Đằng sau cuộc cách mạng Chăn nuôi

Nh×n ra thÕ giíi

37 T¹p chÝ ch¨n nu«i sè 6 – 08

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.Lrc-tnu.edu.vn

ĐẰNG SAU CUỘC CÁCH MẠNG CHĂN NUÔI

Achilles Costale, Pierre Gerber và Henning Steinfeld

S.T***

Do dân số tăng, do có nhiều khách hàng

giàu có và đô thị hóa nên nảy sinh nhu cầu

ngày càng tăng về sản phẩm động vật, và đó

là nền tảng dẫn đến sự thay đổi cấu trúc của

toàn bộ chuỗi cung cấp thực phẩm. Các mặt

hàng phân phối, chế biến và sản xuất đều bị

chi phối. Những nét đặc điểm của “cuộc cách

mạng chăn nuôi” này là sự nổi trội của các cửa

hàng bán lẻ cỡ lớn, xu thế tổ chức chuỗi thực

phẩm liên kết và điều phối theo chiều dọc từ

trên xuống, công nghiệp hóa quá trình sản

xuất. Mỗi sự thay đổi trên có thể nảy sinh các

rào cản đối với người buôn bán nhỏ; Sự tồn tại

của “cuộc cách mạng” này không thể tương

hợp với sự tồn tại của sản xuất chăn nuôi quy

mô nhỏ.

Hơn thế nữa, sự thay đổi về cấu trúc đi

kèm theo việc tăng cường sử dụng lương thực

làm thức ăn chăn nuôi, dấy lên những vấn đề

về an ninh lương thực và nghèo đói. Công

nghiệp hóa nếu quản lý kém sẽ hủy hoại môi

trường. Bài viết này trình bày tỉ mỉ từng yếu tố

và nêu vấn đề để các nhà quyết định chính

sách phải suy tính khi hưởng ứng cuộc “cách

mạng chăn nuôi”.

Lan tỏa các cửa hàng bán lẻ cỡ lớn (siêu

thị)

Thu nhập ngày càng tăng và tiếp tục đô thị

hóa ở các nước đang phát triển dẫn đến dân

chúng Âu hóa bữa ăn và thay đổi hệ thống cung

ứng thực phẩm. Việc tăng số lượng khách hàng

giàu có ở đô thị các nước đang phát triển gắn

liền với việc xuất hiện và mở rộng nhiều cửa

hàng bán lẻ cỡ lớn, nhất là các siêu thị để đáp

ứng và có thể vừa để hướng dẫn cho các yêu

cầu về tiện lợi, đa dạng và bảo đảm chất lượng.

Đối tượng chính của siêu thị ở các nước đang

phát triển là tầng lớp trung lưu thành phố,

nhưng do cạnh tranh giữa các đối thủ đồng cấp

mà cùng một mặt hàng nhưng họ hạ giá bán.

Nhờ vậy, những hộ thu nhập thấp có cơ hội mở

rộng sức mua túi tiền của họ dành cho thực

phẩm.

Sự thâm nhập một cách nhanh chóng với

quy mô và tốc độ khác nhau của các siêu thị là

một hiện tượng mới, có thật, nhất là 5-10 năm

gần đây ở thế giới các nước đang phát triển.

Theo Reardon và Timmer (2005) có 3 làn sóng

lan truyền siêu thị xảy ra kế tiếp nhau. Làn

sóng thứ nhất bao trùm phần lớn các nước Mỹ

La Tinh và Đông Á (trừ Trung Quốc), phía Bắc

Trung Âu và Nam Phi. Ở các nước này, thời kỳ

những năm 1970 - 1980 đã từng có một số

siêu thị, nhưng đó là những hãng địa phương

với vốn đầu tư trong nước, chọn những địa

điểm thích hợp ở các đô thị chính để cung ứng

thực phẩm cho lớp người giàu có. Trước

những năm 1990 các siêu thị này chỉ mới dịch

vụ được 5-10% thực phẩm. Nhưng từ năm

2000 các siêu thị hiện đại đã nắm được 50-

60% hàng thực phẩm bán lẻ. Làn sóng siêu thị

lần thứ hai xuất hiện vào giữa những năm

1990, bao trùm một phần Trung Mỹ và Mehico,

Nam Á và các nước phía Nam Trung Âu, trước

những năm 2000 các siêu thị đã nắm 30-50%

hàng thực phẩm bán lẻ; chỉ sau những năm

1990 làm sóng siêu thị thứ ba mới cất cánh.

Làn sóng này phủ các nước Trung Quốc, Ấn

Độ, Nga, một vài nước Nam Mỹ, Nam Á và một

số nước Châu Phi. Giữa những năm 2000 thị

phần thực phẩm bán lẻ của các siêu thị đã đạt

10-20%.