Chương 5. KẾ TOÁN CÁC NGUỒN KINH PHÍ

Chương 5. Kế toán các nguồn kinh phí

Chương 5. KẾ TOÁN CÁC NGUỒN KINH PHÍ

Mục tiêu chung:

• Giúp cho người học nhận thức đối tượng kế toán là các loại kinh phí như

nguồn vốn kinh doanh, kinh phí hoạt động sự nghiệp, kinh phí dự án, kinh

phí theo đơn đặt hàng của Nhà nước, kinh phí đầu tư xây dựng cơ bản, quĩ

cơ quan, kinh phí đã hình thành TSCĐ và các khoản chênh lệch thu chi chưa

xử lý, chênh lệch đánh giá lại tài sản, chênh lệch tỷ giá hối đoái trong các

đơn vị hành chính sự nghiệp.

• Trang bị cho người học phương pháp kế toán các nguồn kinh phí trong các

đơn vị hành chính sự nghiệp.

5.1. NỘI DUNG, NGUYÊN TẮC HẠCH TOÁN VÀ NHIỆM VỤ CỦA KẾ

TOÁN NGUỒN KINH PHÍ

5.1.1. Nội dung và nguyên tắc hạch toán

Nguồn kinh phí và vốn của các đơn vị hành chính sự nghiệp là nguồn tài chính mà

các đơn vị được quyền sử dụng để phục vụ cho việc thực hiện nhiệm vụ chính trị,

chuyên môn có tính chất HCSN hoặc có tính chất kinh doanh của mình. Như vậy, trong

các đơn vị HCSN tất cả các loại kinh phí ngoài vốn đều được tiếp nhận theo nguyên tắc

không bồi hoàn trực tiếp.

Nguồn kinh phí và vốn của đơn vị HCSN thường gồm có:

- Nguồn vốn kinh doanh

- Chênh lệch tỷ giá

- Chênh lệch đánh giá lại tài sản

- Chênh lệch thu, chi chưa xử lý

- Quỹ cơ quan

- Nguồn kinh phí đầu tư XDCB

- Nguồn kinh phí hoạt động

- Nguồn kinh phí dự án

- Nguồn kinh phí theo đơn đặt hàng của Nhà nước

- Nguồn kinh phí đã hình thành TSCĐ

Kinh phí các loại trong các đơn vị HCSN thường được hình thành các nguồn chủ

yếu sau:

-Ngân sách nhà nước hoặc cơ quan quản lý cấp trên cấp theo dự toán được phê

duyệt (gọi tắt là Nguồn kinh phí Nhà nước)

-Các khoản đóng góp hội phí, đóng góp của các hội viên, thành viên.

-Thu sự nghiệp được sử dụng theo quy định và bổ sung từ kết quả của các hoạt

động có thu theo chế độ tài chính hiện hành.

-Điều chuyển bổ sung từ các quỹ dự trữ tài chính nội bộ.

-Các khoản tài trợ của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước

-Vay nợ của Chính phủ

-Các khoản kết dư Ngân sách năm trước.

Nguồn kinh phí hoạt động là nguồn kinh phí nhằm duy trì và đảm bảo sự hoạt

động theo chức năng của các cơ quan, đơn vị hành chính sự nghiệp.

Kinh phí hoạt động được hình thành từ:

137

Chương 5. Kế toán các nguồn kinh phí

-Ngân sách Nhà nước cấp hàng năm

-Các khoản thu hội phí và các khoản đóng góp hội viên

-Các khoản biếu tăng, viện trợ, tài trợ trong và ngoài nước, bổ sung tại đơn vị theo

quy định của chế độ tài chính và bổ sung từ các khoản thu tại đơn vị được phép giữ lại

để chi và một phần do Ngân sách hỗ trợ (Đối với các đơn vị được phép thực hiện cơ

chế gán thu bù chi), kết dư Ngân sách năm trước.

Để đảm bảo hạch toán chính xác, đầy đủ nguồn kinh phí, kế toán cần quán triệt các

nguyên tắc sau:

-Đơn vị phải hạch toán rành mạch, rõ ràng từng loại kinh phí, từng loại vốn, từng

loại quỹ, theo mục đích sử dụng và theo nguồn hình thành vốn, kinh phí.

-Việc kết chuyển từ nguồn kinh phí này sang nguồn kinh phí khác phải chấp hành

theo đúng chế độ và làm các thủ tục cần thiết. Không được kết chuyển một cách tùy

tiện.

-Đối với các khoản thu tại đơn vị được phép bổ sung nguồn kinh phí, khi phát sinh

hạch toán vào tài khoản các khoản thu (Loại tài khoản 5), sau đã được kết chuyển sang

tài khoản nguồn kinh phí liên quan theo quy định hoặc theo phê duyệt của cấp có thẩm

quyền.

-Kinh phí phải được sử dụng đúng mục đích, đúng nội dung dự toán phê duyệt,

đúng tiêu chuẩn và đúng định mức của nhà nước. Cuối niên độ kế toán kinh phí không

sử dụng hết phải hoàn trả Ngân sách hoặc cấp trên, đơn vị chỉ được kết chuyển sang

năm khi được phép của cơ quan tài chính.

-Cuối mỗi kỳ kế toán, đơn vị phải làm thủ tục đối chiếu, thanh quyết toán tình hình

tiếp nhận và sử dụng theo từng loại kinh phí với cơ quan tài chính, cơ quan chủ quản,

cơ quan chủ trì thực hiện các chương trình, dự án theo đúng quy định của chế độ hiện

hành.

