Công ty cho thuê tài chính – Ngân Hàng Công Thương Việt Nam “

PhÇn më ®Çu

Sù nghiÖp ®æi míi, chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch hãa tËp trung

sang c¬ chÕ thÞ trêng cña ViÖt Nam ®· vµ ®ang ®îc xóc tiÕn rÊt m¹nh mÏ. Qu¸

tr×nh t¸i cÊu tróc nÒn kinh tÕ ®¬c tiÕn hµnh ®ång thêi víi qu¸ tr×nh C«ng nghiÖp

ho¸ - HiÖn ®¹i hãa. ¸p lùc ®ßi hái ph¶i cã sù t¨ng trëng kinh tÕ víi tèc ®é cao

ph¸t sinh tõ nhiÒu phÝa : nguy c¬ tôt hËu, tû lÖ gia t¨ng d©n sè cao, n¹n thÊt

nghiÖp trÇm träng…§Ó tr¸nh khái nguy c¬ tôt hËu ph¶i t¹o ra nh÷ng bíc

chuyÓn m¹nh mÏ vÒ n¨ng suÊt chÊt lîng, hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt ®Ó trong

kho¶ng thêi gian tõ 15 ®Õn 20 n¨m biÕn nÒn kinh tÕ níc ta thµnh mét nÒn kinh

tÕ cã tr×nh ®é c«ng nghiÖp cã tr×nh ®é hiÖn ®¹i trung b×nh so víi thÕ giíi. §ång

thêi n©ng cao møc sèng cña nh©n d©n, t¹o ®µ cho nh÷ng bíc ph¸t triÓn bÒn v÷ng

tiÕp theo.

XuÊt ph¸t tõ chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®Õn n¨m 2020 vµ nh÷ng n¨m

kÕ tiÕp, víi träng t©m thùc hiÖn ch¬ng tr×nh C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i hãa nÒn

kinh tÕ nhu cÇu vèn ®Çu t cho toµn bé x· héi vµo kho¶ng trªn 50 tû USD. Riªng

nhu cÇu vèn phôc vô cho môc tiªu C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i hãa còng lµ mét

th¸ch thøc to lín ®èi víi ViÖt Nam chóng ta. H¬n n÷a trong tiÕn tr×nh ®ã yªu

cÇu ph¶i lµm nhiÒu viÖc trong nhiÒu lÜnh vùc. Mçi ho¹t ®éng C«ng nghiÖp ho¸ -

HiÖn ®¹i hãa cã nh÷ng ®Æc ®iÓm tÝnh chÊt kh¸c nhau ®ßi hái ph¶i t×m nh÷ng

nguån vèn thÝch øng víi tõnh ho¹t ®éng nµy. §iÒu ®ã ®ßi hái dï trªn ph¹m vi

kinh tÕ vÜ m« hay trªn trªn ph¹m vi vi m« cña tõng doanh nghiÖp, nh÷ng tÕ bµo

cña nÒn kinh tÕ, ®Òu ph¶i ®îc nghiªn cøu kh¶ thi tû mû, díi h×nh thøc mét dù ¸n

®Çu t ®îc tuyÒn chän nghiªm tóc. Nh vËy c¸c gi¶i ph¸p t¹o vèn ®Çu t ph¶i n»m

ngay trong c¸c dù ¸n ®Çu t cã híng ®Ých C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i hãa.

Trong sè c¸c dù ¸n ®Çu t nµy cã nh÷ng dù ¸n ®æi míi kü thuËt c«ng nghÖ.

Tuy nhiªn ®Çu t ®æi míi kü thuËt c«ng nghÖ b»ng m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i lµ

mét bµi to¸n mµ kh«ng ph¶i doanh nghiÖp nµo còng gi¶i ®îc, sè doanh ngiÖp cã

®¸p ¸n thµnh c«ng cµng hiÕm hoi. Lo¹i dù ¸n nµy thêng ®ßi hái vèn lín thuéc

lo¹i ®Çu t trung dµi h¹n cã nhiÒu rñi ro. Do ®ã muèn t×m vèn tµi trî cho lo¹i dù

¸n ®Çu t nµy ph¶i chøng minh tÝnh kh¶ thi cao, tû lÖ sinh lêi hÊp dÉn vµ ®îc

thÈm ®Þnh lµ kh¶ thi. NÕu héi ®ñ nh÷ng ®iÒu kiÖn nµy, dù ¸n ®Çu t ®æi míi kü

1

thuËt c«ng nghÖ cã thÓ t×m ®îc sù tµi trî b»ng c¸ch phèi hîp nhiÒu nguån vèn

kh¸c nhau phï hîp theo tõng giai ®o¹n cña chiÕn lîc ®Çu t.

