ĐẠI CƯƠNG KIM LOẠI CB VÀ NC

HOÙA HOÏC 12- Chöông trình chuaån vaø naâng cao Naêm Hoïc 2008 -2009

Chương 5. ĐẠI CƯƠNG VỀ KIM LOẠI

A.TÓM TẮT LÝ THUYẾT :

I. Tính chất vật lí của kim loại : là do electron tự do trong kim loại gây ra

1. Tính dẻo: Những kim loại có tính dẻo hơn cả là Au, Ag, Al, Cu, Sn…

2. Tính dẫn điện : Kim loại dẫn điện tốt nhất là Ag, sau đó đến Cu, Au, Al, Fe...

3. Tính dẫn nhiệt : những kim loại nào dẫn điện tốt thì dẫn nhiệt tốt.tính dẫn nhiệt của các kim loại giảm theo thứ tự

Ag, Cu, Al, Fe...

4. Ánh kim: Hầu hết kim loại đều có ánh kim

II. Tính chất hóa học chung của kim loại : là tính khử hay kim loại dễ bị oxi hóa (tính oxi hóa)

1. Tác dụng với phi kim .

2. Tác dụng với axit

a. Dung dịch loãng HCl, H2SO4 : kim loại đứng trước H có thể khử được ion H+ trong những dung dịch axit trên

thành hiđrô tự do.

b. Dung dịch, H2SO4 đặc, HNO3: Hầu hết các kim loại đều tác dụng (trừ Pt, Au) khử được N có mức oxi hóa +5

và S có mức oxi hóa +6 của những axit này đến mức oxi hóa thấp hơn. Chú ý:Al , Fe, Cr không tác dụng với H2SO4

đặc nguội, HNO3 H2SO4 đặc nguội

3. Tác dụng với dung dịch muối: Kim loại có thể khử được ion kim loại khác trong dung dịch muối thành kim loại

tự do.

III. Dãy điện hóa của kim loại : Tính oxi hóa của ion kim loại tăng và tính khử của kim loại giảm trong dãy sau:

K

+

/K Ba2+/Ba Ca2+/Ca Na+

/Na Mg2+/Mg Al3+/Al Zn2+/Zn Fe2+/Fe Ni2+/Ni Sn2+/Sn Pb2+/Pb H+

/H2 Cu2+/Cu Fe3+/ Fe2+

Ag+

/Ag Hg2+/Hg Pt2+/Pt Au3+/Au Ý nghĩa :Dãy điện hóa của kim loại cho phép ta dự đoán được chiều của phản ứng

giữa 2 cặp oxi hóa khử. Phản ứng này xảy ra theo chiều: chất oxi hóa mạnh nhất sẽ oxi hóa chất khử mạnh nhất,

sinh ra chất oxi hóa yếu hơn và chất khử yếu hơn(qui tắc anpha)

IV. Hợp kim : là vật liệu kim loại có chứa một kin loại cơ bản và một số kim loại khác hoặc phi kim khác.

V. Sự điện phân :

Sự điện phân là quá trình oxinhoá - khử xảy ra trên bề mặt các điện cực khi có dòng điện một chiều đi qua chất điện

li nóng chảy hoặc dung dịch chất điện li.

1. điện phân nóng chảy .

2. điện phân dung dịch chất điện li trong nước.

VI. Sự ăn mòn kim loại :Sự phá hủy kim loại hoặc hợp kim do tác dụng của các chất trong môi trường .

1. Ăn mòn hóa học : là quá trình oxi hóa- khử, trong đó các e của kim loại được chuyển trực tiếp đến các chất môi

trường xung quanh

Sự ăn mòn hóa học thường xảy ra ở các thiết bị của lò đốt, các chi tiết của động cơ đốt trong hoặc các thiết bị tiếp

xúc với hơi nước ở

2. Ăn mòn điện hóa học : là quá trình oxi hóa- khử, trong đ ó kim loại bị ăn mòn do tác dụng của dung chất điện li

và tạo nên dòng e chuyển dời từ cực âm sang cực dương.

Các điều kiện ăn mòn điện hóa::

- Các điện cực phải khác nhau về bản chất.

- Các điện cực phải tiếp xúc với nhau trực tiếp hoặc gián tiếp qua dây dẫn .

- Các điện cực cùng tiếp xúc với một dung dịch điện li

VII. Điều chế kim loại: Nguyên tắc : chuyển hóa những ion này thành nguyên tử kim loại,

Các Phương pháp điều chế kim loại

1. Phương pháp thủy luyện: Dùng kim loại tự do có tính khử mạnh hơn để ion kim loại khác trong dung dịch

muối. Phương pháp này được áp dụng trong phòng thí nghiệm để điều chế những kim loại có tính khử yếu.

2. Phương pháp nhiệt luyện: Dùng chất khử như CO, C, H2, hoặc kim loại Al để khử ion kim loại trong oxit ở

nhiệt độ cao. Phương pháp này được áp dụng để sản xuất kim loại trong công nghiệp

Bằng phương pháp này có thể điều chế được kim loại có tính khử yếu hoặc trung bình ( kim loại đứng sau nhôm

Al )

3. Phương pháp điện phân: Bằng phương pháp điện phân này ta có thể điều chế được hầu hết các kim loại.

- Để điều chế kim loại có tính khử mạnh ( từ Li đến Al), ta điện phân hợp chất nóng chảy của chúng ( muối, kiềm,

oxi )

- Để điều chế kim loại có tính khử trung bình hoặc yếu, ta điện phân dung dịch của chúng trong nước.

VIII. Định luật FARADAY : m = A I t

GV: Mai Văn Đạt THPT Lê Thé Hiếu

Trang 1