chuyen de cuoi khoa bao cao thuc tap ke toan hang ton kho

Häc ViÖn Tµi ChÝnh Chuyªn ®Ò cuèi kho¸

Ch¬ng 1: Lý luËn chung vÒ tæ chøc c«ng t¸c

kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu

1. Sù cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu

1.1. Vai trß, vÞ trÝ cña nguyªn vËt.

Nguyªn vËt liÖu lµ ®èi tîng lao ®éng, lµ mét trong ba yÕu tè c¬ b¶n trong qu¸

tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh..Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nguyªn vËt liÖu tham gia vµo mét

chu kú s¶n xuÊt vµ díi t¸c ®éng cña lao ®éng vËt liÖu bÞ tiªu hao toµn bé hoÆc thay

®æi h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu ®Ó t¹o thµnh s¶n phÈm.Toµn bé gi¸ trÞ cña nguyªn vËt

liÖu ®îc chuyÓn hÕt mét lÇn vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú.

Cã thÓ nãi nguyªn vËt liÖu lµ mét trong nh÷ng yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu ®îc ë bÊt

kú qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nµo. Díi h×nh th¸i gi¸ trÞ nã ®îc biÓu hiÖn b»ng vèn lu ®éng.

ChÝnh v× lý do nµy nguyªn vËt liÖu ®îc qu¶n lý tèt tøc lµ ®· qu¶n lý tèt vèn s¶n xuÊt

kinh doanh vµ tµi s¶n cña doanh nghiÖp.

1.2.§Æc ®iÓm ,yªu cÇu qu¶n lý nguyªn vËt liÖu.

1.2.1 .§Æc ®iÓm nguyªn vËt liÖu.

Trong doanh nghiÖp chi phÝ vËt liÖu chiÕm tû träng lín trong tæng chi phÝ s¶n

xuÊt kinh doanh. Qu¶n lý tèt viÖc thu mua, dù tr÷ vµ sö dông vËt liÖu lµ ®iÒu kiÖn ®Ó

tiÕt kiÖm chi phÝ

Nguyªn vËt liÖu tån t¹i díi nhiÒu h×nh th¸i vËt chÊt kh¸c nhau, cã thÓ ë thÓ r¾n

nh s¾t, thÐp, ë thÓ láng nh dÇu, x¨ng, s¬n ë d¹ng bét nh c¸t, v«i... tuú tõng lo¹i h×nh

s¶n xuÊt.

Nguyªn vËt liÖu cã thÓ tån t¹i ë c¸c d¹ng nh:

- Nguyªn vËt liÖu ë d¹ng ban ®Çu: cha chÞu t¸c ®éng cña bÊt kú quy tr×nh s¶n

xuÊt nµo.

- Nguyªn vËt liÖu ë c¸c giai ®o¹n s¶n xuÊt kh¸c: nguyªn vËt liÖu lµ s¶n phÈm

dë dang, b¸n thµnh phÈm ®Ó tiÕp tôc ®a vµo s¶n xuÊt, chÕ t¹o thµnh thùc thÓ cña s¶n

phÈm.

Nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn ®· t¹o ra nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng trong c«ng t¸c h¹ch to¸n

nguyªn vËt liÖu tõ kh©u tÝnh gi¸, ®Õn h¹ch to¸n chi tiÕt, h¹ch to¸n tæng hîp nguyªn

vËt liÖu vµ sö dông qu¶n lý tèt nguyªn vËt liÖu.

1.2.2 .Yªu cÇu qu¶n lý nguyªn vËt liÖu.

XuÊt ph¸t tõ vai trß, ®Æc ®iÓm cña nguyªn vËt liÖu trong qu¸ tr×nh s¶n

xuÊt kinh doanh ®ßi hái ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ c¶ hai chØ tiªu hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ ë mäi

kh©u, tõ kh©u thu mua, b¶o qu¶n dù tr÷, ®Õn kh©u sö dông.

Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, lợi nhuận đã trở thành mục đích cuối

cùng của sản xuất kinh doanh. Mối quan hệ tỷ lệ nghịch giữa chi phí và lợi nhuận ngày

càng được quan tâm. Vì thế các doanh nghiệp đều ra sức tìm con đường giảm chi phí

1

Häc ViÖn Tµi ChÝnh Chuyªn ®Ò cuèi kho¸

sản xuất, hạ giá thành sản phẩm. Do vậy với tỷ trọng chiếm khoảng 60-70% tổng chi

phí, nguyên vật liệu cần được quản lý thật tốt. Nếu doanh nghiệp biết sử dụng nguyên

vật liệu một cách tiết kiệm, hợp lý thì sản phẩm làm ra càng có chất lượng tốt mà giá

thành lại hạ tạo ra mối tương quan có lợi cho doanh nghiệp trên thị trường. Quản lý

nguyên vật liệu càng khoa học thì cơ hội đạt hiệu quả kinh tế càng cao. Với vai trò như

vậy nên yêu cầu quản lý nguyên vật liệu cần chặt chẽ trong tất cả các khâu từ khâu thu

mua, dự trữ và bảo quản đến khâu sử dụng.

Trong khâu thu mua: các doanh nghiệp phải thường xuyên tiến hành thu mua

nguyên vật liệu để đáp ứng kịp thời cho quá trình sản xuất, chế tạo sản phẩm và các

nhu cầu khác của doanh nghiệp. Tại đây đòi hỏi phải quản lý chặt chẽ về khối lượng,

quy cách, chủng loại và giá cả.

Trong khâu dự trữ và bảo quản: để quá trình sản xuất được liên tục phải dự trữ

nguyên vật liệu đầy đủ, không gây gián đoạn sản xuất nhưng cũng không được dự trữ

quá lượng cần thiết gây ứ đọng vốn, tốn diện tích. Đồng thời phải thực hiện đầy đủ chế

độ bảo quản theo tính chất lý hoá học của vật liệu.

Trong khâu sử dụng: doanh nghiệp cần tính toán đầy đủ, chính xác, kịp thời giá

nguyên vật liệu có trong giá vốn của thành phẩm. Do vậy trong khâu sử dụng phải tổ

chức tốt việc ghi chép phản ánh tình hình xuất dùng và sử dụng nguyên vật liệu trong

sản xuất kinh doanh đảm bảo sử dụng tiết kiệm, hiệu quả.

1.3.NhÞªm vô cña kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu.

Để có thể đáp ứng yêu cầu quản lý, tổ chức kế toán nguyên vật liệu cần phải

thực hiện tốt các nhiệm vụ sau:

Tổ chức hệ thống chứng từ cần tuân thủ các quy định về mẫu của Bộ Tài chính,

thời gian lập, trình tự luân chuyển, bảo quản và lưu trữ chứng từ. Trình tự luân chuyển

phải đảm bảo cung cấp đầy đủ thông tin cho những người quản lý nguyên vật liệu, bảo

đảm sự an toàn cho chứng từ, cập nhật vào sổ kế toán đầy đủ, kịp thời, tránh sự trùng

lặp hoặc luân chuyển chứng từ qua những khâu không cần thiết và phải giảm thời gian

luân chuyển chứng từ tới mức thấp nhất.

Hệ thống tài khoản kế toán vận dụng phải đảm bảo nguyên tắc thống nhất và

nguyên tắc thích ứng. Tài khoản tổng hợp của doanh nghiệp xây dựng căn cứ vào chế

độ kế toán và thống nhất chung theo chế độ ban hành. Bên cạnh đó các tài khoản chi

tiết được xây dựng dựa trên đặc điểm riêng của doanh nghiệp sao cho phù hợp với

công tác kế toán của doanh nghiệp và tạo điều kiện thuận lợi nhất cho công tác kế toán.

