cơ chế thị trường đ• phát huy tác dụng tích cực to lớn đến sự phát triển kinh tế – x• hội

PhÇn I: PhÇn më ®Çu

TÊt c¶ mäi ngêi ®Òu mong muèn mét cuéc sèng trong mét x· héi tèt ®Ñp ngµy

cµng tèt h¬n. Mét x· héi mµ trong ®ã mäi ngêi h¹nh phóc b×nh ®»ng ai ai còng cã viÖc

lµm sèng trong mét m«i trêng trong s¹ch v¨n minh vµ hiÖn ®¹i. ChÝnh v× vËy mµ bÊt cø

mét x· héi nµo mµ trong ®ã chøa ®ùng nh÷ng mÉu thuÉn vµ ®i ngîc l¹i víi mong

muèn cña con ngêi ®Òu sÏ ph¶i diÕt vong thÓ thay vµo ®ã mét x· héi tèt h¬n v× thÕ mµ

x· héi loµi ngêi ®· tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n ph¸t triÓn biÕn ®æi ®Ó hoµn thiÖn m×nh b¾t

®Çu lµ x· héi nguyªn thuû ®Õn chiÕm h÷u n« lÖ vµ ®Õn phong kiÕn cao h¬n gÇn ®©y lµ

chñ nghÜa t b¶n víi sù ph¸t triÓn vît bËc vÒ kinh tÕ vµ khoa häc kü thuËt víi mét nÒn

kinh tÕ thÞ trêng ph¸t triÓn nhng trong ®ã vÉn tån t¹i nhiÒu khuyÕt tËt vµ cã hiÖn tîng

ngêi bãc lét ngêi ®Ó råi lÇn ®Çu tiªn mét níc x· héi chñ nghÜa ra ®êi trong ®ã mäi ngêi

b×nh ®¼ng Êm no vµ h¹nh phóc, sèng trong mét x· héi mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®ã lµ

Liªn S«. §Ó råi sau ®ã hµng lo¹t c¸c níc kh¸c còng ®i theo chÕ ®é x· héi chñ nghÜa

t¹o thµnh mét hÖ thèng x· héi chñ nghÜa c©n b»ng víi chñ nghÜa t b¶n trªn mäi

mÆt.Kinh tÕ x· héi.

Sau c¸ch m¹ng th¸ng 8 thµnh c«ng, chÝnh thøc thµnh lËp ra níc ViÖt Nam d©n

chñ céng hoµ vµ x©y dùng x· héi chñ nghÜa ë miÒn b¾c vµ sau ®ã 1975 thèng nhÊt ®Êt

níc §¶ng vµ nhµ níc ta ®· quyÕt ®Þnh ®i theo con ®êng x· héi chñ nghÜa víi c¬ chÕ tËp

trung quan liªu bao cÊp. Víi sù gióp ®ì cña Liªn X« vµ c¸c níc x· héi chñ nghÜa anh

em. Níc ta ®· cã thµnh tùu kinh tÕ x· héi kh¾c phôc ®îc nh÷ng hËu qu¶ chiÕn tranh

®Ó l¹i nhng sau ®ã cïng víi sù khñng ho¶ng cña chñ nghÜa x· héi vµ dÉn ®Õn sù sôp

®æ cña Liªn X« vµ c¸c níc §«ng ©u, níc ta còng kh«ng n»m ngoµi sù ¶nh hëng ®ã nÒn

kinh tÕ l©m vµo suy tho¸i, l¹m ph¸t cao trong nhiÒu n¨m nhng §¶ng vµ Nhµ níc ta vÉn

qu¸n triÖt ®i theo CNXH vµ quyÕt ®Þnh ®æi míi chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ tËp trung

quan liªu bao cÊp sang mét nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn më cöa quan hÖ víi c¸c níc

trªn thÕ giíi qua c¸c ®¹i héi §¶ng VI, VII, nÒn kinh tÕ ®· phôc håi vµ dÇn dÇn ®¹t ®îc

nhiÒu thµnh tÝch, ®êi sèng ®îc c¶i thiÖn vµ ®Õn ®¹i héi VIII x¸c ®Þnh x©y dùng mét nÒn

kinh tÕ thÞ trêng díi sù qu¶n lý cña Nhµ níc ®Þnh híng XHCN nã phï hîp víi sù

kh¸ch quan vµ sù ph¸t triÓn chung cña nh©n lo¹i. Tuy vËy níc ta xuÊt ph¸t tõ mét níc

n«ng nghiÖp vµ ®i lªn CNXH bá qua giai ®o¹n TBCN chÞu sù ¶nh hëng l©u dµi cña

chiÕn tranh kh«ng nh÷ng vËy c¬ chÕ quan liªu bao cÊp ®· in s©u vµo ngêi d©n v× vËy

®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ ë níc ta hiÖn nay nh thÕ nµo trong t×nh h×nh trong níc vµ quèc tÕ

hiÖn nay vai trß cña nhµ níc nh thÕ nµo. §øng trªn gãc ®é mét bµi ®Ò ¸n vµ m«n kinh

tÕ chÝnh trÞ vµ nh×n nhËn cña mét sinh viªn nªn chØ cã thÓ nãi lªn vÊn ®Ò c¬ b¶n vµ

chung nhÊt vÒ mét nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN. C¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn

trong giai ®o¹n vµ trong ®¹i héi §¶ng IX ®· ghi. §©y lµ bµi viÕt ®Çu tiªn cña em nªn

cßn nhiÒu thiÕu sãt nhng díi sù gióp ®ì cña thÇy gi¸o NguyÔn Quèc Hïng em ®· hoµn

thµnh bµi ®Ò ¸n.

Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!

PhÇn hai: Néi dung chÝnh cña ®Ò tµi.

A. C¬ së lý luËn vÒ vÊn ®Ò

( Lý luËn cña Mac- Lªnin vÒ kinh tÕ thÞ trêng )

I. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÞ trêng:

1. Qu¸ tr×nh chuyÓn tõ kinh tÕ tù nhiªn lªn kinh tÕ hµng ho¸:

1.1. Kh¸i qu¸t vÒ kinh tÕ tù nhiªn vµ kinh tÕ hµng ho¸.

Kinh tÕ tù nhiªn vµ kinh tÕ hµng ho¸ lµ hai h×nh thøc tæ chøc kinh tÕ – x· héi

®· tån t¹i trong lÞch sö hai h×nh thøc nµy ®îc h×nh thµnh trªn c¬ së tr×nh ®é ph¸t triÓn

cña lùc lîng s¶n xuÊt x· héi,tr×nh ®é ph©n c«ng lao ®éng ®éng x· héi, tr×nh ®é ph¸t

triÓn vµ ph¹m vi cña quan hÖ trao ®æi.

Trong nÒn kinh tÕ tù nhiªn, ngêi s¶n xuÊt còng ®ång thêi lµ ngêi tiªu dïng. Tù

s¶n xuÊt, tù tiªu dïng lµ ®Æc ®iÓm næi bËt cña kinh tÕ tù nhiªn. Môc ®Ých cña s¶n xuÊt

lµ t¹o ra nh÷ng gi¸ trÞ sö dông nh»m tho¶ m·n nhu cÇu tiªu dïng cña chÝnh b¶n th©n

ngêi s¶n xuÊt, v× thÕ cã thÓ nãi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña nÒn kinh tÕ tù nhiªn gåm hai

kh©u: s¶n xuÊt – tiªu dïng. C¸c quan hÖ kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ tù nhiªn ®Òu mang

h×nh th¸i hiÖn vËt.

Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸,môc ®Ých s¶n xuÊt lµ trao ®æi hay ®Ó b¸n. Môc ®Ých

®ã ®îc x¸c ®Þnh tõ tríc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ cã tÝnh kh¸ch quan. S¶n xuÊt vµ toµn bé

qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ®Òu g¾n víi thÞ trêng.

1.2.Nh÷ng tiÒn ®Ò cña qu¸ tr×nh chuyÓn tõ kinh tÕ tù nhiªn lªn kinh tÕ hµng ho¸.

Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña kinh tÕ hµng ho¸ lµ qu¸ tr×nh k h¸ch quan. Nã b¾t ®Çu

khi kinh tÕ tù nhiªn ph¸t triÓn ®Õn tr×nh ®é lµm xuÊt hiÖn nh÷ng tiÒn ®Ò kinh tÕ hµng

ho¸. Trong lÞch sö, nh÷ng quan hÖ hiÖn vËt, tù nhiªn vµ quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ tån

t¹i ®an xen vµ m©u thuÉn víi nhau. Sù xuÊt hiÖn cña kinh tÕ hµng ho¸ còng chÝnh lµ sù

xuÊt hiÖn nh÷ng tiÒn ®Ò phñ ®Þnh kinh tÕ tù nhiªn vµ kh¼ng ®Þnh kinh tÕ hµng ho¸ .

Mçi bíc ph¸t triÓn cña kinh tÕ hµng ho¸ lµ mét bíc ®Èy lïi kinh tÕ tù nhiªn. Nh vËy,

qu¸ tr×nh vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña kinh tÕ hµng ho¸ ®· phñ ®Þnh dÇn kinh tÕ tù nhiªn

vµ kh¼ng ®Þnh m×nh lµ mét kiÓu tæ chøc kinh tÕ – x· héi ®éc lËp

Qu¸ tr×nh xuÊt hiÖn vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña kinh tÕ hµng ho¸ diÔn ra víi sù

t¸c ®éng m¹nh mÏ cña nh÷ng tiÒn ®å sau ®©y.

Ph©n c«ng lao ®éng x· héi ®· t¹o ra nh÷ng ngµnh nghÒ s¶n xuÊt kh¸c nhau. Do

ph©n c«ng lao ®éng x· héi nªn mçi ngêi chuyªn s¶n xuÊt mét lo¹i hµng ho¸ nhÊt

®Þnh. Nhng nhu cÇu tiªu dïng cña hä l¹i cÇn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau. §Ó tho¶

m·n nhu cÇu nµy hä ph¶i trao ®æi s¶n phÈm cho nhau. Lµm n¶y sinh quan hÖ kinh tÕ

gi÷a nh÷ng ngíi s¶n xuÊt .

Trong ®iÒu kiÖn t h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt, nh÷ng ngêi s¶n xuÊt ®éc lËp víi nhau

vµ cã lîi Ých kinh tÕ kh¸c nhau.

Ph©n c«ng lao ®éng x· héi ph¸t triÓn còng dÉn tíi sù ra ®êi cña ngµnh th¬ng

nghiÖp. Khi th¬ng nghiÖp ra ®êi quan hÖ trao ®æi ®· cã mÇu s¾c míi. Ngêi s¶n xuÊt vµ

2