Mét trong nh÷ng nguån vèn ®ã chÝnh lµ TÝn dông thuª mua ( Leasing ), mµ

nã thêng ®ãng vai trß tµi trî rÊt cã ý nghÜa trong c¸c nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t

triÓn. Nguån tµi trî nµy còng thêng g¾n chÆt víi c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt king

doanh, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp cã qui mo võa vµ nhá. Bëi ®ã lµ mét gi¶i

ph¸p cÊp tÝn dông b»ng hiªn vËt ( nhµ xëng, m¸y mãc thiÕt bÞ…) thay thÕ cho

viÖc ®i vay tõ c¸c ng©n hµng ®Ó mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ.

ThÞ trêng tÝn dông thuª mua t¹i c¸c níc ®· ph¸t triÓn còng xem ®ã lµ mét

bé phËn cña thÞ trêng vèn v× nã cã liªn quan ®Õn c¸c giao dÞch vèn trung vµ dµi

h¹n. C¸c tµi s¶n ®¬c tµi trî thuª mua thêng cã thêi h¹n h÷u Ých trªn mét n¨m.

Tuy nhiªn kh¸c víi thÞ tr¬ng cho vay trung vµ dµi h¹n c¸c ng©n hµng ®Çu t

lu«n yªu cÇu cÇm cè, thÕ chÊp bÊt ®éng s¶n mµ kh«ng ph¶i doanh nghiÖp võa vµ

nhá nµo còng cã kh¶ n¨ng ®¸p øng, ®ång thêi còng kh¸c víi thÞ trêng chøng

kho¸n gióp c¸c doanh nghiÖp huy ®éng vèn b»ng c¸ch ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i

phiÕu nhng chØ cã lo¹i h×nh doanh nghiÖp c«ng ty cæ phÇn míi ®îc phÐp ph¸t

hµnh. Trªn thÞ trêng Leasing c¸c c«ng ty cho thuª tµi chÝnh cã kh¶ n¨ng cung

cÊp c¶ vèn hiÖn vËt lÉn c¸c dÞch vô kü thuËt gióp cho ngêi thuª ®¹t ®îc hiÖu qu¶

tõ viÖc sö dông tµi s¶n thuª mua. §èi tîng ®îc cÊp tÝn dông thuª mua còng cã

thÓ thuéc mäi lo¹i h×nh doang nghiÖp, kÓ c¶ hé s¶n xuÊt gia ®×nh mµ kh«ng cÇn

cã tµi s¶n thÕ chÊp.

XÐt tõ gãc ®é doanh nghiÖp, c¸c ph¬ng thøc tÝn dông thuª mua sÏ cho phÐp

doanh nghiÖp víi t c¸ch lµ ngêi ®i thuª cã thÓ sö dông nhiÒu lo¹i m¸y mãc thiÕt

bÞ cÇn thiÕt mµ kh«ng ph¶i ®Çu t mét lÇn víi sè vèn lín, g©y ¶nh hëng ®Õn t×nh

h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. MÆt kh¸c tÝn dông thuª mua còng gióp cho

doanh nghiÖp kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i vay nî ng©n hµng ®Ó ®Çu t vµo c¸c lo¹i tµi

s¶n cè ®Þnh, lµm gi¶m tû lÖ Nî/Vèn cña doanh nghiÖp. H¬n n÷a nÕu vay nî

ng©n hµng ®Ó mau s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ th× c¸c ng©n hµng còng chØ cho vay tèi

®a kho¶ng 70% - 80% gi¸ trÞ. Ngoµi ra doanh nghiÖp còng cã thÓ th¬ng lîng víi

c«ng ty cho thuª tµi chÝnh ®Ó ¸p dông ph¬ng thøc b¸n vµ t¸i thuª. Theo ®ã

doanh nghiÖp cã thÓ b¸n mét phÇn tµi s¶n cña m×nh cho c«ng ty cho thuª tµi

chÝnh, ®ång thêi ký hîp ®ång thuª l¹i tµi s¶n ®ã. Nhê vËy mµ doanh nghiÖp cã

thÓ thu håi mét sè vèn tiÒn tÖ ®Ó ®Çu t vµo viÖc kh¸c mµ vÉn tiÕp tôc ®¬c sö

dông tµi s¶n, kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.