Tổ chức hệ thống sổ sách kế toán nguyên vật liệu cũng cần đảm bảo hai nguyên

tắc thống nhất và thích ứng, xây dựng đầy đủ các loại sổ bắt buộc do Bộ Tài chính ban

hành đồng thời xây dựng các loại sổ phục vụ cho quản lý nguyên vật liệu cung cấp

thông tin đầy đủ, kịp thời.

Các báo cáo về nguyên vật liệu cũng cần được xây dựng theo đúng chế độ kế

toán ban hành, đảm bảo lập đúng kỳ và được chuyển đến các bộ phận chức năng quản

lý nguyên vật liệu.

2

Häc ViÖn Tµi ChÝnh Chuyªn ®Ò cuèi kho¸

2- Ph©n lo¹i vµ ®¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu.

2.1- Ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu.

Trong mçi doanh nghiÖp, do tÝnh chÊt ®Æc thï trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh

doanh nªn ph¶i sö dông nhiÒu lo¹i nguyªn vËt liÖu kh¸c nhau. Mçi lo¹i nguyªn vËt

liÖu l¹i cã vai trß, c«ng dông, tÝnh chÊt lý, ho¸ häc kh¸c nhau. Do ®ã, viÖc ph©n lo¹i

nguyªn vËt liÖu cã c¬ së khoa häc lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó cã thÓ qu¶n lý mét c¸ch

chÆt chÏ vµ tæ chøc h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu phôc vô cho yªu cÇu qu¶n trÞ

doanh nghiÖp.

Ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu lµ viÖc nghiªn cøu, s¾p xÕp c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu

theo tõng néi dung, c«ng dông, tÝnh chÊt th¬ng phÈm cña chóng, nh»m phôc vô cho

yªu cÇu qu¶n trÞ cña doanh nghiÖp.

*) C¨n cø vµo néi dung kinh tÕ vµ yªu cÇu qu¶n trÞ doanh nghiÖp th× nguyªn vËt

liÖu ®îc chia thµnh c¸c lo¹i sau:

- Nguyên vật liệu chính: Là những nguyên vật liệu mà sau quá trình gia công

chế biến sẽ trở thành thực thể vật chất chủ yếu của sản phẩm, trong những doanh

nghiệp khác nhau thì nguyên vật liệu chính cũng bao gồm các loại khác nhau như sắt,

thép, xi măng trong xây dựng, vải trong doanh nghiệp may. Đó là những đối tượng lao

động cấu thành nên thực thể của sản phẩm, nguyên vật liệu chính dùng vào sản xuất

hình thành nên chi phí nguyên vật liệu trực tiếp.

- Nguyên vật liệu phụ: Là những nguyên vật liệu chỉ có tác dụng phụ trợ trong

sản xuất, được sử dụng kết hợp với nguyên vật liệu chính để làm thay đổi màu sắc,

hình dáng mùi vị hoặc dùng bảo quản, phục vụ các tư liệu lao động hay phục vụ lao

động của công nhân như dầu nhờn, thuốc nhuộm, thuốc tẩy, hương liệu.

- Nhiên liệu: Là những thứ dùng để cấp nhiệt lượng trong quá trình sản xuất

kinh doanh phục vụ cho công nghệ sản xuất sản phẩm, cho phương tiện vận tải máy

móc thiết bị như xăng dầu, than củi.

- Phụ tùng thay thế: bao gồm các loại phụ tùng chi tiết được sử dụng để thay

thế, sửa chữa máy móc thiết bị sản xuất, phương tiện vận tải.

- Vật tư và thiết bị xây dựng cơ bản: là thứ vật tư được sử dụng cho công viêc

xây dựng cơ bản. Đối với thiết bị xây dựng cơ bản bao gồm các thiết bị cần lắp và thiết

bị không cần lắp, công cụ, khí cụ vật kết cấu dùng cho công tác xây lắp, xây dựng cơ

bản.

- Vật liệu khác: Là các loại vật liệu còn lại không được xếp vào các loại kể trên.

