Đánh giá khả năng chịu mặn của các giống Lúa om 4498, VND 95 - 20, IR 64, CR203 ở mức độ mô sẹo bằng phương pháp nuối cấy In vitro

Nguyễn Thị Tâm và cs Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 65(03): 143 - 148

143

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.Lrc-tnu.edu.vn

ĐÁNH GIÁ KHẢ NĂNG CHỊU MẶN CỦA CÁC GIỐNG LÚA OM 4498, VND 95-20, IR

64, CR 203 Ở MỨC ĐỘ MÔ SẸO BẰNG PHƢƠNG PHÁP NUÔI CẤY IN VITRO

Nguyễn Thị Tâm



, Nguyễn Thị Hồng Liên

Trường Đại học Sư phạm – ĐH Thái Nguyên

TÓM TẮT

Trong những năm gần đây, mực nƣớc biển liên tục tăng làm gia tăng diện tích đất nhiễm mặn. Do

đó, công tác tuyển chọn giống lúa chịu mặn là rất cấp thiết. Trong bài báo này, chúng tôi công bố

kết quả đánh giá khả năng chịu mặn ở mức độ mô sẹo của 4 giống lúa: OM 4498, VND 95 - 20, IR

64, CR 203 bằng phƣơng pháp nuôi cấy in vitro nhằm phục vụ cho việc chọn tạo vật liệu khởi đầu

cho chọn dòng chịu mặn của lúa. Kết quả cho thấy cả 4 giống lúa đều có khả năng tạo mô sẹo và

khi xử lý mô sẹo ở các nồng độ NaCl 0,03M, NaCl 0,07M và NaCl 0,1M, mô sẹo các giống có tốc

độ sinh trƣởng và khả năng tái sinh chồi khác nhau, cao nhất là giống OM 4498. Đã tạo đƣợc 68

dòng mô và 180 dòng cây xanh phục vụ cho các nghiên cứu tiếp theo.

Từ khoá: nuôi cấy in vitro, mô sẹo, tái sinh cây, tính chịu mặn, lúa.

ĐẶT VẤN ĐỀ

Ở Việt Nam, lúa (Oryza sativa L.) là cây nông

nghiệp có vị trí quan trọng trong nền kinh tế

quốc dân. Ở những vùng ven biển, một trong

những nguyên nhân quan trọng làm giảm năng

suất của cây lúa là đất nhiễm mặn. Theo

“Nghiên cứu điển hình phục vụ báo cáo phát

triển con ngƣời 2007-2008“ của UNDP, hiện

nay đồng bằng sông Cửu Long có 1,77 triệu ha

đất nhiễm mặn chiếm 45% diện tích, một số địa

phƣơng khác nhƣ Nam Định và Thanh Hoá

diện tích nhiễm mặn là 7600 ha... Vì vậy,

nghiên cứu khả năng chịu NaCl và tăng cƣờng

khả năng chịu NaCl của các giống lúa nhằm

nâng cao và ổn định sản lƣợng lúa trong điều

kiện nhiễm mặn là một đòi hỏi thực tiễn trong

sản suất nông nghiệp.

Cho đến nay, đã có một số công trình nghiên

cứu ảnh hƣởng của NaCl đến sự sinh trƣởng ở

mức độ mô sẹo của một số giống lúa [1], [2],

[4], [5], [7]. Trong bài báo này, chúng tôi

nghiên cứu ảnh hƣởng của NaCl đến sự sinh

trƣởng ở mức độ mô sẹo của các giống lúa

OM 4498, VND 95 - 20, IR 64, CR203 làm cơ

sở cho việc tuyển chọn giống lúa chịu mặn.

VẬT LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU

Vật liệu

Vật liệu nghiên cứu là hạt của các giống lúa:

OM 4498, VND 95 - 20, IR 64 do sở Nông



Tel: 0986059258, Email:

nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Cần Thơ

cung cấp, CR 203 do sở Nông nghiệp và phát

triển nông thôn Bắc Giang cung cấp.

Bảng 1. Đặc điểm của các giống lúa

Giống

Ký

hiệu

Nguồn gốc

Thời

gian sinh

trƣởng

(ngày)

Đặc

tính

OM

4498 OM

Tổ hợp lai

IR

64/OMCS

2000/ IR 64

95-100

Chịu

mặn

khá

VND

95-20

VN

D

Đột biến

phóng xạ

gama Co60

giống IR 64

90-95

Chịu

mặn

khá

IR 64 IR Nhập nội từ

IRRI 95-100 Chịu

mặn

CR

203

CR

203

Chọn lọc từ

giống IR

8423- 132-

622 từ IRRI

110-160

Không

chịu

mặn

Phƣơng pháp

Sử dụng phƣơng pháp nuôi cấy in vitro, theo

các bƣớc sau:

Khử trùng hạt: Các hạt lúa chín đƣợc bóc bỏ

vỏ trấu và khử trùng bằng cồn 70% trong 1

phút, lắc nhẹ trong nƣớc gia ven 60% trong

20 phút. Sau đó tráng nƣớc cất 3 lần.

Tạo mô sẹo: Các hạt sau khi đƣợc khử trùng

đƣợc nuôi cấy trên môi trƣờng MS cơ bản

(Murashige và Skoog, 1962) bổ sung sucrose

3%, aga 0,8%, 2,4D 2mg/l, pH 5,8. Mỗi bình