2

XÐt tõ gãc ®é ë cÊp vÜ m« cña toµn nÒn kinh tÕ, ph¬ng thøc tÝn dông thuª

mua còng lµ mét ph¬ng thøc huy ®éng vèn níc ngoµi tµi trî trung dµi h¹n cho

c¸c doanh nghiÖp trong níc. Nhu cÇu trang bÞ C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i hãa

c¸c nghµnh kinh tÕ kh«ng nhÊt thiÕt chØ cã con ®êng mêi gäi vèn FDI, ®Çu t hîp

t¸c liªn doanh. Ngoµi ra theo qui ®Þnh cña IMF ( Quü tiÒn tÖ quèc tÕ) th× c¸c

kho¶n nî do thuª mua m¸y mãc thiÕt bÞ ë níc ngoµi kh«ng tÝnh vµo tæng sè nî

níc ngoµi cña níc ®ã. Do ®ã Leasing còng sÏ cã ý nghÜa ®èi víi ViÖt Nam

chóng ta ®ang trong giai ®o¹n vËn ®éng vµ tiÕp nhËn nguån vèn ODA díi

nh÷ng ®iÒu kiªn khèng chÕ h¹n møc nî níc ngoµi tõ c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh

quèc tÕ ®a ra. HiÖn nay sè nî níc ngoµi cña ViÖt Nam cha ph¶i lªn tíi con sè

qu¸ lín nhng cã thÓ nãi còng kh«ng ph¶i lµ nhá.

ChÝnh tõ nh÷ng lîi Ých to lín cña tÝn dông thuª mua, mét kªnh dÉn vèn

quan träng tíi c¸c doanh nghiªp, mét trong nh÷ng nh©n tè ®Èy nhanh tr×nh ®é

ph¸t triÓn c«ng nghÖ ®· khiÕn nã trë thµnh mét ®Ò tµi ®îc t×m hiÓu vµ nghiªn

cøu nh»m øng dông vµo níc ta trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Víi ViÖt Nam trong

c«ng cuéc ®Çu t C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i hãa nÒn kinh tÕ th× nhu cÇu vèn

®Çu t lµ rÊt lín. Tuy nhiªn trong thêi gian qua vèn ®Çu t ®Ó ®æi míi m¸y mãc

thiÕt bÞ cßn bÞ h¹n chÕ bëi c¬ chÕ ®Çu t cßn nhiÒu bÊt cËp. Nh»m kh¾c phôc thùc

tr¹ng nµy viÖc ®a ra mét c¬ chÕ ®Çu t hîp lý lµ ®iÒu cÊp thiÕt. ChÝnh v× vËy sù ra

®êi cña mét sè c«ng ty cho thuª tµi chÝnh ë ViÖt nam lµ mét gi¶i ph¸p h÷u hiÖu.

Mét trong sè c¸c c«ng ty ®ã lµ “C«ng ty cho thuª tµi chÝnh – Ng©n Hµng

C«ng Th¬ng ViÖt Nam “

TiÖn Ých cña nghiÖp vô cho thuª tµi chÝnh mang l¹i kh«ng ph¶i lµ nhá. Nã lµ

mét lèi tho¸t cho c¬n kh¸t vèn gay g¾t ®ang trãi tay c¸c doanh nghiÖp. Nhu cÇu

®Çu t m¸y mo¸c thiÕt bÞ míi khèng ngõng t¨ng qua c¸c n¨m kh«ng chØ v× hiÖn

tr¹ng cña c¸c doanh nghiÖp hiÖn t¹i mµ cßn v× con sè ngµy cµng t¨ng c¸c doanh

nghiÖp míi ®îc thµnh lËp. Víi mét thÞ trêng ®Çu ra nh vËy, ®¸ng ra trong thêi

gian qua cho thuª tµi chÝnh cã thÓ t×m ®îc nh÷ng c¬ héi ph¸t triÓn nhÈy vät.

