ơn toàn thể

cán bộ, nhân viên Trường đã tạo điều kiện thuận lợi nhất cho tác giả trong thời

gian học tập và nghiên cứu nhằm hoàn thành chương trình Cao học.

Tác giả Luận văn xin bày tỏ tình cảm trân trọng, sự cảm ơn chân thành,

sâu sắc tới PGS.TS. BÙI VĂN HUYỀN vì sự tận tình hướng dẫn, giúp đỡ

tác giả trong quá trình thực hiện luận văn.

Xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo, các đồng nghiệp tại Tổng Công

ty giấy Việt Nam đã tạo điều kiện để tác giả theo học chương trình đào tạo

thạc sĩ và hoàn thành bản luận văn được thuận lợi.

Cảm ơn gia đình, những người bạn đã cùng đồng hành, hỗ trợ, giúp đỡ

tác giả trong suốt quá trình học tập và hoàn thiện bản luận văn này.

Sau cùng, xin được cảm ơn các Thầy, Cô trong Hội đồng bảo vệ và

kính mong nhận được sự quan tâm, nhận xét của các Thầy, Cô để tác giả có

điều kiện hoàn thiện tốt hơn những nội dung của luận văn nhằm đạt được tính

hiệu quả, hữu ích khi áp dụng vào trong thực tiễn.

Xin trân trọng cảm ơn!

Tác giả

Nguyễn Quang Huy

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC BẢNG BIỂU ............................................................................. vi

DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ.................................................................... vii

PHẦN MỞ ĐẦU.............................................................................................. 1

1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn ................................................................. 1

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài.................................................... 2

3. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ..................................................................... 4

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 4

4.1. Đối tượng nghiên cứu................................................................................. 4

4.2. Phạm vi nghiên cứu.................................................................................... 4

5. Những đóng góp của luận văn ...................................................................... 5

6. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 5

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐÀO TẠO CÁN BỘ QUẢN LÝ

CẤP TRUNG TẠI DOANH NGHIỆP.................................................. 6

1.1. Cán bộ quản lý cấp trung tại doanh nghiệp .............................................. 6

1.1.1. Khái niệm cán bộ quản lý ....................................................................... 6

1.1.2. Phân loại cán bộ quản lý ......................................................................... 6

1.1.3. Đặc điểm của cán bộ quản lý cấp trung .................................................. 8

1.2. Đào tạo cán bộ quản lý cấp trung tại doanh nghiệp.................................. 8

1.2.1. Khái niệm về đào tạo cán bộ quản lý cấp trung tại doanh nghiệp .......... 8

1.2.2. Nội dung đào tạo cán bộ quản lý cấp trung tại doanh nghiệp............... 12

1.2.3. Tiêu chí đào tạo cán bộ quản lý cấp trung ............................................ 19

1.2.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến đào tạo cán bộ quản lý cấp trung ............. 23

1.3. Kinh nghiệm đào tạo cán bộ quản lý cấp trung tại doanh nghiệp........... 28

1.3.1. Kinh nghiệm Công ty Cổ phần Giấy Việt Trì....................................... 28

iv

1.3.2. Kinh nghiệm Viện nghiên cứu cây nguyên liệu giấy............................ 29

1.3.3. Bài học rút ra cho công tác đào tạo cán bộ quản lý cấp trung tại khối

Công nghiệp Bãi Bằng - Tổng Công ty Giấy Việt Nam......................... 31

Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................. 32

2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 32

2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 32

2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu................................................................ 32

2.2.2. Phương pháp tổng hợp, xử lý số liệu .................................................... 34

2.2.3. Phương pháp phân tích số liệu .............................................................. 34

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ................................................................... 34

Chương 3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC ĐÀO TẠO CÁN BỘ QUẢN

LÝ CẤP TRUNG TẠI KHỐI CÔNG NGHIỆP BÃI BẰNG -

TỔNG CÔNG TY GIẤY VIỆT NAM ................................................ 35

3.1. Khái quát đội ngũ cán bộ quản lý cấp trung tại Khối công nghiệp Bãi

Bằng - Tổng công ty Giấy Việt Nam...................................................... 35

