Đánh giá kỹ thuật xác định bó vỏ gai bằng kích thích điện vỏ não và dưới vỏ trong phẫu thuật thần

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

---o0o---

NGUYỄN PHAN THANH TÚ

ĐÁNH GIÁ KỸ THUẬT XÁC ĐỊNH BÓ VỎ GAI BẰNG

KÍCH THÍCH ĐIỆN VỎ NÃO VÀ DƯỚI VỎ

TRONG PHẪU THUẬT THẦN KINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2021

.

.

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

---o0o---

NGUYỄN PHAN THANH TÚ

ĐÁNH GIÁ KỸ THUẬT XÁC ĐỊNH BÓ VỎ GAI BẰNG

KÍCH THÍCH ĐIỆN VỎ NÃO VÀ DƯỚI VỎ

TRONG PHẪU THUẬT THẦN KINH

NGÀNH : NGOẠI KHOA (NGOẠI THẦN KINH VÀ SỌ NÃO)

MÃ SỐ: 8720104

LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC

TS.BS NGUYỄN MINH ANH

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2021

.

.

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết luận và số liệu

được nêu trong nghiên cứu này là hoàn toàn trung thực, khách quan và chưa từng

được công bố trong bất kì một công trình nghiên cứu nào khác.

Tác giả luận văn

Nguyễn Phan Thanh Tú

.

.

MỤC LỤC

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT .................................................................................................i

DANH MỤC ĐỐI CHIẾU ANH VIỆT................................................................................ii

DANH MỤC BẢNG.............................................................................................................iii

DANH MỤC BIỂU ĐỒ ........................................................................................................ v

DANH MỤC HÌNH............................................................................................................vii

ĐẶT VẤN ĐỀ........................................................................................................................1

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU...............................................................................3

1.1. Lịch sử nghiên cứu..........................................................................................3

1.2. Giải phẫu .........................................................................................................5

1.3. Sinh lí thần kinh............................................................................................10

1.4. Nguyên lý cộng hưởng từ khuếch tán sức căng (Diffusion Tensor

Imaging)................................................................................................................13

1.5. Ảnh hưởng của gây mê đối với kỹ thuật kích thích điện vỏ não và dưới

vỏ ...........................................................................................................................13

1.6. Vẽ bản đồ não bằng kích thích điện vỏ não và dưới vỏ.............................16

1.7. Phẫu thuật các tổn thương liên quan vỏ não vận động và bó vỏ gai .......19

CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.................................21

2.1. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................21

2.2. Thiết kế nghiên cứu ......................................................................................21

2.3. Đối tượng nghiên cứu ...................................................................................21

2.4. Mục tiêu nghiên cứu .....................................................................................21

2.5. Biến số nghiên cứu........................................................................................23

.

.

2.6. Phương pháp thu thập dữ liệu.....................................................................27

2.7. Phương pháp xử lý số liệu............................................................................27

2.8. Y đức ..............................................................................................................28

CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU...........................................................................29

3.1. Đặc điểm chung và dân số nghiên cứu........................................................29

3.2. Đặc điểm hình ảnh học trên cộng hưởng từ sọ não trước mổ ..................32

3.3. Đặc điểm phẫu thuật ....................................................................................36

3.4. Kết quả sau phẫu thuật................................................................................38

3.5. Các yếu tố liên quan đến đáp ứng điện vỏ não và dưới vỏ .......................41

3.6. Các yếu tố có liên quan đến chức năng vận động sau phẫu thuật ...........44

CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN ..................................................................................................47

4.1. Đặc điểm lâm sàng, hình ảnh học................................................................47

4.2. Đặc điểm liên quan phẫu thuật....................................................................53

4.3. Đặc điểm kích thích điện vỏ não và dưới vỏ...............................................55

KẾT LUẬN..........................................................................................................................61

KIẾN NGHỊ........................................................................................................................62

TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................................63

PHỤ LỤC I .........................................................................................................................67

PHỤ LỤC II........................................................................................................................72

PHỤ LỤC III ......................................................................................................................75

.