Các loại vật liệu này do quá trình sản xuất loại ra như phế liệu, vật liệu thu hồi do

thanh lý tài sản cố định .

C¸ch ph©n lo¹i nµy lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh ®Þnh møc tiªu hao, ®Þnh møc dù tr÷

cho tõng lo¹i, tõng thø tõng nhãm nguyªn vËt liÖu. Vµ lµ c¬ së ®Ó h¹ch to¸n chi tiÕt

nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp (theo dâi sè lîng, gi¸ trÞ).

*) C¨n cø vµo nguån h×nh thµnh:

Nguyªn vËt liÖu ®îc chia thµnh hai nguån:

3

Häc ViÖn Tµi ChÝnh Chuyªn ®Ò cuèi kho¸

+ Nguyªn vËt liÖu nhËp tõ bªn ngoµi: Do mua ngoµi, nhËn vèn gãp liªn doanh,

nhËn biÕu tÆng,...

+ Nguyªn vËt liÖu tù chÕ: do doanh nghiÖp tù gia c«ng chÕ biÕn hay cßn gäi lµ

nguyªn vËt liÖu tù chÕ.

C¸ch ph©n lo¹i nµy lµm c¨n cø cho viÖc lËp kÕ ho¹ch thu mua vµ kÕ ho¹ch s¶n

xuÊt nguyªn vËt liÖu, lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ nguyªn vËt liÖu nhËp

kho.

*) C¨n cø vµo môc ®Ých, c«ng dông cña nguyªn vËt liÖu cã thÓ chia nguyªn vËt

liÖu thµnh:

- Nguyªn vËt liÖu dïng cho nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh gåm:

+ Nguyªn vËt liÖu dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm.

+ Nguyªn vËt liÖu dïng cho qu¶n lý ë c¸c ph©n xëng, dïng cho bé phËn b¸n

hµng, bé phËn qu¶n lý doanh nghiÖp.

- Nguyªn vËt liÖu dïng cho nhu cÇu kh¸c: Nhîng b¸n; ®em gãp vèn liªn doanh; ®em

quyªn tÆng.

2.2- §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu.

§¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu lµ viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña nguyªn vËt liÖu ë nh÷ng

thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh vµ theo nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh.

2.2.1-Nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu:

+ Nguyªn t¾c gi¸ gèc : §¸nh gi¸ vËt t ph¶i tu©n thñ nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ hµng

tån. Theo ChuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam sè 02- ‘ Hµng tån kho’ hµng tån kho cña

doanh nghiÖp ®îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ gèc ( trÞ gi¸ vèn thùc tÕ ) .Gi¸ gèc lµ toµn bé c¸c

chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra ( chi phÝ mua, chi phÝ chÕ biÕn vµ c¸c chi phÝ liªn

quan trùc tiÕp kh¸c ph¸t sinh ) ®Ó cã ®îc nguyªn vËt liÖu ®ã ë ®Þa ®iÓm vµ tr¹ng th¸i

hiÖn t¹i.

+ Nguyªn t¾c thËn träng : Nguyªn vËt liÖu ®îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ gèc, nhng tr￾êng hîp gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®îc thÊp h¬n gi¸ gèc th× tÝnh theo gi¸ trÞ thuÇn

cã thÓ thùc hiÖn ®îc. Gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®îc cña vËt t lµ gi¸ íc tÝnh cña vËt

t trong kú s¶n xuÊt kinh doanh b×nh thêng trõ ®i chi phÝ íc tÝnh ®Ó hoµn thµnh s¶n

phÈm vµ chi phÝ íc tÝnh phôc vô cho viÖc tiªu thô s¶n phÈm.Nguyªn t¾c thËn träng ®ßi

hái :

- Ph¶i lËp dù phßng nhng kh«ng lËp qu¸ lín.

- Kh«ng ®¸nh gi¸ cao h¬n gi¸ trÞ cña c¸c tµi s¶n vµ c¸c kho¶n thu nhËp.