Song nh÷ng g× ®ang diÔn ra kh«ng mang l¹i cho c¸c c«ng ty cho thuª tµi chÝnh

nãi chung vµ cña Ng©n Hµng C«ng Th¬ng nãi riªng mét thÞ trêng ph¸t triÓn nh

mong muèn. Tríc t×nh h×nh thuª vµ cho thuª hiÖn nay, ph¶i kh¼ng ®Þnh cho

thuª tµi chÝnh lµ “ mét thÞ trêng ®Çy tiÒm n¨ng nhng ®Çu ra l¹i bÕ t¾c” Víi ®Ò

tµi “ Mét sè biÖn ph¸p nh»m ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh t¹i C«ng ty cho

3

thuª tµi chÝnh – Ng©n hµng C«ng th¬ng ViÖt Nam“ ®Ó tõ ®ã cã thÓ thÊy râ ®-

îc vai trß cña cho thuª tµi chÝnh ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®ång thêi t×m ra ®-

îc nh÷ng gi¶i ph¸p phï hîp víi ®iÒu kiÖn ViÖt nam nh»m n©ng cao hiÖu qu¶

ho¹t ®éng cña c«ng ty. Do ®ã chuyªn ®Ò sÏ bao gåm nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh sau

®©y:

Ch¬ng I : Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ cho thuª tµi chÝnh

Ch¬ng II : Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn ho¹t ®éng cña

C«ng ty cho thuª tµi chÝnh – Ng©n hµng C«ng th¬ng ViÖt Nam

Ch¬ng III : Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ

Tuy nhiªn ®©y lµ mét ®Ò tµi réng lín cßn nhiÒu ®iÒu míi mÎ ë níc ta vµ

víi sù hiÓu biÕt cßn h¹n chÕ néi dung cña chuyªn ®Ò kh«ng tr¸nh khái nh÷ng

khiÕm khuyÕt em mong nhËn ®îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp cña thÇy c« ®Ó ®Ò ¸n

®îc bæ sung vµ hoµn chØnh.

4

Néi dung

chu¬ng I: nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ cho thuª tµi ChÝnh

I. Cho thuª tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng.

1.S¬ lîc lÞch sö tæ chøc ho¹t ®éng cho thuª tµi chÝnh trªn thÕ giíi

Cho thuª tµi s¶n lµ mét c«ng cô tµi chÝnh ®· ®îc s¸ng t¹o tõ rÊt sím trong

lÞch sö v¨n minh nh©n lo¹i. Theo c¸c th tÞch cæ, c¸c giao dÞch cho thuª tµi s¶n

®a xuÊt hiÖn tõ n¨m 2800 tríc CN t¹i thµnh phè cña ngêi Sumerian cña ngêi

UR. C¸c thÇy tu gi÷ vai trß ngêi cho thuª, ngêi thuª lµ nh÷ng n«ng d©n tù do.

Tµi s¶n ®îc ®em ra giao dÞch thêng lµ c«ng cô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Vµo

kho¶ng n¨m 1700 tríc CN, vau Babilon lµ Hamnurabi ®· ban hnµh nhiÒu v¨n

b¶n quan träng t¹o thµnh mét bé luËt lín, trong ®ã cã ®a nh÷ng qui ®Þnh vÒ ho¹t

®éng cho thuª tµi s¶n. trong c¸c nÒn v¨n minh cæ ®¹i kh¸c nh Hy L¹p, L· M·

hay Ai CËp còng xuÊt hiÖn c¸c h×nh thøc cho thuª ®Ó tµi trî cho viÖc sö dông

®Êt ®ai, gia sóc, c«ng cô s¶n xuÊt. Cã thÓ nãi r»ng, rÊt nhiÒu vÊn ®Ò giao dÞch

thuª mua ngµy nay gÆp ph¶i ®· ®îc gi¶i quyÕt tõ nhiÒu thÕ kû tríc. Tuy nhiªn

c¸c giao dÞch thuª mua thêi cæ ®¹i thuéc h×nh thøc thuª mua kiÓu truyÒn thèng

(Traditional Lease). Ph¬ng thøc giao dÞch cña h×nh thøc nµy t¬ng tù nh h×nh

thøc thuª vËn hµnh ngÇy nay vµ trong lÞch sö hµng ngµn n¨m tån t¹i cña nã ®·

kh«ng cã sù thay ®æi lín nµo vÒ tÝnh chÊt giao dÞch.

