Đặc điểm động mạch phổi và hai nhánh sau đặt stent ống động mạch ở trẻ bệnh tim bẩm sinh tuần hoàn

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC Y DƢỢC TP HỒ CHÍ MINH

-----------------

DƢƠNG THANH HÙNG

ĐẶC ĐIỂM ĐỘNG MẠCH PHỔI VÀ HAI NHÁNH

SAU ĐẶT STENT ỐNG ĐỘNG MẠCH Ở TRẺ BỆNH

TIM BẨM SINH TUẦN HOÀN PHỔI PHỤ THUỘC

ỐNG ĐỘNG MẠCH TẠI BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2

TỪ 01/2016 ĐẾN 12/2019

LUẬN VĂN BÁC SĨ NỘI TRÚ

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2020

.

.

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC Y DƢỢC TP HỒ CHÍ MINH

-----------------

DƢƠNG THANH HÙNG

ĐẶC ĐIỂM ĐỘNG MẠCH PHỔI VÀ HAI NHÁNH

SAU ĐẶT STENT ỐNG ĐỘNG MẠCH Ở TRẺ BỆNH

TIM BẨM SINH TUẦN HOÀN PHỔI PHỤ THUỘC

ỐNG ĐỘNG MẠCH TẠI BỆNH VIỆN NHI ĐỒNG 2

TỪ 01/2016 ĐẾN 12/2019

CHUYÊN NGÀNH: NHI KHOA

MÃ SỐ: NT 62 72 16 55

LUẬN VĂN BÁC SĨ NỘI TRÚ

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC

PGS.TS. VŨ MINH PHÚC

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2020

.

.

MỤC LỤC

Lời cam đoan

Danh mục từ viết tắt tiếng Việt

Danh mục từ viết tắt và đối chiếu Anh – Việt.

Danh mục hình

Danh mục bảng

ĐẶT VẤN ĐỀ ...........................................................................................................1

CÂU HỎI NGHIÊN CỨU .......................................................................................2

MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ....................................................................................2

CHƢƠNG 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU ..................................................................3

1.1.Bệnh tim bẩm sinh phụ thuộc ống động mạch......................................................3

1.2.Bệnh tim bẩm sinh tuần hoàn phổi phụ thuộc ống động mạch và stent ống

động mạch .............................................................................................................4

1.3.Qui trình đặt stent và theo dõi ở bệnh nhi tim bẩm sinh tuần hoàn phổi phụ

thuộc ống động mạch tại Bệnh viện Nhi Đồng 2 TP.HCM................................15

1.4.Các nghiên cứu trong và ngoài nƣớc về đặt stent ống động mạch ở bệnh nhi

tim bẩm sinh tuần hoàn phổi phụ thuộc ống động mạch ....................................18

CHƢƠNG 2 ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU...................22

2.1.Thiết kế nghiên cứu.............................................................................................22

2.2.Đối tƣợng nghiên cứu..........................................................................................22

2.3.Biến số nghiên cứu..............................................................................................23

2.4.Thu thập số liệu...................................................................................................30

2.5.Xử lý và phân tích số liệu ...................................................................................30

2.6.Kiểm soát sai lệch ...............................................................................................30

2.7.Sơ đồ nghiên cứu.................................................................................................31

2.8.Y đức ...................................................................................................................32

CHƢƠNG 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ..............................................................33

3.1.Đặc điểm dân số nghiên cứu ...............................................................................34

3.2.Đặc điểm ống động mạch và động mạch phổi (thân và hai nhánh ) trƣớc đặt

stent ống động mạch............................................................................................36

3.3.Đặc điểm kỹ thuật và bệnh nhân lúc đặt stent ống động mạch...........................38

.

.

3.4.Đặc điểm động mạch phổi (thân và hai nhánh) sau đặt stent ống động mạch....40

3.5.Tỷ lệ và đặc điểm các trƣờng hợp can thiệp lại sau đặt stent 1-3 tháng và

3-6 tháng.............................................................................................................45

CHƢƠNG 4 BÀN LUẬN .......................................................................................46

4.1.Đặc điểm dân số nghiên cứu ...............................................................................46

4.2.Đặc điểm ống động mạch và động mạch phổi (thân và hai nhánh) trƣớc đặt

stent ống động mạch............................................................................................52

4.3.Đặc điểm kỹ thuật và bệnh nhân lúc đặt stent ống dộng mạch...........................54

4.4.Đặc điểm động mạch phổi (thân và hai nhánh) sau đặt stent ống động mạch....59

4.5.Đặc điểm các trƣờng hợp can thiệp lại................................................................62

KẾT LUẬN .............................................................................................................64

KIẾN NGHỊ ............................................................................................................66

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

.

.

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết

quả nêu trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố trong bất kì công

trình nào khác.

Tác giả

Dƣơng Thanh Hùng

.

.