3.1.1. Cơ cấu của Tổng Công ty Giấy Việt Nam............................................ 35

3.1.2. Số lượng lao động Khối Công nghiệp Bãi Bằng .................................. 41

3.1.3. Biến động .............................................................................................. 42

3.2. Thực trạng công tác đào tạo cán bộ quản lý cấp trung tại Khối Công

nghiệp Bãi Bằng - Tổng Công ty giấy Việt Nam giai đoạn 2015 - 2020......43

3.2.1. Lập kế hoạch đào tạo.........................................................................................45

3.2.2. Tổ chức thực hiện đào tạo..................................................................... 51

3.2.3. Đánh giá kết quả đào tạo....................................................................... 57

3.3. Đánh giá dựa trên số liệu điều tra, khảo sát............................................ 58

3.4. Đánh giá chung ....................................................................................... 64

3.4.1. Kết quả .................................................................................................. 64

3.4.2. Hạn chế.................................................................................................. 65

3.4.3. Nguyên nhân của hạn chế ..................................................................... 66

v

Chương 4. GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG ĐÀO

TẠO CÁN BỘ QUẢN LÝ CẤP TRUNG TẠI KHỐI CÔNG NGHIỆP

GIẤY BÃI BẰNG - TỔNG CÔNG TY GIẤY VIỆT NAM .......................67

4.1. Phương hướng, mục tiêu Khối công nghiệp giấy Bãi Bằng - Tổng

Công ty Giấy Việt Nam .......................................................................... 67

4.1.1. Phương hướng ....................................................................................... 67

4.1.2. Mục tiêu đào tạo cán bộ quản lý cấp trung của Khối công nghiệp

Bãi Bằng - Tổng Công ty Giấy Việt Nam .............................................. 68

4.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả đào tạo cán bộ quản lý cấp trung tại

Khối Công nghiệp Bãi Bằng - Tổng Công ty Giấy Việt Nam................ 69

4.2.1. Đánh giá đúng nhu cầu đào tạo............................................................. 70

4.2.2. Xây dựng kế hoạch đào tạo................................................................... 72

4.2.3. Đánh giá kết quả sau đào tạo và duy trì kết quả đào tạo....................... 74

4.2.4. Xây dựng chế độ đãi ngộ, thu hút nhân lực quản lý có trình độ cao .... 76

4.3. Kiến nghị................................................................................................. 79

4.3.1. Với Tổng Công ty Giấy Việt Nam........................................................ 79

4.3.2. Với Nhà nước ........................................................................................ 79

KẾT LUẬN.................................................................................................... 81

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 82

PHỤ LỤC ...................................................................................................... 84

vi

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 3.1: Sản lượng tiêu thụ sản phẩm của Tổng Công ty Giấy Việt Nam

qua một số năm (2015 - 2019)..............................................................37

Bảng 3.2: Sản lượng tiêu thụ sản phẩm giấy của Khối Công nghiệp

Bãi Bằng - Tổng Công ty Giấy Việt Nam qua một số năm

(2015 - 2019) .............................................................................. 37

Bảng 3.3: Cơ cấu lực lượng cán bộ quản lý Tổng Công ty Giấy Việt Nam .....40

Bảng 3.4: Cơ cấu lao động của Khối Công nghiệp Bãi Bằng..................... 41

Bảng 3.5: Cơ cấu quản lý cấp trung của Khối Công nghiệp Bãi Bằng....... 42

Bảng 3.6: Báo cáo kết quả kinh doanh qua một số năm 2015 - 2019......... 43

Bảng 3.7: Kinh phí từ các nguồn cho các loại hình và chương trình đào tạo...... 56

Bảng 3.8: Các lớp đào tạo của Tổng Công ty từ năm 2015 - 2019............. 58

Bảng 3.9: Các lớp đào tạo, trong và ngoài Tổng Công ty năm 2019.......... 58

Bảng 3.10: Đánh giá về phẩm chất đạo đức, lối sống của người lao động

về đội ngũ cán bộ quản lý cấp trung của Khối Công nghiệp

Bãi Bằng...................................................................................... 60

