Công tác chi trả BHXH ở huyện Cẩm Xuyên - Hà Tĩnh giai đoạn 2000-2002. Thực trạng và giải pháp.doc

Luận văn tốt nghiệp Phạm Thị Quế

LỜI MỞ ĐẦU

Chính sách bảo hiểm xã hội đã được Đảng, Nhà nước ta thực hiện từ

năm 1960 của thế kỉ XX. Kể từ đó đến nay, chính sánh bảo hiểm xã hội đã

được phát huy, đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống của những người

lao động. Bảo hiểm xã hội (BHXH) luôn có mặt khi người lao động gặp

những rủi ro: ốm đau, bệnh tật, tai nạn, tuổi già và những khó khăn khác

trong cuộc sống.

Từ khi Bộ luật lao động ra đời, BHXH được thực hiện theo điều lệ

BHXH đã thực sự đi vào đời sống xã hội, kinh tế và chính trị, có tác dụng

tích cực trong mối quan hệ giữa người lao động và người sử dụng lao

động. Tổ chức BHXH đã khẳng định được hiệu quả hoạt động và vị thế

của mình trong nước, đạt được những kết quả rất đáng khích lệ. Bên cạnh

những thành tích đó BHXH Việt Nam vẫn còn có rất nhiều điểm chưa phù

hợp đặc biệt là trong giai đoạn phát triển hiện nay của đất nước.

Trước thực tế đó, em đã lựa chọn nghiên cứu đề tài : "Công tác chi

trả Bảo hiểm xã hội ở huyện Cẩm xuyên - Hà Tĩnh giai đoạn 2000-2002

Thực trạng và giải pháp" làm luận văn tốt nghiệp của mình.

Luận văn này được thực hiện với mục đích nêu lên sự cần thiết của

BHXH đối với người lao động làm rõ những vấn đề lý luận về công tác chi

trả tại BHXH huyện, những kết quả đạt được, và những tồn tại cần giải

quyết để từ đó có những giải pháp nhằm thực hiện tốt công tác chi trả

BHXH tại BHXH huyện Cẩm Xuyên - Hà Tĩnh

Kết cấu luận văn ngoài lời nói đầu và kết luận gồm phần

Chương I : Lý luận chung về BHXH

Chương II : Công tác chi trả các chế độ BHXH tại huyện Cẩm

Xuyên –Hà Tỉnh giai đoạn 2000-2002.

Chương III : Một số kiến nghị.

1

Luận văn tốt nghiệp Phạm Thị Quế

Luận văn đề cập đến một số vấn đề trong công tác chi trả BHXH,

đưa ra một số kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả trong công

tác chi trả, đáp ứng được yêu cầu của người lao động trong công cuộc đổi

mới đất nước.

Đề tài này được hoàn thành với sự giúp đỡ rất tận tình của các thầy

cô giáo chuyên ngành, của Trung tâm Thông tin - Thư viện trường Đại học

QL và KD - HN. Đặc biệt là có sự hướng dẫn trực tiếp, nhiệt tình của

Giảng viên - Thạc sĩ : Đoàn Thị Thu Hương.

2

Luận văn tốt nghiệp Phạm Thị Quế

CHƯƠNG I

LÝ LUẬN CHUNG VỀ BẢO HIỂM XÃ HỘI

1. SỰ CẦN THIẾT, ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN VÀ Ý NGHĨA CỦA BHXH ĐỐI VỚI

SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ- XÃ HỘI

1.1 Sự cần thiết của BHXH.

Nền sản xuất hàng hoá càng phát triển thì vấn đề thuê mướn nhân

công diễn ra càng phổ biến, mâu thuẫn giữa chủ và thợ ngày càng gia tăng.

Đặc biệt khi người lao động không may gặp rủi ro, sự cố như: ốm đau,

bệnh tật, tai nạn lao động, mất việc làm…phải nghỉ việc. Khi rơi vào

những trường hợp này, các nhu cầu cần thiết không những không mất đi

mà còn tăng lên, thậm chí còn phát sinh ra nhiều nhu cầu mới như: cần

được khám chữa bệnh, điều trị khi ốm đau; cần người nuôi dưỡng, chăm

sóc khi gặp tai nạn, thương tật… Tổng thời gian nghỉ việc người chủ

không trả lương, làm cho người lao động càng gặp nhiều khó khăn hơn và

không yên tâm làm việc. Vì vậy, lúc đầu người chủ chỉ cam kết trả công

lao động nhưng sau đó đã phải cam kết cả việc bảo đảm cho người lao

động có một số thu nhập nhất định để họ trang trải khi không may gặp

những khó khăn đó.