- Kh«ng ®¸nh gi¸ thÊp h¬n gi¸ trÞ cña c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ vµ chi phÝ .

- Doanh thu vµ thu nhËp chØ ®îc ghi nhËn khi cã b»ng cø ch¾c ch¾n vÒ kh¨

n¨ng thu ®îc lîi Ých kinh tÕ cßn chi phÝ ph¶i ®îc ghi nhËn khi cã b»ng

chøng vÒ kh¶ n¨ng ph¸t sinh.

4

Häc ViÖn Tµi ChÝnh Chuyªn ®Ò cuèi kho¸

+ Nguyªn t¾c nhÊt qu¸n: C¸c ph¬ng ph¸p kÕ to¸n ¸p dông trong ®¸nh gi¸

nguyªn vËt liÖu ph¶i ®îc ¸p dông thèng nhÊt trong suèt c¸c niªn ®é kÕ to¸n. Trong tr￾êng hîp ®Æc biÖt , nÕu cã sù thay ®æi chÝnh s¸ch kÕ to¸n ®· lùa chän th× ®¬n vÞ ph¶i

gi¶i tr×nh ®îc lý do vµ sù ¶nh hëng cña sù thay ®æi ®ã trong ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi

chÝnh.

2.2.2.1. TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu nhËp kho.

TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu nhËp kho ®îc x¸c ®Þnh theo tõng nguån nhËp:

+ Đối với vật liệu mua ngoài:

Giá thực tế

của VL

mua ngoài

=

Giá mua

ghi trên

hoá đơn

+ Chi phí

thu mua +

Các khoản

thuế không

được hoàn lại

-

CKTM,

Giảm giá

hàng mua

Trong đó:

– Chi phí thu mua: bao gồm chi phí vận chuyển, bốc dỡ, hao hụt trong ĐM.

– Các khoản thuế không được hoàn lại: như thuế nhập khẩu, thuế GTGT (nếu doanh

nghiệp tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp)...

- Đối với các đơn vị tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ thì giá mua thực tế

không có thuế GTGT đầu vào.

- Đối với các đơn vị tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp và cơ sở kinh

doanh không thuộc diện chịu thuế GTGT thì giá mua thực tế là giá bao gồm cả thuế

GTGT.

- Trường hợp nguyên vật liệu mua vào phục vụ cho các đối tượng không chịu thuế

GTGT ở đầu ra thì giá mua thực tế cũng bao gồm thuế GTGT.

- Đối với nguyên vật liệu mua vào sử dụng cho cả hai hoạt động chịu thuế GTGT

và không chịu thuế GTGT thì về nguyên tắc phải hạch toán riêng và chỉ được khấu

trừ ở đầu vào đối với phần nguyên vật liệu sản xuất sản phẩm chịu thuế GTGT ở

đầu ra. Trường hợp không thể hạch toán riêng thì toàn bộ VAT đầu vào của nguyên

vật liệu đều phải được phản ánh trên tài khoản 1331 đến cuối kỳ kế toán mới phân

bổ thuế GTGT đầu vào được khấu trừ theo tỷ lệ % giữa doanh thu chịu thuế GTGT

trên tổng doanh thu bán hàng của doanh nghiệp.

+ Đối với vật liệu thuê ngoài gia công chế biến:

Giá thực tế

của VL thuê

ngoài gccb

=

Giá thực tế của

VL xuất thuê

ngoài gccb

+

Chi phí

thuê ngoài

gccb

+

Chi phí

vận chuyển

(nếu có)

+ Đối với vật liệu tự chế:

Giá thực tế

của VL tự chế =

Giá thành

sản xuất VL + Chi phí vận

chuyển (nếu có)

5

Häc ViÖn Tµi ChÝnh Chuyªn ®Ò cuèi kho¸

+ Đối với vật liệu được cấp:

Giá thực tế của VL được cấp = Giá theo biên bản giao nhận

+ Đối với vật liệu nhận góp vốn liên doanh:

Giá thực tế của vật liệu

nhận góp vốn liên doanh =

Giá trị vốn góp do hội

đồng liên doanh đánh giá

+ Đối với vật liệu được biếu tặng, viện trợ:

Giá thực tế của vật liệu

được biếu tặng, viện trợ =

Giá thị trường tại

thời điểm nhận

+ Đối với phế liệu thu hồi từ sản xuất:

Giá thực tế của

phế liệu thu hồi =

Giá có thể sử dụng lại

hoặc giá có thể bán

2.2.2.2. TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu xuÊt kho.

Việc lựa chọn phương pháp tính giá thực tế nguyên vật liệu xuất kho phải căn

cứ vào đặc điểm của từng doanh nghiệp về số lượng danh điểm, số lần nhập xuất

nguyên vật liệu, trình độ của nhân viên kế toán, thủ kho, điều kiện kho tàng của doanh

nghiệp. Điều 13 chuẩn mực số 02 nêu ra 4 phương pháp tính giá xuất hàng tồn kho:

— Phương pháp giá thực tế đích danh

— Phương pháp bình quân

— Phương pháp nhập trước xuất trước

— Phương pháp nhập sau xuất trước

Ngoài ra trên thực tế còn có phương pháp giá hạch toán. Tuy nhiên khi xuất

kho kế toán tính toán, xác định giá thực tế xuất kho theo đúng phương pháp đã đăng

Ký áp dụng và phải đảm bảo tính nhất quán trong niên độ kế toán

a) Phương pháp giá thực tế đích danh

Theo phương pháp này, vật tư xuất thuộc lô nào theo giá nào thì được tính theo đơn

giá đó. Phương pháp này thường được áp dụng cho những doanh nghiệp có ít loại

mặt hàng hoặc mặt hàng ổn định và nhận diện được.

Ưu điểm: Xác định được chính xác giá vật tư xuất làm cho chi phí hiện tại phù hợp

với doanh thu hiện tại.

Nhược điểm: Trong trường hợp đơn vị có nhiều mặt hàng, nhập xuất thường xuyên

thì khó theo dõi và công việc của kế toán chi tiết vật liệu sẽ rất phức tạp.

b)Phương pháp bình quân:

6

Häc ViÖn Tµi ChÝnh Chuyªn ®Ò cuèi kho¸

Theo phương pháp này, trị giá xuất của vật liệu bằng số lượng vật liệu xuất nhân

với đơn giá bình quân. Đơn giá bình quân có thể xác định theo phương pháp sau:

Phương pháp bình quân cả kỳ dự trữ:

Đơn giá bình

quân cả kỳ dự trữ =

(Trị giá vật tư tồn đầu kỳ + Trị giá vật tư nhập trong kỳ)

(S.lượng vật tư tồn đầu kỳ + S.lượng vật tư nhập trong kỳ)

Phương pháp này thích hợp với những doanh nghiệp có ít danh điểm vật tư nhưng

số lần nhập, xuất của mỗi danh điểm nhiều.

Ưu điểm: Đơn giản, dễ làm, giảm nhẹ được việc hạch toán chi tiết nguyên vật liệu,

không phụ thuộc vào số lần nhập xuất của từng danh điểm vật tư.

Nhược điểm: Dồn công việc tính giá nguyên vật liệu xuất kho vào cuối kỳ hạch

toán nên ảnh hưởng đến tiến độ của các khâu kế toán khác.

Phương pháp bình quân liên hoàn ( bình quân sau mỗi lần nhập):

Theo phương pháp này, sau mỗi lần nhập VL, kế toán tính đơn giá bình quân sau

đó căn cứ vào đơn giá bình quân và lượng VL xuất để tính giá VL xuất.