§Çu thÕ kû 19, ho¹t ®éng thuª mau ®· cã sù gia t¨ng ®¸ng kÓ vÒ sè lîng vµ

chñng lo¹i thiÕt bÞ, tµi s¶n cho thuª. §Õn ®Çu thËp niªn 50 cña thÕ kû nµy, giao

dÞch thuª mau ®· cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn nh¶y vät, nhÊt lµ t¹i Hoa Kú. Nguyªn

nh©n cña sù ph¸t triÓn nµy lµ do ho¹t ®éng thuª mua ®· cã nh÷ng thay ®æi vÒ

tÝnh chÊt cña gia dÞch. §ã lµ sù xuÊt hiªn cña nghiÖp vô chi thuª tµi chÝnh

(Finace Leasing). Nã xuÊt hiÖn ®Çu tiªn ë Hoa Kú, do c«ng ty t b¶n Unitel State

Leasing Corporation s¸ng t¹o ra. Sau ®ã nghiÖp vô Leasing ph¸t triÓn sang Ch©u

¢u vµ ®· ®îc ghi vµo luËt thuª mau cña Ph¸p, n¨m 1960 víi tªn gäi “CrÐdit

Bail”. Còng n¨m 1960 hîp ®ång thuª mau ®Çu tiªn ®· ®îc th¶o ra ë Anh.

Tõ khi xuÊt hiÖn h×nh thøc cho thuª tµi chÝnh, c¸c ho¹t ®éng giao dÞch thuª

mua ®· cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn hÕt søc m¹nh mÏ c¶ vÒ chñng lo¹i tµi s¶n, thiÕt

bÞ vµ khèi lîng giao dÞch. Trong giao dÞch chi thuª mua ngµy nay, c¸c c«ng ty

chi thuª tµi chÝnh (Leasing) cã thÓ thuª nh÷ng nhµ m¸y hoµn chØnh theo ph¬ng

thøc ch×a kho¸ trao tay. §ång thêi vÒ mÆt chñng lo¹i, ho¹t ®éng thuª mau bao

gåm tõ c¸c thiÕt bÞ, dông cô v¨n phßng cho tíi nh÷ng toµ nhµ lín. ChØ tÝnh riªng

5

t¹i Hoa Kú tæng sè vèn thiÕt bÞ cho thuª n¨m 1987 íc tÝnh lªn tíi 107,9 tû USD

vµ cã tèc ®é gia t¨ng 7% mçi n¨m. Ngµy nay nghµnh thuª mua thiÕt bÞ Hoa Kú

chiÕm kho¶ng 25% - 30% tæng sè tiÒn tµi trî cho c¸c giao dÞch mua b¸n thiÕt bÞ

hµng n¨m. Cßn ë Anh theo c¸c sè liÖu cña HiÖp Héi TÝn Dông thuª mua thiÕt

bÞ, th× n¨m 1993, thuª vËn hµnh chiÕm kho¶ng 20% vèn tµi trî cho c¸c ho¹t

®éng thuª mua cña níc Anh, tæng gi¸ trÞ thuª mua ®¹t kho¶ng 60 tû USD. §èi

víi c¸c níc Ch©u ¸, thuª tµi chÝnh còng ®· cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn ®¸ng kÓ b¾t

®Çu tõ thËp niªn 70 vµ kh«ng cã mét chuÈn mùc nµo ®èi víi tæ chøc ho¹t ®éng

cña c«ng ty Leasing. ChØ cã 2 níc lµ Hµn Quèc vµ Philipin lµ cã luËt Leasing,

cßn c¸c níc kh¸c ho¹t ®éng cña c«ng ty Leasing do c¸c luËt kh¸c chi phèi nh

luËt thuÕ, luËt th¬ng m¹i, luËt ®Çu t…ë c¸c khu vùc kh¸c ho¹t ®éng cho thuª tµi

chÝnh còng cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn m¹nh mÏ, nhÊt lµ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y

lµ do nã lµ mét h×nh thøc tµi trî cã tÝnh an toµn cao, tiÖn lîi vµ cã hiÖu qu¶ ®èi

víi c¸c bªn tham gia. Theo c¸c sè liÖu thèng kª cho thÊy n¨m 1994 nghµnh

c«ng nghiÖp cho thuª mua thÕ giíi cã gi¸ trÞ trao ®æi chiÕm kho¶ng 350 tû USD.

2. §Þnh nghÜa vÒ Leasing.