.

i

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

AEDs Anti epileptic drugs Thuốc chống động kinh

BOLD blood oxygenation level dependent Phụ thuộc nồng độ oxy hóa máu

CBF cerebral blood flow Lưu lượng máu não

DTI diffusion tensor imaging Xung khuếch tán sức căng

fMRI functional magnetic resonance imaging Cộng hưởng từ chức năng

GCS Glasgow coma scales Thang điểm thức tỉnh Glasgow

KPS Karnofsky Thang điểm Karnofsky

MAC minimum alveolar concentration Nồng độ phế nang tối thiểu

TR repetition time Thời gian lặp lại

TE echo time Thời gian truyền dội

TOF train of four Chuỗi xung bốn

.

.

i

DANH MỤC ĐỐI CHIẾU ANH VIỆT

Anti epileptic drugs thuốc chống động kinh

Cerebral blood flow lưu lượng tưới máu não

Diffusion tensor imaging xung khuếch tán sức căng

Minimum alveolar concentration nồng độ phế nang tối thiểu

.

.

ii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1 Thang điểm hoạt động cơ thể Karnofsky (KPS) .......................................24

Bảng 2.2 Bảng đánh giá sức cơ.................................................................................25

Bảng 2.3 Thang điểm Glasgow Coma Scale (GCS).................................................27

Bảng 3.1 Tỉ lệ thang điểm GCS lúc nhập viện..........................................................31

Bảng 3.2 Mối liên quan giữa chiều cao cơ thể và đáp ứng kích thích điện ..............42

Bảng 3.3 Khoảng cách từ tổn thương đến bó vỏ gai và đáp ứng kích thích điện .....42

Bảng 3.4 Giải phẫu bệnh học tổn thương và đáp ứng kích thích điện......................43

Bảng 3.5 Khoảng cách từ tổn thương đến bó vỏ gai và thay đổi sức cơ...................44

Bảng 3.6 Đáp ứng kích thích điện và thay đổi sức cơ lúc xuất viện.........................45

Bảng 3.7 Đáp ứng với kích thích dưới vỏ 5mA và khiếm khuyết vận động sau mổ ở

tổn thương trên lều ....................................................................................................45

Bảng 3.8 Độ nhạy và độ chuyên của đáp ứng kích thích điện trên lều.....................46

Bảng 4.1 Độ tuổi phẫu thuật giữa các nghiên cứu ....................................................47

Bảng 4.2 Tỉ lệ nam/nữ giữa các nghiên cứu .............................................................48

Bảng 4.3 Triệu chứng lâm sàng giữa các nghiên cứu ...............................................49

Bảng 4.4 Thang điểm KPS trước phẫu thuật giữa các nghiên cứu ...........................50

Bảng 4.5 Thời gian nằm viện giữa các nghiên cứu...................................................50

Bảng 4.6 Thể tích tổn thương giữa các nghiên cứu ..................................................51

Bảng 4.7 Khoảng cách tổn thương đến bó vỏ gai giữa các nghiên cứu....................52

Bảng 4.8 Thay đổi sức cơ sau phẫu thuật tại thời điểm xuất viện giữa các nghiên

cứu.............................................................................................................................53

Bảng 4.9 Tỉ lệ khiếm khuyết vận động sau 3 tháng giữa các nghiên cứu.................54

Bảng 4.10 Thông số kích thích điện giữa các nghiên cứu ........................................56

.

.

v

Bảng 4.11 Tỉ lệ đáp ứng với kích thích dưới vỏ giữa các nghiên cứu......................57

Bảng 4.12 Tỉ lệ đáp ứng với kích thích vỏ não trong phẫu thuật..............................58

Bảng 4.13 Khoảng cách từ tổn thương đến bó vỏ gai giữa các nghiên cứu .............59

Bảng 4.14 Độ nhạy và độ chuyên của kích thích điện dưới vỏ ................................60

.

.