Trong thực tế, nhiều khi các rủi ro trên không xẩy ra và người chủ

không phải chi ra đồng nào nhưng cũng có khi xảy ra dồn dập, buộc họ

phải bỏ ra một khoản tiền rất lớn mà họ không muốn. Do đó mâu thuẫn

chủ thợ càng trở nên vô cùng gay gắt. Khi những mâu thuẫn này kéo dài

nhà nước phải đứng ra can thiệp bằng cách: buộc giới chủ phải có trách

nhiệm hơn đối với người lao động mà mình sử dụng, thể hiện ở việc phải

trích ra một phần thu nhập của mình để hình thành quỹ. Sau đó dùng

nguồn quỹ này để trợ cấp cho người lao động và gia đình họ, khi người lao

động không may gặp những rủi ro và sự cố bất ngờ. Đồng thời Nhà nước

đứng ra bảo trợ cho quỹ. Bằng cách đó cả chủ và thợ đều thấy mình có lợi

và tự giác thực hiện, cuộc sống của người lao động được đảm bảo.Người

chủ được bảo vệ việc sản xuất kinh doanh diễn ra bình thường, tránh được

những xáo trộn không cần thiết.

3

Luận văn tốt nghiệp Phạm Thị Quế

Mối quan hệ ba bên nêu trên được thế giới quan niệm là Bảo hiểm xã

hội (BHXH) cho người lao động. Như vậy BHXH là một chế độ pháp định

bảo vệ người lao động, bằng cách thông qua việc tập trung nguồn tài chính

được huy động từ sự đóng góp của người lao động, người sử dụng lao

động (nếu có), sự tài trợ của Nhà nước nhằm trợ cấp vật chất cho người

được bảo hiểm và gia đình họ trong trường hợp bị giảm hoặc mất thu nhập

do gặp các rủi ro ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết

tuổi lao động theo quy định của pháp luật hoặc tử vong…

1.2 Đặc trưng cơ bản của BHXH.

BHXH là một chính sách xã hội nhằm đảm bảo quyền lợi cho người

lao động do vậy BHXH có những đặc trưng cơ bản sau:

- BHXH đảm bảo cho người lao động trong và sau quá trình lao động.

- Các rủi ro của người lao động liên quan đến thu nhập của họ như :

ốm đau, tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp, thai sản, mất việc làm, già

yếu, chết…Do những rủi ro này mà người lao động bị giảm hoặc mất

nguồn thu nhập, họ cần phải có khoản thu khác bù vào để ổn định cuộc

sống, thông qua BHXH nguồn thu nhập này được đảm bảo.

- Sự đóng góp của các bên tham gia BHXH: Người lao động muốn

được quyền hưởng trợ cấp BHXH phải có nghĩa vụ đóng BHXH; người sử

dụng lao động cũng phải có nghĩa vụ đóng BHXH cho người lao động mà

mình thuê mướn. Quỹ BHXH dùng để chi trả các trợ cấp khi có nhu cầu

phát sinh về BHXH.

- Các hoạt động BHXH được thực hiện trong khuôn khổ pháp luật,

các chế độ BHXH cũng do luật định, Nhà nước bảo hộ các hoạt động của

BHXH.

1.3 Ý nghĩa của BHXH:

Ra đời và phát triển cùng với nền kinh tế thị trường, BHXH đã có mặt

ở hầu hết các nước trên thế giới. Trình độ phát triển của BHXH được

quyết định bởi mức độ phát triển của nền kinh tế, nền kinh tế càng phát

triển thì mức độ hoàn thiện của BHXH ngày càng cao và với những đặc

trưng riêng có của mình BHXH đã có ý nghĩa thiết thực đối với sự phát

triển kinh tế xã hội như sau:

• Đối với người lao động:

4