Cuộc đời bên ngoài và những cuộc đời bên trong

Ngô Thu Thủy Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 87(11): 9 - 12

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 9 http://www.lrc-tnu.edu.vn

CUỘC ĐỜI BÊN NGOÀI VÀ NHỮNG CUỘC ĐỜI BÊN TRONG

Ngô Thu Thủy*

Trường Đại học Sư phạm – ĐH Thái Nguyên

TÓM TẮT

Tiểu thuyết Cuộc đời bên ngoài của Vũ Huy Anh viết về một vấn đề mang tính nhân bản: đấu

tranh cho hạnh phúc đích thực của con người, giải phóng những người phụ nữ khỏi bóng tối của

tôn giáo. Bằng ngôn ngữ sinh động, đậm màu sắc công giáo, nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật

tinh tế, tác giả đã lột tả không khí ngột ngạt, u tối, tàn tạ của nhà dòng đồng thời thể hiện thế giới

nội tâm phong phú, phức tạp của nhân vật. Nghệ thuật kể chuyện và ý nghĩa nhân văn, triết lý của

tác phẩm đã tạo nên sức rung động mạnh mẽ đối với người đọc.

Từ khóa: Cuộc đời bên ngoài, công giáo, nhà dòng, hạnh phúc, triết lý, Tê-rê-sa Lành.

Cuộc đời bên ngoài của Vũ Huy Anh là cuốn

tiểu thuyết đạt giải thưởng chính thức của Hội

Nhà văn Việt Nam năm 1984. Tác phẩm lấy

tựa đề là cuộc đời bên ngoài nhưng hiện lên

trong trang sách lại là toàn bộ cuộc đời bên

trong của nhà dòng và thế giới nội tâm của

nhân vật chính: nữ tu sĩ trẻ trung, xinh đẹp:

Tê-rê-sa Lành. Nội dung và nghệ thuật của

tác phẩm dường như không có gì đặc biệt,

nhưng cả thiên truyện lại có sức hấp dẫn với

người đọc, khiến những ai đã cầm cuốn sách

trên tay, khó có thể rời nó khi chưa đọc đến

dòng cuối cùng.

Là nhà văn quan tâm đến đồng bào công giáo,

khác Nguyễn Khải, Chu Văn… Vũ Huy Anh

lựa chọn đề tài nữ tu, bởi những am hiểu, trải

nghiệm và phần nhiều là tình cảm ông dành

cho họ. Nhà văn tâm niệm: “Những nữ tu sĩ

là những tín đồ tự giam hãm và bị giam hãm

trong một cuộc sống hết sức khổ cực, khổ cực

đến mức đọa đày và là những người sùng tín

nhất… Viết về họ, trách nhiệm giải phóng họ,

vì vậy là một công việc nhân đạo cần thiết”

[2]. Tâm niệm ấy đã được gửi gắm trong

Cuộc đời bên ngoài thông qua số phận, cuộc

đời của các nữ tu sĩ dòng Mến Thánh Giá mà

tiêu biểu là Tê-rê-sa Lành. Cuộc sống bên

trong nhà dòng với những cấm đoán về vật

chất, tinh thần, những lề luật khắc khổ; những

đấu tranh nội tâm âm thầm mà mãnh liệt của

cô tu sĩ trẻ giữa những tập tục ấy với cuộc

sống tự nhiên bên ngoài… đã được phản ánh

sinh động trên trang sách.

CUỘC ĐỜI KHẮC NGHIỆT BÊN TRONG

NHÀ DÒNG

Cuộc đời bên ngoài viết về vùng nông thôn

công giáo trong khoảng hai thập kỉ 50 - 60

của thế kỉ XX với những biến cố lớn của lịch

sử: những năm cuối cùng của cuộc kháng

chiến chống Pháp với chiến thắng Điện Biên

Phủ, công cuộc cải cách ruộng đất, cuộc vận

động hợp tác hóa nông nghiệp… Không gian

chính của tác phẩm là nhà dòng địa phận xứ

Tâm Đức của dòng tu Mến Thánh Giá - một

dòng tu kín phát triển khá mạnh ở miền Bắc

Việt Nam lúc bấy giờ.

Nhà dòng giống như một thế giới riêng, cách

biệt với đời sống bên ngoài, từ bốn bề dày lũy

tre, hào sâu, với hai lần cổng được kiểm soát

chặt chẽ, đến các điều luật: cấm chị em tu sĩ

đi làm việc ở ngoài nhà dòng và cách giáo

dục sai lệch, méo mó của các mẹ bề trên với

nữ tu về Việt Minh, cộng sản, tình yêu trai

gái, quan hệ vợ chồng… Thế giới trong nhà

dòng được khuôn lại trong một không gian u

ám, tàn tạ, không thứ gì có màu tươi sáng.

Những bữa cơm đạm bạc, kham khổ với cơm

hẩm, cà nén, rau luộc, những lề luật khắc

nghiệt (hãm mình, đánh tội, hình phạt), những

lao động cực nhọc… đã biến nữ tu sĩ thành

những con người tàn tạ về thể xác và khô héo

về tâm hồn.

Bằng những am hiểu sâu sắc về đời sống

người công giáo, Vũ Huy Anh đã miêu tả kỹ

lưỡng cuộc sống bên trong dòng tu. Có những

cảnh được tác giả miêu tả khá công phu: cảnh

hai mẹ con bà trùm Bền gặp nhau, cảnh Tê￾rê-sa Lành tự ngắm mình trong khung kính,

cảnh Tê-rê-sa Lành đánh tội… Hai mẹ con bà

trùm Bền gặp nhau sau bao xa cách, nhớ