Công nghiệp hoá nông nghiệp, hiện đại hoá nông thôn là một trong những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu trong công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.

Số hóa bởi trung tâm Học Liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

---------------------------------------------------

HÀ THỊ BÍCH HỒNG

NÂNG CAO KHẢ NĂNG ỨNG DỤNG TIẾN BỘ KHOA HỌC

CÔNG NGHỆ VÀO SẢN XUẤT CỦA THANH NIÊN

NÔNG THÔN TỈNH THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành: Kinh tế Nông nghiệp

Mã số: 60 - 31 - 10

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn: PGS. TS. Đỗ Anh Tài

Thái Nguyên, tháng 9 năm 2011

Số hóa bởi trung tâm Học Liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi.

Các số liệu nêu trong luận văn là trung thực.

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Hà Thị Bích Hồng

Số hóa bởi trung tâm Học Liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ii

LỜI CẢM ƠN

Em xin chân thành cảm ơn tập thể giáo viên, giảng viên khoa Sau đại

học trường Đại Học Kinh tế và quản trị kinh doanh Thái Nguyên - Đại học

Thái Nguyên; Phó Giáo sư tiến sỹ Đỗ Anh Tài đã tận tình chỉ bảo giúp đỡ tại

điệu kiện trong thời gian em tham gia học tập, nghiên cứu và thực hiện luận

văn tốt nghiệp.

Số hóa bởi trung tâm Học Liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

iii

MỤC LỤC

Lời cam đoan ..................................................................................................i

Lời cảm ơn.....................................................................................................ii

Mục lục .....................................................................................................iii

Danh mục các bảng ......................................................................................vii

MỞ ĐẦU ...................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài................................................. 2

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................ 4

3. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu................................................................. 4

4. Ý nghĩa khoa học của luận văn................................................................ 5

5. Bố cục của luận văn ................................................................................ 5

Chƣơng I: TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU VÀ PHƢƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU............................................................................... 6

1.1. Cơ sở lý luận ....................................................................................... 6

1.1.1. Quan điểm cơ bản của Chủ nghĩa Mác- Lênin và tƣ tƣởng Hồ Chí Minh

về thanh niên .................................................................................. 6

1.1.1.1. Chủ nghĩa Mác - Lênin về giáo dục thanh niên........................ 6

1.1.1.2. Tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về chăm lo bồi dƣỡng thế hệ cách mạng

cho đời sau.............................................................................. 8

1.1.1.2. Quan điểm của Đảng cộng sản Việt Nam với việc phát huy vai

trò thanh niên trong xây dựng đất nƣớc................................. 11

1.1.2. Quan điểm cơ bản của Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI và Đại

hội Đảng bộ tỉnh Thái Nguyên lần thứ XVIII về phát triển nông

nghiệp nông thôn......................................................................... 12

1.1.3. Vai trò của nguồn nhân lực trẻ và các tổ chức thanh niên trong sự

nghiệp công nghiệp hoá nông nghiệp, hiện đại hoá nông thôn ... 14

1.2. Các công trình nghiên cứu có liên quan.............................................. 17

Số hóa bởi trung tâm Học Liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

iv

1.2.1. Trong nƣớc .................................................................................. 17

1.2.2. Ngoài nƣớc .................................................................................. 19

1.3. Phƣơng pháp nghiên cứu.................................................................... 20

1.3.1. Thiết kế nghiên cứu ..................................................................... 20

1.3.2. Địa điểm nghiên cứu.................................................................... 20

1.3.3. Mô tả đối tƣợng tiếp cận nghiên cứu............................................ 20

1.3.4. Tổng thể, mẫu và phƣơng pháp chọn mẫu.................................... 21

1.3.5. Quá trình thu thập dữ liệu ............................................................ 22

1.3.6. Sử lý thống kê.............................................................................. 22

Chƣơng II: ĐIỀU TRA THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG VÀ HIỆU QUẢ

CHUYỂN GIAO TIẾN BỘ KHOA HỌC CÔNG NGHỆ TRONG

THANH NIÊN NÔNG THÔN THÁI NGUYÊN ........................ 23

2.1. Khái quát chung về tình hình phát triển nông nghiệp tỉnh Thái Nguyên

trong những năm gần đây.................................................................. 23

2.2. Khái quát về tình hình thanh niên nông thôn và Đoàn thanh niên trong

việc phổ biến tiến bộ khoa học kỹ thuật cho thanh niên nông thôn

trong 5 năm qua ................................................................................ 25