Bảng 3.11: Mức độ cán bộ quản lý được tạo điều kiện tham gia các lớp,

khóa học về lý luận chính trị, chính sách pháp luật của

Đảng, Nhà nước .......................................................................... 61

Bảng 3.12: Trình độ chuyên môn đào tạo của cán bộ quản lý cấp trung

của công ty năm 2019 ................................................................. 61

Bảng 3.13: Thể lực của cán bộ quản lý cấp trung và yêu cầu của công việc..... 63

Bảng 3.14: Đánh giá kỹ năng quản lý và tổ chức nhân sự của cán bộ

quản lý cấp trung......................................................................... 63

Bảng 4.1: Kế hoạch đào tạo nguồn nhân lực giai đoạn 2020 - 2025 .......... 69

vii

DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ

Hình 3.1: Tỷ trọng các loại giấy tiêu thụ qua một số năm (2015 - 2019) ....... 38

Hình 3.2: Sơ đồ tổ chức Tổng Công ty Giấy Việt Nam ............................. 39

Hình 3.3: Tỉ lệ cơ cấu lực lượng cán bộ quản lý Tổng Công ty Giấy

Việt Nam..................................................................................... 41

Hình 3.4: Tỉ lệ cơ cấu quản lý cấp trung Khối Công nghiệp Bãi Bằng...... 42

Hình 3.5: Sơ đồ lập kế hoạch đào tạo theo tiêu chuẩn hệ thống ISO

9001:2016 ................................................................................... 50

1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài luận văn

Mỗi doanh nghiệp để phát triển và giành thế chủ động với những thay đổi

của thị trường thì cần phát huy những nguồn lực của mình như các nguồn lực về

con người, về trang thiết bị và nguyên liệu… Trong đó nguồn lực con người là yếu

tố quan trọng hàng đầu bởi nó có thể làm thay đổi các nguồn lực còn lại và quyết

định sự phát triển của doanh nghiệp. Làm thế nào để có một đội ngũ cán bộ có trình

độ cao, tay nghề giỏi, phẩm chất đạo đức tốt, có thể đáp ứng được nhu cầu hiện nay

là một bài toán khó cho mỗi doanh nghiệp.

Trong xu thế toàn cầu hóa, hội nhập, cạnh tranh và hướng tới nền kinh tế tri

thức, các quốc gia đều chú trọng đầu tư đào tạo phát triển nguồn nhân lực chất

lượng cao. Lịch sử phát triển kinh tế thế giới cũng đã chứng minh rằng, muốn đạt

được sự tăng trưởng kinh tế cao và ổn định thì nhất thiết phải nâng cao chất lượng

nguồn nhân lực thông qua con đường đào tạo.

Với Việt Nam, để không tụt hậu xa so với trình độ chung của các nước tiên

tiến trong khu vực và trên thế giới cần quan tâm và có các chính sách đổi mới công

tác đào tạo phát triển nguồn nhân lực.

Khi nhìn lại và đánh giá nguồn nhân lực của nước ta hiện nay, chúng ta

không khỏi lo lắng về chất lượng yếu kém, về cơ cấu và sự phân bố thiếu hợp lý.

Khoảng 60% lao động trẻ tốt nghiệp các trường dạy nghề và trường cao đẳng cần

được đào tạo lại ngay sau khi tuyển dụng. Nhìn chung, thiếu lao động có tay nghề,

lao động có trình độ chuyên môn, lao động kỹ thuật bậc cao,... Đây là một trong

những thách thức lớn khi đối diện với cuộc cách mạng 4.0.