§iÒu ®Çu tiªn cÇn ®îc xem xÐt lµ thuËt ng÷ Leasing. Thùc chÊt nªn gäi ph-

¬ng thøc finance leases lµ tµi trî thuª mua, tÝn dông thuª mua hay cho thuª tµi

chÝnh.

VÒ c¬ b¶n, vÊn ®Ò ®ang ®Ò cËp ë ®©y ®îc ’’du nhËp” tõ níc ngoµi, tõ

tiÕng Anh lµ finance lease (mét sè tµi liÖu gäi lµ leasing, capital lease) hay tiÕng

Ph¸p lµ crÐdit-bail. ChÝnh tõ nh÷ng ch÷ tiÕng Anh :fiance lµ tµi chÝnh hay tµi trî

cßn lease lµ thuª nªn c¸c nhµ dÞch thuËt ®· ®a ra nhiÒu tªn gäi nh : Cho thuª tµi

chÝnh, leasing, tµi trî thuª mua, cho thuª vèn...Trong tiÕng Ph¸p crÐdit lµ tÝn

dông cßn bail cã nghÜa lµ thuª nªn cã thÓ dÞch lµ tÝn dông thuª mua

Khi dÞch tõ tiÕng níc ngoµi th× thuËt ng÷ kh«ng cÇn b¸m s¸t tõ mµ cÇn

®¶m b¶o kh¸i qu¸t ®îc b¶n chÊt cña sù vËt hiÖn tîng mµ thuËt ng÷ ®ang m« t¶.

NÕu gäi lµ cho thuª tµi chÝnh theo c¸c v¨n b¶n chÝnh thøc qui ®Þnh th× liÖu

ph¶i hiÓu tµi chÝnh ë ®©y lµ g×, ngay c¶ kh¸i niÖm vÒ tµi chÝnh còng ®îc hiÓu

theo nhiÒu c¸c kh¸c nhau. §iÒu nµy dÔ dÉn ®Õn khã kh¨n cho nh÷ng ngêi muèn

t×m hiÓu vÒ lo¹i h×nh nghiÖp vô míi nµy. MÆt kh¸c, ë ®©y ®èi tîng c¸c c«ng ty

cho thuª l¹i lµ tµi s¶n.

6

NÕu dÞch lµ cho thuª theo ph¬ng thøc thuª mua th× kh¸ chuÈn vÒ mÆt b¶n

chÊt cña nghiÖp vô. NghÜa lµ, viÖc cho thuª tµi s¶n ®ång thêi bªn thuª cã thÓ

mua l¹i tµi s¶n theo mét gi¸ ®· tho¶ thuËn nÕu bªn thuª tr¶ ®ñ tiÒn thuª vµ tu©n

thñ c¸c ®iÒu kiÖn cña hîp ®ång.

Nh vËy, nÕu dïng chÝnh x¸c th× nªn gäi finance lease hay leasing lµ cho

thuª theo ph¬ng thøc thuª mua hay thuª mua.(cho thuª theo ph¬ng thøc thuª

mua khi ®øng trªn gi¸c ®é bªn cho thuª, cßn thuª mua trªn gi¸c dé bªn thuª).

Tuy nhiªn vÊn ®Ò thuËt ng÷ kh«ng ®ãng vai trß qu¸ quan träng mµ ë ®©y lµ cÇn

hiÓu ®óng vµ chÝnh x¸c vÊn ®Ò, trong bµi sÏ tiÕp tôc sö dông thuËt ng÷ cho thuª

tµi chÝnh theo nh c¸c v¨n b¶n chÝnh thøc vµ ®ang ®îc sö dông phæ biÕn hiÖn

nay.