DANH MỤC

TỪ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT

Từ viết tắt Từ đầy đủ

ĐM Động mạch

ĐMC Động mạch chủ

ĐMP Động mạch phổi

ÔĐM Ống động mạch

TBS Tim bẩm sinh

TM Tĩnh mạch

.

.

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT VÀ

ĐỐI CHIẾU ANH – VIỆT

Từ viết tắt Từ tiếng Anh đầy đủ Từ đối chiếu tiếng Việt

AHA American Heart Association Hiệp hội Tim mạch học Hoa Kỳ

ASD Atrial septal defect Thông liên nhĩ

BT-shunt Blalock–Taussig shunt

ccTGA Congenitally corrected

Tranposition of great arteries

Chuyển vị đại động mạch

có sửa chữa

HLHS Hypoplasia left heart syndrome Hội chứng thiểu sản tim trái

mBT-shunt Modified Blalock–Taussig shunt

PA Pulmonary atresia Thiểu sản van động mạch phổi

PA banding Pulmonary artery banding Thắt động mạch phổi

PAIVS Pulmonary atresia with intact

ventricular septum

Thiểu van sản động mạch phổi

với vách liên thất nguyên vẹn

PGE1 Prostaglandin E1

PS Pulmonary stenosis Hẹp van động mạch phổi

SpO2 Saturation of peripherial oxygen Độ bão hòa oxy máu ngoại vi

SV Single ventricle Tim một thất

TA Tricuspid atresia Thiểu sản van ba lá

TGA Tranposition of great arteries Chuyển vị đại động mạch

TOF Tetratology of Fallot Tứ chứng Fallot

VSD Ventricular septal defect Thông liên thất

.

.

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1. Các biến số .............................................................................................23

Bảng 2.2. Đo các đƣờng kính động mạch phổi trên siêu âm..................................26

Bảng 2.3. Các chỉ số hiệu chỉnh dùng tính Z-score ................................................28

Bảng 3.1. Đặc điểm dân số nghiên cứu ..................................................................34

Bảng 3.2. Đặc điểm ÔĐM, ĐMP và hai nhánh trên siêu âm tim trƣớc

đặt stent ÔĐM..........................................................................................36

Bảng 3.3. Đặc điểm kỹ thuật và bệnh nhân lúc đặt stent ÔĐM..............................38

Bảng 3.4. Đặc điểm độ bão hòa oxy máu sau can thiệp .........................................39

Bảng 3.5. Đặc điểm ĐMP và hai nhánh trên siêu âm tim sau đặt stent

ÔĐM 1-3 tháng........................................................................................40

Bảng 3.6. So sánh đặc điểm ĐMP trên siêu âm tim trƣớc và sau đặt

stent ÔĐM 1-3 tháng ...............................................................................41

Bảng 3.7. Đặc điểm ĐMP và hai nhánh trên siêu âm tim sau đặt stent

ÔĐM 3-6 tháng........................................................................................42

Bảng 3.8. So sánh đặc điểm ĐMP trên siêu âm tim trƣớc và sau đặt

stent ÔĐM 3-6 tháng ...............................................................................44

Bảng 3.9. Đặc điểm các trƣờng hợp can thiệp lại...................................................45

Bảng 4.1. So sánh tật tim trong nghiên cứu với các nghiên cứu khác....................52

Bảng 4.2. Bảng tóm tắt đặc điểm động mạch phổi trƣớc can thiệp........................53

Bảng 4.3. So sánh Z-score trƣớc và sau can thiệp ..................................................59

.

.

DANH MỤC HÌNH

Hình 1.1. Stent ống động mạch và phẫu thuật Blalock-Taussig...............................4

Hình 1.2. Các vị trí xuất phát của ống động mạch....................................................6

Hình 1.3. Hẹp nhánh động mạch phổi do co thắt ống động mạch............................7

Hình 1.4. Hình dạng ống động mạch trên chụp mạch máu ......................................8

Hình 1.5. Hai ống động mạch cấp máu cho 2 nhánh động mạch phổi,

trong chuyển vị đại động mạch có sửa chữa-thông liên thất￾thiểu sản van động mạch phổi kèm gián đoạn ĐMP ................................9

Hình 1.6. Bệnh nhân chuyển vị đại động mạch có sửa chữa-thông liên

thất-thiểu sản động mạch phổi, cung động mạch chủ quay phải,

và ống động mạch đổ vào động mạch phổi phải. Hẹp động

mạch phổi phải tiến triển do stent............................................................14

Hình 1.7. Hình dạng của ống động mạch và động mạch phổi đƣợc khảo

sát bằng chụp mạch máu..........................................................................16

Hình 1.8. Kiểm tra vị trí của stent...........................................................................17

Hình 2.1. Đo đƣờng kính vòng van động mạch phổi ở mặt cắt cạnh ức

trục ngang ................................................................................................27

Hình 2.2. Đo đƣờng kính thân động mạch phổi, nhánh động mạch phổi

trái và nhánh động mạch phổi phải ở mặt cắt cạnh ức trục

ngang........................................................................................................27

.

.