Nguồn nhân lực của Tổng Công ty Giấy Việt Nam không nằm ngoài tình

trạng chung của đất nước. Sau gần 40 năm phát triển đội ngũ nguồn nhân lực của

doanh nghiệp đã có sự phát triển cả về số lượng và chất lượng nhưng bên cạnh đó

vẫn tồn tại một số bất cập. Yêu cầu về chất lượng nhân lực tại tất cả các phòng ban

và bộ phận trong doanh nghiệp đã và đang thay đổi do ảnh hưởng từ việc hội nhập

thế giới, từ môi trường cạnh tranh khốc liệt, từ việc áp dụng công nghệ thông tin

trong quản lý… Để đạt hiệu quả trong sản xuất kinh doanh, tạo nên bước đột phá

mới, doanh nghiệp cần nâng cao chất lượng nhân lực, đặc biệt là đội ngũ cán bộ

2

quản lý, từ đó tận dụng tối đa lực lượng lao động của doanh nghiệp mình, nâng cao

khả năng cạnh tranh, giúp doanh nghiệp hướng đến sự phát triển bền vững.

Để quản lý và sử dụng có hiệu quả nguồn nhân lực, nâng cao chất lượng

nguồn nhân lực trong một tổ chức thì một trong những vấn đề cơ bản là công tác

đào tạo phát triển nguồn nhân lực. Công tác đào tạo đã trở nên có một ý nghĩa hết

sức quan trọng. Trong khi tại nhiều nước trên thế giới đã coi đào tạo là một khoản

đầu tư tương lai cho doanh nghiệp và mang đến sự thành công cho doanh nghiệp

hay tổ chức thì ở Việt Nam, một số nhà quản lý vẫn coi nó là trách nhiệm xã hội,

coi nó là một khoản chi phí nên cắt giảm ngày càng nhiều càng tốt.

Trước đây, nguồn cán bộ quản lý kỹ thuật ngành giấy làm nòng cốt cho lực

lượng lãnh đạo quản lý các cấp của Tổng Công ty chủ yếu được đào tạo tại các nước

thuộc hệ thống Xã hội chủ nghĩa; trong nước chỉ có duy nhất Trường Đại học Bách

Khoa đào tạo kỹ sư chuyên ngành công nghệ Giấy. Để có được lực lượng cán bộ

quản lý lâu dài, Tổng Công ty cử cán bộ đang công tác ở một số lĩnh vực kỹ thuật

liên kết đào tạo thạc sỹ công nghệ giấy, thạc sỹ quản trị kinh doanh tại nước ngoài.

Tuy nhiên, từ trước đến nay, việc đào tạo cán bộ quản lý cấp trung của Tổng Công

ty chưa bao giờ được thực hiện một cách bài bản. Việc xác định nhu cầu đào tạo của

Tổng Công ty rất đơn giản, mang yếu tố chủ quan. Trong khi đó việc đánh giá kết

quả thực hiện công việc của cán bộ quản lý cấp trung là rất khó, đòi hỏi một lượng

thời gian nhất định, đòi hỏi khả năng và kinh nghiệm cũng như sự công tâm trong

đánh giá kết quả thực hiện công việc của một cá nhân.

Xuất phát từ ý nghĩa đó, trong thời gian nghiên cứu và học tập chương trình

quản lý kinh tế tại Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái

Nguyên, kết hợp giữa lý luận với thực tiễn khách quan tại đơn vị công tác, tôi đã lựa

chọn đề tài: “Đào tạo cán bộ quản lý cấp trung tại khối công nghiệp Bãi Bằng,

Tổng Công ty Giấy Việt Nam” làm đề tài tốt nghiệp.

Những giải pháp gợi mở trong luận văn này sẽ được áp dụng vào thực tế của

Tổng Công ty Giấy Việt Nam để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nâng cao khả

năng quản lý từ đó góp phần nâng cao khả năng cạnh tranh và sự nghiệp phát triển

sản xuất kinh doanh của Tổng Công ty trong nhiều năm tới.

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài

Qua quá trình học tập tích lũy kiến thức ở trường và theo dữ liệu tìm kiếm của

tác giả tại các thư viện, các website cho thấy đã có một số công trình nghiên cứu, các