Kh¸i niÖm cho thuª tµi chÝnh còng kh«ng ®îc ®Þnh nghÜa chuÈn. Thuª tµi

chÝnh lµ mét ph¬ng thøc tµi trî tÝn dông trung hay dµi h¹n kh«ng thÓ huû

ngang. Theo ph¬ng thøc nµy, ngêi cho thuª thêng mua tµi s¶n, thiÕt bÞ mµ ngêi

thuª cÇn vµ ®· th¬ng lîng tõ tríc c¸c ®iÒu kiÖn thuª tµi s¶n ®ã víi nhµ cung cÊp

hoÆc ngêi cho thuª cung cÊp tµi s¶n cña hä cho thuª. Tuú theo qui ®Þnh cña

tõng quèc gia, ®îc coi lµ thuª tµi chÝnh khi thêi h¹n thuª thêng chiÕm phÇn lín

®êi sèng h÷u Ých cña tµi s¶n vµ hiÖn gi¸ thuÇn cña toµn bé c¸c toµn bé c¸c

kho¶n tiÒn cho thuª ph¶i ®ñ ®Ó bï ®¾p nh÷ng chi phÝ mua tµi s¶n t¹i thêi ®iÓm

b¾t ®Çu hîp ®ång. Mçi níc trªn thÕ giíi ®Þnh nghÜa kh¸c nhau vÒ cho thuª tµi

chÝnh do luËt ph¸p cña níc ®ã chi phèi, ®Æc biÖt lµ luËt thuÕ.

Theo NghÞ ®Þnh 64/CP ngµy 9/10/1995 cña ChÝnh Phñ “ Quy chÕ t¹m thêi

vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty cho thuª tµi chÝnh “ qui ®Þnh “ Cho thuª

tµi chÝnh lµ ho¹t ®éng tÝn dông trung dµi h¹n th«ng qua viÖc cho thuª m¸y mãc

thiÕt bÞ vµ c¸c ®éng s¶n kh¾c. Bªn cho thuª cam kÕt mua m¸y mãc thiÕt bÞ vµ

®éng s¶n theo yªu cÇu cña bªn thuª cßn bªn thuª thanh to¸n tiÒn thuª trong suèt

thêi h¹n thuª ®îc hai bªn tho¶ thuËn vµ kh«ng ®îc huû bá hîp ®ång tríc h¹n.

Khi kÕt thóc thêi h¹n thuª, bªn thuª ®îc chuyÓn quyÒn së h÷u, mua l¹i hoÆc

tiÕp tôc thuª tµi s¶n ®ã theo c¸c ®iÒu kiÖn ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång thuª “.

Tõ nh÷ng qui ®Þnh chung trªn ®· t¹o ra nhiÒu ph¬ng thøc cho thuª tµi chÝnh

kh¸c nhau nhng tÊt c¶ ®Òu cã mét qui tr×nh c¬ b¶n nh sau ( c¸c lo¹i kh¸c còng

cã thÓ coi lµ ph¸i sinh cña ph¬ng thøc nµy ).

7

C«ng ty

cho thuª tµi chÝnh

Hîp ®ång mua b¸n

Hîp ®ång cho thuª

Thanh to¸n

Thanh to¸n

tiÒn thuª

Tho¶ thuËn vÒ lùa chän m¸y mãc, thiÕt bÞ

Nhµ cung cÊp Bªn thuª

M¸y mãc thiÕt bÞ Giao hµng, l¾p ®Æt vµ b¶o dìng

3. §Æc ®iÓm cña Leasing

Thùc tÕ cho thÊy viÖc ®a ra nh÷ng tiªu chuÈn nhËn d¹ng cô thÓ, râ rµng vÒ

giao dÞch cho thuª tµi chÝnh lµ mét vÊn ®Ò cÇn ®îc quan t©m. Mét hÖ thèng tiªu

chuÈn chÝnh x¸c sÏ gãp phÇn. ph©n ®Þnh râ rµng giao dÞch cho thuª tµi chÝnh víi

c¸c giao dÞch th¬ng m¹i còng nh c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh kh¸c. Tõ ®©y tr¸nh ®îc

sù trïng l¾p, m©u thuÉn cña nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt kh«ng phï hîp. ThÕ nhng,

khi nãi ®Õn ®Æc ®iÓm cña cho thuª tµi chÝnh th× vÉn cha cã sù thèng nhÊt gi÷a

c¸c quèc gia còng nh c¸c tæ chøc quèc tÕ. Cã thÓ liÖt kª mét sè nhãm ®Æc ®iÓm

mµ c¸c níc, c¸c tæ chøc ®a ra ®Ó nhËn d¹ng cho thuª tµi chÝnh nh sau :

Thø nhÊt, theo IASC, nghiÖp vô nµo tho¶ m·n mét trong bèn ®iÒu kiÖn

sau th× ®îc xem lµ cho thuª tµi chÝnh:

+ QuyÒn së h÷u tµi s¶n ®îc chuyÓn giao khi hîp ®ång hÕt h¹n

+ Hîp ®ång cã quy ®Þnh quyÒn mÆc c¶ mua.