Đơn giá bình

quân liên hoàn =

Trị giá VT tồn trước lần nhập n + Trị giá VT nhập lần n)

(S.lượng VT tồn trước lần nhập n + S.lượng VT nhập lần n)

Phương pháp này nên áp dụng ở những doanh nghiệp có ít danh điểm vật tư và số

lần nhập của mỗi loại không nhiều.

Ưu điểm: Phương pháp này cho giá VL xuất kho chính xác nhất, phản ánh kịp thời

sự biến động giá cả, công việc tính giá được tiến hành đều đặn.

Nhược điểm: Công việc tính toán nhiều và phức tạp, chỉ thích hợp với những doanh

nghiệp sử dụng kế toán máy.

c)Phương pháp nhập trước xuất trước (FIFO):

Theo phương pháp này, nguyên vật liệu được tính giá thực tế xuất kho trên cơ sở

giả định vật liệu nào nhập trước thì được xuất dùng trước và tính theo đơn giá của

những lần nhập trước.

Như vậy, nếu giá cả có xu hướng tăng lên thì giá trị hàng tồn kho cao và giá trị vật

liệu xuất dùng nhỏ nên giá thành sản phẩm giảm, lợi nhuận tăng. Ngược lại giá cả

có xu hướng giảm thì chi phí vật liệu trong kỳ sẽ lớn dẫn đến lợi nhuận trong kỳ

giảm.

Phương pháp này thích hợp trong thời kỳ lạm phát, và áp dụng đối với những

doanh nghiệp ít danh điểm vật tư, số lần nhập kho của mỗi danh điểm không nhiều.

Ưu điểm: Cho phép kế toán có thể tính giá nguyên vật liệu xuất kho kịp thời,

phương pháp này cung cấp một sự ước tính hợp lý về giá trị vật liệu cuối kỳ. Trong

7

Häc ViÖn Tµi ChÝnh Chuyªn ®Ò cuèi kho¸

thời kỳ lạm phát phương pháp này sẽ cho lợi nhuận cao do đó có lợi cho các công

ty cổ phần khi báo cáo kết quả hoạt động trước các cổ đông làm cho giá cổ phiếu

của công ty tăng lên.

Nhược điểm: Các chi phí phát sinh hiện hành không phù hợp với doanh thu phát

sinh hiện hành. Doanh thu hiện hành có được là do các chi phí nguyên vật liệu nói

riêng và hàng tồn kho nói chung vào kho từ trước. Như vậy chi phí kinh doanh của

doanh nghiệp không phản ứng kịp thời với giá cả thị trường của nguyên vật liệu.

d)Phương pháp nhập sau xuất trước (LIFO):

Theo phương pháp này, nguyên vật liệu được tính giá thực tế xuất kho trên cơ sở

giả định vật liệu nào nhập sau được sử dụng trước và tính theo đơn giá của lần

nhập sau.

Phương pháp này cũng được áp dụng đối với các doanh nghiệp ít danh điểm vật tư

và số lần nhập kho của mỗi danh điểm không nhiều. Phương pháp này thích hợp

trong thời kỳ giảm phát.

Ưu điểm: Đảm bảo nguyên tắc doanh thu hiện tại phù hợp với chi phí hiện tại. Chi

phí của doanh nghiệp phản ứng kịp thời với giá cả thị trường của nguyên vật liệu.

Làm cho thông tin về thu nhập và chi phí của doanh nghiệp trở nên chính xác hơn.

Tính theo phương pháp này doanh nghiệp thường có lợi về thuế nếu giá cả vật tư

có xu hướng tăng, khi đó giá xuất sẽ lớn, chi phí lớn dẫn đến lợi nhuận nhỏ và

tránh được thuế.

Nhược điểm: Phương pháp này làm cho thu nhập thuần của doanh nghiệp giảm

trong thời kỳ lạm phát và giá trị vật liệu có thể bị đánh giá giảm trên bảng cân đối

kế toán so với giá trị thực của nó.