2.2.1. Một vài nét khái quát về tình hình thanh niên nông thôn những

năm qua ...................................................................................... 25

2.2.2. Một số kết quả của Đoàn thanh niên trong việc phổ biến tiến bộ

khoa học kỹ thuật cho thanh niên nông thôn trong 5 năm qua ..... 28

2.3. Thực trạng trình độ văn hóa, chuyên môn và trình độ khoa học kỹ thuật

của thanh niên nông thôn Thái Nguyên qua điều tra, khảo sát ........... 29

2.3.1. Trình độ văn hóa.......................................................................... 29

2.3.2. Trình độ chuyên môn ................................................................... 30

2.3.3. Trình độ khoa học kỹ thuật của thanh niên và vấn đề áp dụng vào

sản xuất ....................................................................................... 31

Số hóa bởi trung tâm Học Liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

v

2.3.3.1. Mức độ hiểu biết về khoa học kỹ thuật của thanh niên........... 31

2.3.3.2. Các nội dung, chƣơng trình về khoa học kỹ thuật thanh niên

đƣợc tiếp cận, tập huấn ......................................................... 34

2.3.3.3. Tần suất tập huấn, tiếp cận với các nội dung, chƣơng trình

khoa học kỹ thuật.................................................................. 38

2.3.3.4. Đánh giá về nội dung hình thức hoạt động chuyển giao tiến

bộ khoa học.......................................................................... 40

2.3.3.5. Việc áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật và hiệu quả của nó

trong sản xuất nông nghiệp ................................................... 41

2.3.3.6. Những yếu tố hạn chế hiệu quả ứng dụng chuyển giao khoa học

kỹ thuật trong thanh niên nông thôn hiện nay........................ 46

2.3.3.7. Vai trò của các tổ chức đoàn thể, chính quyền và các cơ quan

thông tin đại chúng trong công tác chuyển giao tiến bộ khoa

học kỹ thuật .......................................................................... 47

2.3.3.8. Những yếu tố có vai trò quyết định đến sự phát triển kinh tế hộ

gia đình của thanh niên nông thôn......................................... 53

2.3.3.9. Nguyên nhân khó khăn trong tham gia phát triển kinh tế của

thanh niên nông thôn............................................................. 55

2.3.3.10. Hỗ trợ của Đoàn thanh niên trong chuyển giao tiến bộ

khoa học kỹ thuật ................................................................ 56

Chƣơng III: GIẢI PHÁP NÂNG CAO TRÌNH ĐỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG

NGHỆ,CHO THANH NIÊN NÔNG THÔN THÁI NGUYÊN ... 60

3.1. Chủ trƣơng của tỉnh Thái Nguyên về phát triển nông nghiệp trong thời

gian tới.............................................................................................. 60

3.2. Quan điểm chung ............................................................................... 61

3.3. Những nhiệm vụ và giải pháp về công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông

nghiệp và nông thôn.......................................................................... 62

Số hóa bởi trung tâm Học Liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

vi

3.4. Nhiệm vụ của khoa học và công nghệ trong sự phát triển nông nghiệp,

nông thôn trong thời gian tới............................................................. 63

3.5. Giải pháp nâng cao khả năng ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật và

công nghệ vào sản xuất cho thanh niên nông thôn Thái Nguyên ....... 64

3.5.1. Hoàn thiện cơ chế, chính sách chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ

thuật và công nghệ cho nông dân................................................. 64

3.5.2. Nâng cao chất lƣợng hoạt động của Đoàn, Hội trong chuyển giao KHKT

và công nghệ, giải quyết việc làm cho thanh niên nông thôn ............... 65

3.5.2.1. Tổ chức triển khai sâu rộng các phong trào khuyến khích động viên thanh

niên thi đua học tập, tiến quân vào khoa học công nghệ .................. 65

3.5.2.2. Triển khai có hiệu quả chƣơng trình Phổ cập tin học - Nối

mạng tri thức cho thanh niên nông thôn ................................ 66

3.5.2. 3. Triển khai, thực hiện phong trào thanh niên nông thôn thực

hiện 4 mới trong thanh niên nông thôn, bao gồm: "Kỹ thuật

mới, ngành nghề mới, mô hình mới, thị trƣờng mới" ............ 66

3.5.2.4. Tiếp tục nhân rộng các mô hình hoạt động đã đạt đƣợc hiệu quả

trên thực tế............................................................................ 67

