Công nghiệp Việt Nam trong sự nghiệp CNH-HĐH

MỞ ĐẦU

Trong các ngành sản xuất vật chất của nền kinh tế quốc dân thì công nghiệp là

một ngành sản xuất vật chất rất quan trọng. Nó bao gồm tất cả các ngành như: khai

thác và chế biến các tài nguyên thiên nhiên, các loại sản phẩm các ngành nông - lâm

- ngư nghiệp... thành các loại sản phẩm công nghiệp khác nhau. Sản phẩm của công

nghiệp là loại toàn bộ công cụ lao động, vật phẩm tiêu dùng nhằm thỏa mãn nhu

cầu sinh hoạt và sản xuất của nhân dân trong xã hội.

“Công nghiệp trở thành một ngành sản xuất vật chất to lớn và độc lập. Đó là

kết quả của sự phát triển lực lượng sản xuất và phân công lao động xã hội”.

Trong nền kinh tế hàng hoá nước ta hiện nay có nhiều thành phần kinh tế cùng

nhau tham gia hoạt động đan xen nhau theo cơ chế thị trường có sự quản lý của

Nhà nước thì vấn đề công nghiệp hoá, hiện đại hóa ở nước ta là một tất yếu khách

quan của lịch sử nước nhà. Quá trình này diễn ra trong điều kiện nước ta là một

nước có nền kinh tế nông nghiệp lạc hậu, kém phát triển, tụt hậu khá xa so với các

nước phát triển, thua kém nhiều đối với các nước trong khu vực về trình độ, khó

khăn về vấn đề vốn, thị trường tiêu thụ, kinh nghiệm vận hành theo nền kinh tế thị

trường và quản lý sản xuất kinh doanh theo cơ chế mới. Trong điều kiện như vậy

việc nghiên cứu “phát triển công nghiệp Việt Nam theo hướng công nghiệp hoá,

hiện đại hóa” là rất cần thiết. Liệu Việt Nam có thể đi lên thành một nước tiên tiến

phát triển nhờ con đường công nghiệp hoá, hiện đại hóa dựa trên cơ sở công nghiệp

được hay không đó là vấn đề cần nghiên cứu.

Thực tế đã chứng minh, quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hóa nền sản xuất

là điều kiện tiên quyết đối với hầu hết các nước muốn vươn lên hàng các quốc gia

có thu nhập bình quân đầu người cao. Tuy nhiên đây không phải là một quá trình

đơn giản, nó không đơn thuần là sự chuyển tiếp kinh tế, cơ cấu ngành sản xuất theo

hướng tăng tỷ lệ công nghiệp trên nông nghiệp trong phạm vi toàn quốc, mà là một

quá trình phức tạp, lâu dài. Đây là một quá trình chuyển đổi tổng thể, bao quát

nhiều vấn đề quan trọng của nền kinh tế vĩ mô mà sự thành công hay không của quá

trình này có tính quyết định đến mục tiêu công nghiệp hoá, hiện đại hóa nền kinh tế

quốc dân.

Ở nước ta, từ Đại hội Đảng (năm 1960) đã đề ra chủ trương công nghiệp hóa

để tiến lên chủ nghĩa xã hội và qua một thời gian dài trên ba mươi năm qua thì chủ

trương đó của Đảng vẫn được quán triệt và thực hiện triệt để. Vậy chúng ta phải

công nghiệp hoá, hiện đại hóa theo hướng nào đây trong khi Việt Nam còn gặp

nhiều khó khăn như vậy?

1

Hướng chủ yếu để thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hóa ở Việt Nam là phát

triển công nghiệp - là ngành có vai trò rất quan trọng trong nền kinh tế quốc dân và

nó cũng có vai trò to lớn trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hóa đất nước.

Không thể nào công nghiệp hoá, hiện đại hóa nếu không có sự phát triển công

nghiệp vì công nghiệp hoá, hiện đại hóa không thể được thực hiện khi mà nền kinh

tế lạc hậu kém phát triển. Đồng thời quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hóa lại tạo

điều kiện cho công nghiệp ngày càng phát triển mạnh mẽ. Vì vậy việc nghiên cứu

sự phát triển công nghiệp trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hóa là rất quan

trọng và cần thiết. Sau khi nghiên cứu môn học, em nhận thấy đề tài “Công nghiệp

Việt Nam trong sự nghiệp CNH-HĐH” là một đề tài rất lý thú. Nó đề cập tới một

vấn đề vô cùng quan trọng cần phải được quan tâm, nghiên cứu một cách kỹ

lưỡng(4)

.

