Cổ khuẩn(Archaea)

Bài 5 Cổ khuẩn(Archaea)

Phân loại cổ khuẩn

Mở đầu

Những vi sinh vật có khả năng sinh methane (mêtan), mẫn cảm với

oxygen và có cấu trúc màng tế bào đặc biệt đã được biết đến từ lâu

nhưng mãi đến cuối những năm 1970 chúng mới được nhìn nhận như

đại diện của một dạng sống thứ ba trên trái đất bên cạnh vi khuẩn và

sinh vật nhân thật, đó là cổ khuẩn. Carl R. Woese và cộng sự (1977)

sau khi xem xét trình tự 16S rARN nhận thấy rằng các sinh vật nhân

nguyên thuỷ (Prokaryote) cần được chia thành hai nhóm khác biệt

nhau hoàn toàn là Vi khuẩn (Eubacteria hay Bacteria) và Cổ khuẩn

(Archaeabacteria hay Archaea), và cùng với các Sinh vật nhân thật

(Eukarya) làm thành ba lĩnh giới (Domains) ở sinh vật (Hình 1). Các

nghiên cứu sâu hơn về phả hệ và đặc điểm sinh lý sinh hoá cho thấy

rằng cổ khuẩn được tách ra từ rất sớm trong quá trình tiến hoá, chúng

không gần vi khuẩn nhiều hơn so với sinh vật nhân thật, do vậy tên

gọi Archaea được đề xuất thay cho Archaeabacteria. Hiện nay cả hai

tên gọi Archaea và Archaeabacteria đều được sử dụng trong các tài liệu vi sinh vật, tuy nhiên thuật

ngữ Archaea chính xác hơn vì rõ ràng cổ khuẩn không phải vi khuẩn mà là một nhóm vi sinh vật

riêng biệt.

Hình 1. Ba lĩnh giới của sinh vật: Vi khuẩn (Bacteria), Cổ khuẩn (Archaea) và Sinh vật nhân thật

(Eukarya).

Cổ khuẩn là một nhóm vi sinh vật đặc biệt