Ngoài 4 phương pháp trên theo chuẩn mực quy định, thực tế các doanh nghiệp còn

có thể sử dụng phương pháp hệ số giá.

e)Phương pháp giá hạch toán (phương pháp hệ số giá):

Theo phương pháp này, việc hạch toán chi tiết nhập, xuất vật tư sử dụng theo một

đơn giá cố định gọi là giá hạch toán, cuối kỳ điều chỉnh giá hạch toán theo giá thực

tế dựa trên cơ sở hệ số giữa giá thực tế và giá hạch toán, nên phương pháp này còn

gọi là phương pháp hệ số giá.

Hệ số giá =

Trị giá TT VT tồn đầu kỳ + Trị giá TT VT nhập trong kỳ

Trị giá HT VT tồn đầu kỳ + Trị giá HT VT nhập trong kỳ

Trị giá TT VT

xuất trong kỳ =

Số lượng

VT xuất x

Đơn giá

hạch toán x Hệ số giá

8

Häc ViÖn Tµi ChÝnh Chuyªn ®Ò cuèi kho¸

Giá hạch toán chỉ có tác dụng trong sổ chi tiết, không có tác dụng trong sổ tổng

hợp. Phương pháp này thích hợp với các doanh nghiệp có nhiều loại vật liệu, nhiều

mức giá, nghiệp vụ nhập xuất vật liệu diễn ra thường xuyên và đội ngũ kế toán có

trình độ chuyên môn cao.

Áp dụng phương pháp này cuối tháng kế toán sẽ lập Bảng kê tính giá vật tư, hàng

hoá để từ đó xác định giá thực tế vật tư, hàng hoá xuất dùng trong kỳ và tồn kho

cuối kỳ.

BẢNG KÊ TÍNH GIÁ VẬT TƯ HÀNG HOÁ

S

T

T

Chỉ tiêu

TK 152-VLC TK 152-VLP

...

Cộng

HT TT HT TT HT TT

1 Trị giá tồn đầu kỳ

2 Trị giá nhập trong kỳ

3 Tồn đầu kỳ + nhập trong kỳ

4 Hệ số giá

5 Trị giá xuất trong kỳ

6 Trị giá tồn cuối kỳ

Ưu điểm: Phương pháp giá hạch toán cho phép kết hợp chặt chẽ hạch toán chi tiết

và hạch toán tổng hợp về nguyên vật liệu trong công tác tính giá, nên công việc tính

giá được tiến hành nhanh chóng và không bị phụ thuộc vào số lượng danh điểm

nguyên vật liệu, số lần nhập, xuất của mỗi loại nhiều hay ít.

Nhược điểm: Phương pháp tính giá này không chính xác vì nó không tính đến sự

biến động giá cả của vật liệu. Phương pháp này chỉ nên áp dụng khi thị trường giá

cả ít biến động.

2.3-Tæ chøc h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu

H¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu lµ viÖc h¹ch to¸n kÕt hîp gi÷a thñ kho vµ

phßng kÕ to¸n trªn cïng c¬ së c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt kho nh»m ®¶m b¶o theo dâi

chÆt chÏ sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng tõng lo¹i, nhãm, thø nguyªn vËt liÖu vÒ sè

lîng vµ gi¸ trÞ.

- H¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu sau:

+ Ph¶i theo dâi ®îc t×nh h×nh nhËp, xuÊt kho cña tõng thø, tõng nhãm, tõng

lo¹i nguyªn vËt liÖu vÒ hiÖn vËt ®èi víi tõng kho, vÒ c¶ hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ víi phßng

kÕ to¸n.

+ Ph¶i ®¶m b¶o khíp ®óng vÒ néi dung c¸c chØ tiªu t¬ng øng gi÷a sè liÖu h¹ch

to¸n chi tiÕt ë kho vµ ë phßng kÕ to¸n, gi÷a sè liÖu cña kÕ to¸n tæng hîp vµ kÕ to¸n

chi tiÕt.

9