Nguyện vọng chân thành và tha thiết của em khi làm bài viết cũng giống như

bao người làm sách đó là mong muốn có được những cuốn sách hay góp phần vào

sự trao đổi kiến thức cùng thế hệ trẻ - những người chủ của đất nước bước sang thế

kỷ 21.

Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong việc chuẩn bị nội dung cũng như trong việc

trình bày, bài viết vẫn không tránh khỏi còn mắc phải các thiếu sót về nội dung

cũng như hình thức. Em chân thành mong nhận được các góp ý phê bình của tất cả

các thầy cô giáo và các bạn. Một lần nữa, em xin cảm ơn các thầy cô giáo đã hướng

dẫn tận tình giúp đỡ em hoàn thành bài viết này.

2

Nội dung

I/ VAI TRÒ CỦA CÔNG NGHIỆP TRONG SỰ NGHIỆP CÔNG NGHIỆP HOÁ,

HIỆN ĐẠI HÓA.

1. Ví trí và vai trò của công nghiệp:

Công nghiệp là ngành sản xuất vật chất quan trọng của nền kinh tế quốc dân

bao gồm tất cả các ngành công nghiệp chuyên môn hóa, các xí nghiệp công nghiệp

thực hiện chức năng khai thác, chế biến, sửa chữa. Công nghiệp trở thành một

ngành sản xuất vật chất to lớn và độc lập. Đó chính là kết quả của sự phát triển lực

lượng sản xuất và phân công lao động xã hội.

Trong nền kinh tế hàng hóa phát triển, sản xuất công nghiệp hoạt động theo

nhu cầu của các quan hệ sản xuất hàng hóa như quy luật giá trị, quy luật cung cầu,

quy luật cạnh tranh,...

Công nghiệp là một trong hai ngành sản xuất vật chất cơ bản của nền kinh tế

quốc dân, trình độ phát triển của công nghiệp là một trong những tiêu chuẩn đanh

giá trình độ phát triển kinh tế của một quốc gia.

Trong những năm qua, công nghiệp nước ta đã trải qua một quá trình lịch sử

đầy thử thách gay go, ác liệt để tồn tại và phát triển. Công nghiệp nước ta đã bước

đầu xây dựng được một số cơ sở vật chất kỹ thuật cho nền kinh tế. Sản xuất công

nghiệp với tư cách là ngành sản xuất vật chất độc lập được xuất hiện trong lịch sử

chỉ từ khi có sự phân công lao động xã hội lần thứ hai tách thủ công nghiệp khỏi

nông nghiệp. Trong quá trình phát triển, công nghiệp được vận động theo một trình

tự nhất định như sau:

Công nghiệp với tư cách là một loại lao động sản xuất nằm trong nông

nghiệp do người nông dân sử dụng thời gian nông nhàn để sản xuất ra các sản

phẩm công nghiệp có tính chất tự cấp tự túc phụ thuộc nền kinh tế nông nghiêp.

Như C. Mác đã chỉ ra đó là sự phụ thuộc có tính chất nguyên thủy của công nghiệp

đối với nông nghiệp .

Công nghiệp tách khỏi nông nghiệp dưới hình thức nghề thủ công độc lập.

Nền sản xuất đó là nền sản xuất hàng hóa nhỏ. Quá trình phát triển công nghiệp từ

nền sản xuất hàng hóa nhỏ lên nền đại công nghiệp cơ khí qua 3 giai đoạn đó là:

hợp tác giản đơn, công trường thủ công và đại công nghiệp cơ khí. Quá trình phát

triển của công nghiệp vừa thể hiện sự phát triển lực lượng sản xuất xã hội vừa thể

hiện trình độ phát triển của nền sản xuất hàng hóa trong sản xuất công nghiệp cũng

như ảnh hưởng của sự phát triển sản xuất công nghiệp đến trình độ phát triển sản

3