Công nghiệp Việt Nam trong sự nghiệp CNH-HĐH.DOC

Më ®Çu

Trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt cña nÒn kinh tÕ quèc d©n th× c«ng nghiÖp lµ

mét ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt rÊt quan träng. Nã bao gåm tÊt c¶ c¸c ngµnh nh: khai

th¸c vµ chÕ biÕn c¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn, c¸c lo¹i s¶n phÈm c¸c ngµnh n«ng -

l©m - ng nghiÖp... thµnh c¸c lo¹i s¶n phÈm c«ng nghiÖp kh¸c nhau. S¶n phÈm cña

c«ng nghiÖp lµ lo¹i toµn bé c«ng cô lao ®éng, vËt phÈm tiªu dïng nh»m tháa m·n

nhu cÇu sinh ho¹t vµ s¶n xuÊt cña nh©n d©n trong x· héi.

“C«ng nghiÖp trë thµnh mét ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt to lín vµ ®éc lËp. §ã lµ

kÕt qu¶ cña sù ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt vµ ph©n c«ng lao ®éng x· héi”.

Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ níc ta hiÖn nay cã nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ cïng

nhau tham gia ho¹t ®éng ®an xen nhau theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ

níc th× vÊn ®Ò c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa ë níc ta lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan cña

lÞch sö níc nhµ. Qu¸ tr×nh nµy diÔn ra trong ®iÒu kiÖn níc ta lµ mét níc cã nÒn kinh

tÕ n«ng nghiÖp l¹c hËu, kÐm ph¸t triÓn, tôt hËu kh¸ xa so víi c¸c níc ph¸t triÓn,

thua kÐm nhiÒu ®èi víi c¸c níc trong khu vùc vÒ tr×nh ®é, khã kh¨n vÒ vÊn ®Ò vèn,

thÞ trêng tiªu thô, kinh nghiÖm vËn hµnh theo nÒn kinh tÕ thÞ trêng vµ qu¶n lý s¶n

xuÊt kinh doanh theo c¬ chÕ míi. Trong ®iÒu kiÖn nh vËy viÖc nghiªn cøu “ph¸t

triÓn c«ng nghiÖp ViÖt Nam theo híng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa” lµ rÊt cÇn

thiÕt. LiÖu ViÖt Nam cã thÓ ®i lªn thµnh mét níc tiªn tiÕn ph¸t triÓn nhê con ®êng

c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa dùa trªn c¬ së c«ng nghiÖp ®îc hay kh«ng ®ã lµ vÊn

®Ò cÇn nghiªn cøu.

Thùc tÕ ®· chøng minh, qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa nÒn s¶n xuÊt

lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®èi víi hÇu hÕt c¸c níc muèn v¬n lªn hµng c¸c quèc gia cã

thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi cao. Tuy nhiªn ®©y kh«ng ph¶i lµ mét qu¸ tr×nh ®¬n

gi¶n, nã kh«ng ®¬n thuÇn lµ sù chuyÓn tiÕp kinh tÕ, c¬ cÊu ngµnh s¶n xuÊt theo h￾íng t¨ng tû lÖ c«ng nghiÖp trªn n«ng nghiÖp trong ph¹m vi toµn quèc, mµ lµ mét

qu¸ tr×nh phøc t¹p, l©u dµi. §©y lµ mét qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tæng thÓ, bao qu¸t

nhiÒu vÊn ®Ò quan träng cña nÒn kinh tÕ vÜ m« mµ sù thµnh c«ng hay kh«ng cña qu¸

tr×nh nµy cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®Õn môc tiªu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa nÒn kinh tÕ

quèc d©n.

ë níc ta, tõ §¹i héi §¶ng (n¨m 1960) ®· ®Ò ra chñ tr¬ng c«ng nghiÖp hãa ®Ó

tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi vµ qua mét thêi gian dµi trªn ba m¬i n¨m qua th× chñ tr-

¬ng ®ã cña §¶ng vÉn ®îc qu¸n triÖt vµ thùc hiÖn triÖt ®Ó. VËy chóng ta ph¶i c«ng

nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa theo híng nµo ®©y trong khi ViÖt Nam cßn gÆp nhiÒu khã

kh¨n nh vËy?

1

Híng chñ yÕu ®Ó thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa ë ViÖt Nam lµ ph¸t

triÓn c«ng nghiÖp - lµ ngµnh cã vai trß rÊt quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ

nã còng cã vai trß to lín trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc.

Kh«ng thÓ nµo c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa nÕu kh«ng cã sù ph¸t triÓn c«ng

nghiÖp v× c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa kh«ng thÓ ®îc thùc hiÖn khi mµ nÒn kinh tÕ

l¹c hËu kÐm ph¸t triÓn. §ång thêi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa l¹i t¹o

®iÒu kiÖn cho c«ng nghiÖp ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ. V× vËy viÖc nghiªn cøu

sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa lµ rÊt quan

träng vµ cÇn thiÕt. Sau khi nghiªn cøu m«n häc, em nhËn thÊy ®Ò tµi “C«ng nghiÖp

ViÖt Nam trong sù nghiÖp CNH-H§H” lµ mét ®Ò tµi rÊt lý thó. Nã ®Ò cËp tíi mét

vÊn ®Ò v« cïng quan träng cÇn ph¶i ®îc quan t©m, nghiªn cøu mét c¸ch kü lìng(4)

.