3.5.2.5. Tạo cơ chế, hành lang pháp lý cho hoạt động chuyển giao tiến bộ

khoa học kỹ thuật và công nghệ, giải quyết việc làm trong thanh

niên nông thôn ....................................................................... 68

3.5.2.6. Xây dựng tổ chức cơ sở Đoàn vững mạnh, mở rộng mặt trận đoàn kết,

tập hợp thu hút rộng rãi thanh niên vào tổ chức Đoàn.................... 68

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................................... 69

1.Kêt luận ................................................................................................. 69

2. Kiến nghị .............................................................................................. 69

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 71

PHIẾU ĐIỀU TRA

Số hóa bởi trung tâm Học Liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng số 1. Trình độ văn hóa......................................................................... 30

Bảng số 2. Trình độ chuyên môn.................................................................. 31

Bảng số 3. Mức độ hiểu biết khoa học kỹ thuật trong các lĩnh vực................... 32

Bảng số 4a. Các nội dung, chƣơng trình thanh niên đƣợc tiếp cận, tập huấn -

phân tích theo khu vực ................................................................ 35

Bảng số 4b. Tình hình tham gia các khóa tập huấn của thanh niên nông thôn

Thái Nguyên - phân tích theo giới tính........................................ 36

Bảng số 4c. Thanh niên một số dân tộc thiểu sô với việc tham gia các nội

dung, chƣơng trình của khoa học kỹ thuật................................... 37

Bảng số 5a. Số lần đƣợc tham gia tập huấn, tiếp cận với các nội dung, chƣơng

trình KHCN trong 5 năm qua ...................................................... 39

Bảng số 5b. Số lần đƣợc tham gia tập huấn, tiếp cận với các nội dung, chƣơng

trình KHCN trong 5 năm qua - phân tích theo giới tính ................. 39

Bảng số 6a. Việc chuyển giao tiến bộ khoa học công nghệ trong thời gian qua

chƣa phù hợp bởi các lý do sau - phân tích theo khu vực ........... 40

Bảng số 6b. Việc chuyển giao tiến bộ khoa học công nghệ trong thời gian qua

chƣa phù hợp bởi các lý do sau – phân tích theo giới tính .............. 41

Bảng số 7a. Việc áp dụng kiến thức về KHCN vào sản xuất – phân tích theo

khu vực ....................................................................................... 42

Bảng số 7b. Việc áp dụng kiến thức về KHCN vào sản xuất – Phân tích theo

giới giới tính ............................................................................... 42

Bảng số 7c. Việc áp dụng kiến thức về KHCN vào sản xuất - phân tích theo

dân tộc ........................................................................................ 42

Bảng số 8. Những kiến thức chuyển giao KHKT đã áp dụng và phần trăm

đƣợc áp dụng thành công trong từng lĩnh vực cụ thể................... 45

Số hóa bởi trung tâm Học Liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

viii

Bảng số 9. Những yếu tố hạn chế hiệu quả ứng dụng chuyển giao ............... 47

khoa học kỹ thuật trong thanh niên nông thôn hiện nay................................ 47

Bảng số 10. Hình thức tiếp cận với khoa học công nghệ............................... 49

Bảng số 11a. Những yếu tố có vai trò quyết định đến việc phát triển kinh tế hộ

gia đình của thanh niên – phân tích theo khu vực ....................... 54

Bảng số 11b. Những yếu tố có vai trò quyết định đến việc phát triển kinh tế

hộ gia đình của thanh niên - phân tích theo dân tộc ..................... 54

Bảng số 12a. Nguyên nhân dẫn đến thanh niên khó khăn trong tham gia phát

triển kinh tế hộ gia đình và nông nghiệp, nông thôn – phân tích

theo khu vực ............................................................................... 55

Bảng số 12b. Nguyên nhân dẫn đến thanh niên khó khăn trong tham gia phát

triển kinh tế hộ gia đình và nông nghiệp, nông thôn – phân tích

theo dân tộc................................................................................. 56

Bảng số 13a. Những nội dung mà tổ chức Đoàn, Hội ở nông thôn trong những

năm qua đã hỗ trợ thanh niên ứng dụng tiến bộ kỹ thuật và chuyển

giao công nghệ trong sản xuất – phân tích theo khu vực ............ 57

Bảng số 13b. Những nội dung mà tổ chức Đoàn, Hội ở nông thôn trong những

năm qua đã hỗ trợ thanh niên ứng dụng tiến bộ kỹ thuật và chuyển

giao công nghệ trong sản xuất Phân tích theo dân tộc ................ 58