+ Thêi gi¸ cña tæng c¸c kho¶n tiÒn thuª lín h¬n hoÆc b»ng gi¸ trÞ cña tµi

s¶n.

+ HiÖn gi¸ cña c¸c kho¶n tiÒn thuª gÇn b»ng hoÆc lín h¬n gi¸ trÞ thÞ tr￾êng cña tµi s¶n.

8

Thø hai: theo HiÖp ®Þnh thèng nhÊt luËt d©n sù vÒ tÝn dông thuª mua

quèc tÕ do HiÖp héi tÝn dông thuª mua quèc tÕ tho¶ thuËn th× giao dÞch thuª

mua gåm nh÷ng ®Æc ®iÓm sau :

+ Ngêi thuª chØ râ thiÕt bÞ vµ lùa chän nhµ cung cÊp kh«ng phô thuéc vµo

nh÷ng kü n¨ng vµ ý kiÕn cña ngêi cho thuª.

+ ThiÕt bÞ ®îc ®Ò cËp trong tho¶ thuËn thuª mua do ngêi cho thuª mua

theo tho¶ thuËn gi÷a ngêi cho thuª vµ ngêi thuª, trong t×nh tr¹ng mµ ngêi

thuª biÕt râ nhµ cung cÊp.

+ Nh÷ng kho¶n tiÒn thuª ph¶i tr¶ theo tho¶ thuËn cña thuª mua ®îc tÝnh

theo ph¬ng thøc tr¶ dÇn hay tr¶ ngay mét phÇn ®¸ng kÓ chi phÝ mua thiÕt bÞ.

Thø ba: theo tiªu chuÈn cña Uû ban kÕ to¸n Hoa Kú th× giao dÞch thuª

mua lµ giao dÞch tho¶ m·n nh÷ng ®iÒu kiÖn :

+ QuyÒn së h÷u tµi s¶n ®îc chuyÓn giao cho ngêi ®i thuª khi chÊm døt

hîp ®ång thuª.

+ Hîp ®ång thuª cho phÐp ngêi ®i thuª ®îc quyÒn chän mua tµi s¶n thuª

víi gi¸ thÊp h¬n ë mét thêi ®iÓm nµo ®ã hay ®Õn khi chÊm døt thêi h¹n thuª.

+ Thêi h¹n thuª ph¶i b»ng 75% hoÆc cao h¬n ®êi sèng ho¹t ®éng íc tÝnh

cña tµi s¶n thuª

+ Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña c¸c kho¶n thanh to¸n tiÒn thuª tèi thiÓu lµ 90% so víi gi¸

trÞ tµi s¶n thuª.

Nh×n chung trong luËt cña nhiÒu quèc gia th× tuú vµo t×nh h×nh cô thÓ mµ

nh÷ng nhµ lµm chÝnh s¸ch cã mét sè thay ®æi liªn quan ®Õn ®Æc ®iÓm cña tÝn

dông thuª mua. Trªn c¬ së c¸c tiªu chuÈn ph©n lo¹i cña ISAC, mçi qu«c gia ®Òu

cã nh÷ng qui ®Þnh cô thÓ trong luËt thuª mua cña hä dùa trªn nh÷ng ®iÒu kiÖn

cô thÓ cña mçi níc. Nh÷ng qui ®Þnh nµy cã nh÷ng kh¸c biÖt nhÊt ®Þnh, song vÒ

c¬ b¶n chóng kh«ng m©u thuÉn vµ tuú theo møc ®é nh÷ng qui ®Þnh nµy cã thÓ

chi tiÕt, cô thÓ h¬n. Ch¼ng h¹n nh quyÒn chon mua tµi s¶n thuª khi kÕt thóc hîp

®ång ë Anh, NhËt, Hµn quèc, Th¸i Lan, Pakistan lµ kh«ng b¾t buéc trong khi ®ã

ë c¸c quèc gia kh¸c nh Mü, anh NhËt vµ ViÖt nam lµ b¾t buéc, nhng mét sè

quèc gia kh¸c th× bÞ cÊm nh Malaysia, Singapore, Ên §é. Thêi h¹n thuª tÝnh

theo ®êi sèng h÷u dông cña tµi s¶n thuª th× ë Anh lµ phÇn lín, ë Mü lµ ≥ 75 %

9