NguyÖn väng ch©n thµnh vµ tha thiÕt cña em khi lµm bµi viÕt còng gièng nh

bao ngêi lµm s¸ch ®ã lµ mong muèn cã ®îc nh÷ng cuèn s¸ch hay gãp phÇn vµo sù

trao ®æi kiÕn thøc cïng thÕ hÖ trÎ - nh÷ng ngêi chñ cña ®Êt níc bíc sang thÕ kû 21.

MÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng trong viÖc chuÈn bÞ néi dung còng nh trong viÖc

tr×nh bµy, bµi viÕt vÉn kh«ng tr¸nh khái cßn m¾c ph¶i c¸c thiÕu sãt vÒ néi dung

còng nh h×nh thøc. Em ch©n thµnh mong nhËn ®îc c¸c gãp ý phª b×nh cña tÊt c¶ c¸c

thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n. Mét lÇn n÷a, em xin c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o ®· híng dÉn

tËn t×nh gióp ®ì em hoµn thµnh bµi viÕt nµy.

2

Néi dung

I/ Vai trß cña c«ng nghiÖp trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa.

1. VÝ trÝ vµ vai trß cña c«ng nghiÖp:

C«ng nghiÖp lµ ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt quan träng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n

bao gåm tÊt c¶ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chuyªn m«n hãa, c¸c xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp

thùc hiÖn chøc n¨ng khai th¸c, chÕ biÕn, söa ch÷a. C«ng nghiÖp trë thµnh mét

ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt to lín vµ ®éc lËp. §ã chÝnh lµ kÕt qu¶ cña sù ph¸t triÓn lùc

lîng s¶n xuÊt vµ ph©n c«ng lao ®éng x· héi.

Trong nÒn kinh tÕ hµng hãa ph¸t triÓn, s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ho¹t ®éng theo

nhu cÇu cña c¸c quan hÖ s¶n xuÊt hµng hãa nh quy luËt gi¸ trÞ, quy luËt cung cÇu,

quy luËt c¹nh tranh,...

C«ng nghiÖp lµ mét trong hai ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ

quèc d©n, tr×nh ®é ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp lµ mét trong nh÷ng tiªu chuÈn ®anh

gi¸ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ cña mét quèc gia.

Trong nh÷ng n¨m qua, c«ng nghiÖp níc ta ®· tr¶i qua mét qu¸ tr×nh lÞch sö

®Çy thö th¸ch gay go, ¸c liÖt ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn. C«ng nghiÖp níc ta ®· bíc ®Çu

x©y dùng ®îc mét sè c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho nÒn kinh tÕ. S¶n xuÊt c«ng nghiÖp

víi t c¸ch lµ ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt ®éc lËp ®îc xuÊt hiÖn trong lÞch sö chØ tõ khi

cã sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi lÇn thø hai t¸ch thñ c«ng nghiÖp khái n«ng nghiÖp.

Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, c«ng nghiÖp ®îc vËn ®éng theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh

nh sau:

C«ng nghiÖp víi t c¸ch lµ mét lo¹i lao ®éng s¶n xuÊt n»m trong n«ng

nghiÖp do ngêi n«ng d©n sö dông thêi gian n«ng nhµn ®Ó s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm

c«ng nghiÖp cã tÝnh chÊt tù cÊp tù tóc phô thuéc nÒn kinh tÕ n«ng nghiªp. Nh C.

M¸c ®· chØ ra ®ã lµ sù phô thuéc cã tÝnh chÊt nguyªn thñy cña c«ng nghiÖp ®èi víi

n«ng nghiÖp .

C«ng nghiÖp t¸ch khái n«ng nghiÖp díi h×nh thøc nghÒ thñ c«ng ®éc lËp.

NÒn s¶n xuÊt ®ã lµ nÒn s¶n xuÊt hµng hãa nhá. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp tõ

nÒn s¶n xuÊt hµng hãa nhá lªn nÒn ®¹i c«ng nghiÖp c¬ khÝ qua 3 giai ®o¹n ®ã lµ:

hîp t¸c gi¶n ®¬n, c«ng trêng thñ c«ng vµ ®¹i c«ng nghiÖp c¬ khÝ. Qu¸ tr×nh ph¸t

triÓn cña c«ng nghiÖp võa thÓ hiÖn sù ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt x· héi võa thÓ

hiÖn tr×nh ®é ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt hµng hãa trong s¶n xuÊt c«ng nghiÖp còng

nh ¶nh hëng cña sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ®Õn tr×nh ®é ph¸t triÓn s¶n xuÊt

3