Đánh giá xu hướng thay đổi khí hậu ở tỉnh Ninh Thuận trong điều kiện biến đổi khí hậu toàn cầu

Nghien diu - Trao doi

mnh gia xu hirdfng thay ddi Idii iiau

Of tinh Ninh Jhuan trong dieu l(ie'n

bien ddi khi hau toan cau • O PGS. TS HO TH! THANH VAN, TS. DINH THj NGA

Trtfdng Dai hgc Tdi nguydn vi Mdi trtfdng TP. Ho ChiMinh

Gidi tliieu

Ninh Thu&n I& tfnh duyen hai Nam Trung bd, cd

vj tri dja ly: 11" 18' 14" -12" 09' 15" dp VT Bac; 108"

09' 08" -109° 14' 25" dd Kinh Ddng. Phia Bac gi&p

tfnh Kh&nh Hda; phia Nam giap tinh Binh Thuan;

phfa Tay giap tinh L&m Dong; phia Ddng gi&p Bien

Ddng. Ting didn tfch tp nhien 3358,3 km^ dPdc bao

boc bdi ba mat nui va mdt mat biln, Phia Tay Id

vung nui cao gi&p D& Lat, phfa Bac va phfa Nam ed

hai day nui ehpy ra bien. Gida tinh v& ven bien I&

vung dong b&ng khd can nen dPpc menh danh I&

mien Viln Tay eCia Vidt Nam. Vung nui cao chiem

63,2% tong dien tfch tu nhien to&n tinh, vung gd doi

chiem 15,4% va ding bang I& 22,4% [1]. Dilu kien

khi h&u nhiet ddi gid mua diln hinh vdi dac trPng I&

khd, ndng, gid nhilu, boc hdi manh td 670 - 1.827

mm. Nhiet dp trung binh nam 27''C. Khi hau chia l&m

2 mua rd rdt: Mua mda td thang 9 - th&ng 11; mua

khd td th&ng 12 - thang 8 nam sau. Lupng mua trung

binh nam 700 - 800 mm d TP. Phan Rang - Th&p

Cham v& tang dan theo dd cao tren 1.100 mm d

vung miln nui; dp am khdng khitd 75 - 77%; nang

IPC bdc xa Idn 160 Kcl/m^ [1,2].

Viet Nam dUdc xem I& mpt trong so it cae nude

tren the gidi chju &nh hPdng nang n l nhat bdi

BDKH. Trong dd, khu vue Nam Trung bp, dien hinh

la Ninh Thuan la tinh xuat cd nhilu bieu hien cua

BDKH dae biet I& tinh hinh han h&n va thay doi

IPdng mua [3,4].

Nhieu nghidn cdu, bao c&o ting hpp cho thay

han han d Nam Trung bp gay anh hPdng nghiem

trpng den ddi song eua nhan dan, nguy ed xay ra

nghiem trpng hdn, kh&e nghiet hdn trong tUdng lai

[5-7]. B&i bao n&y nh&m ph&n tich xu hPdng biln doi

cCia mdt so cae thdng sd khi hau dac trPng d Ninh

Thuan trong kho&ng thdi gian td nam 2007 den

2018 de td dd dPa ra nhdng nhan djnh v l tae dpng

cua BDKH d khu vpe n&y.

PliUdng phap nghien cufu

So lieu khi tPpng dupe thu thap d Tram khf

tPpng Phan Rang (Ninh Thuan) trong kho&ng thdi

gian 10 n&m td 2006 den nam 2017 [8]. Td e&c so

lieu thu thap dPPc, chung tdi tien hanh thong kd v&

XLf ly so lieu bang excel v l eac thdng so cu the nhu

nhiet dp, IUdng mPa, tong gid nang, iPdng bdc hdi,

dd am trung binh de phan tfch xu hudng thay doi

cua cae thdng sd khf h&u trong boi c&nh BDKH dien

ra tren pham vi to&n cau v& tac ddng s&u s&c den

s&n suat ddi song eCia ngudi dan tren thi gidi ndi

chung v& 6 Viet Nam ndi rieng,

Ket qua va thao luan

Ve nhigt dg: Sd lieu thdng ke nhiet dp trung binh

va nhiet dp trung binh mat dat d Ninh Thuan dPpc the

hidn d Hinh 1. Td so lieu n&y ehdng ta thay rang,

trong kho&ng thdi gian td nam 2007 den 2018 nhiet

dp cao nhat la 32,1 °C d nam 2018; nhiet dp trung binh

thap nhit Id 22.4°C trong dd nhiet dp cao nhat v& thip

nhat trung binh trong 5 nam td nam 2012-2016 cao

hdn so vdi nhiet dp cao nhat va thap nha't trung binh

trong 5 nam 2007-2011 tUdng dng I& 0,06 "C 0.5 °C.

Vl nhiet dp mat dat, nhiet dp trung binh mat dat eao

nhat trong 5 nam td n&m 2012-2018 giam so vdi nhiet

dp trung binh mat dat cao nhat trong nam 2007-2011

I& 0,8 dd, nhPng nhiet dp trung binh mat dat thap nhat

lai tang 1 dd trong cung chu ky, Nhuvay, cd the thay

rang nhiet dp trong vdng 12 n&m td 2007-2018 cd xu

hudng tang nhe d Ninh Thuan. Kit qua nay phu hdp

vdi xu hudng thay dii nhiet dd trung binh d Viet Nam

trong khoang thdi gian nghien cdu.

Ve Itftfng mua;Tong IPdng mUa do dPdc d tram

Phan Rang trong khoang thdi gian td nam 2007-

2016 dPdc thi hien d bieu do d Hinh 2. Nhin v&o

bilu do ta thay tong IPdng mPa trung binh hang nam

d Phan Rang cd xu hUdng gi&m td nam 2007 din

nam 2015. Trong vdng 5 nam 2012-2016 lUpng mPa

trung binh hang nam giam so vdi 5 nam 2007-2011

Tdi nguyen vo Moi tru-dng | Ky 1 - Thang 8/2019 23