5.1.2. Nhiệm vụ kế toán nguồn kinh phí

-Phản ánh kịp thời, chính xác, đầy đủ và rõ ràng số hiện có, tình hình biến động

của từng nguồn kinh phí của đơn vị.

-Giám đốc chặt chẽ kế hoạch huy động và sử dụng các nguồn kinh phí của đơn vị.

Đảm bảo cho việc sử dụng nguồn kinh phí đúng mục đích, hợp lý và có hiệu quả.

-Thường xuyên phân tích tình hình sử dụng nguồn kinh phí của đơn vị nhằm phát

huy hiệu quả của từng nguồn kinh phí.

5.2. KẾ TOÁN NGUỒN KINH PHÍ HOẠT ĐỘNG

5.2.1. Một số qui định chung

1. TK 461 được sử dụng để hạch toán các nguồn kinh phí hoạt động được hình

thành từ:

- NSNN cấp hàng năm

- Các khoản thu hồi phí và các khoản đóng góp của các hội viên

- Bổ sung từ các khoản thu phí và lệ phí, thu sự nghiệp và các khoản thu khác tại

đơn vị theo qui định của chế độ tài chính

- Bổ sung từ chênh lệch thu chi (lợi nhuận sau thuế) từ hoạt động sản xuất, kinh

doanh

- Bổ sung từ các khoản khác theo chế độ tài chính.

- Tiếp nhận các khoản viện trợ phi dự án

138

Chương 5. Kế toán các nguồn kinh phí

- Các khoản được biếu tặng, tài trợ của các đơn vị cá nhân trong và ngoài đơn vị

2. Đơn vị không được ghi tăng nguồn kinh phí hoạt động trong các trường hợp sau:

- Các khoản thu phí, lệ phí đã thu phải nộp NSNN để lại chi nhưng đơn vị chưa có

chứng từ ghi thu, ghi chi ngân sách theo qui định của chế độ tài chính

- Các khoản tiền hàng viện trợ phi dự án đã nhận nhưng đơn vị chưa có chứng từ

ghi thu, ghi chi ngân sách theo qui định của chế độ tài chính

3. Đơn vị không được quyết toán ngân sách các khoản chi từ các khoản tiền, hàng

viện trợ và các khoản phí, lệ phí phải nộp ngân sách được để lại chi nhưng chưa có

chứng từ ghi thu, ghi chi ngân sách.

4. Đơn vị chỉ được ghi tăng nguồn kinh phí hoạt động các khoản tiền, hàng viện

trợ phi dự án và các khoản phí, lệ phí phải nộp ngân sách được để lại chi khi đã có

chứng từ ghi thu, ghi chi ngân sách theo qui định chế độ tài chính.

5. Kinh phí hoạt động phải được sử dụng đúng mục đích, đúng tiêu chuẩn, định

mức của nhà nước và phong phạm vi dự toán đã được duyệt phù hợp với chế độ tài

chính.

6. Phải mở sổ theo dõi chi tiết theo C, L, K, N, TN, M, TM của danh mục NSNN

5.2.2. Tài khoản 461 –Nguồn kinh phí hoạt động

Để theo dõi tình hình tiếp nhận, sử dụng và quyết toán nguồn kinh phí hoạt động

của đơn vị hành chính sự nghiệp, kế toán sử dụng tài khoản 461 –Nguồn kinh phí hoạt

động và tài khoản 008 – Dự toán chi hoạt động

Tài khoản 461 có nội dung phản ánh như sau:

Bên Nợ:

- Kết chuyển số chi hoạt động đã được phê duyệt quyết toán với nguồn kinh phí

hoạt động

- Số kinh phí hoạt động nộp lại ngân sách Nhà nước

- Kết chuyển số kinh phí hoạt động đã cấp trong kỳ cho các đơn vị cấp dưới (đơn

vị cấp trên ghi)

- Kết chuyển số kinh phí hoạt động thường xuyên cÒn lại (Phần kinh phí thường

xuyên tiết kiệm được) sang TK 421 – Chênh lệch thu chi chưa xử lý

- Các khoản được phép ghi giảm nguồn kinh phí hoạt động

Bên Có:

- Số kinh phí hoạt động thực nhận của Ngân sách, của cấp trên

- Kết chuyển số kinh phí đã nhận tạm ứng thành nguồn kinh phí hoạt động

- Số kinh phí nhận được do các Hội viên nộp hội phí và đóng góp, do được viện

trợ phi dự án, tài trợ, do bổ sung từ các khoản thu phí, lệ phí, từ các khoản thu sự

nghiệp, hoặc từ chênh lệch thu chi chưa xử lý (từ lợi nhuận sau thuế của hoạt động sản

xuất kinh doanh, từ các khoản thu khác phát sinh từ đơn vị).

Số dư bên Có:

- Số kinh phí được cấp trước cho năm sau (nếu có)

- Nguồn kinh phí hoạt động hiện còn hoặc đã chi nhưng chưa được quyết toán.

TK 461 được chi tiết thành 3 tài khoản chi tiết cấp 2 và mỗi tài khoản cấp 2 được

chi tiết thành 2 tài khoản cấp 3 như sau:

TK 4611 – Năm trước: Phản ánh nguồn kinh phí hoạt động được cấp thuộc năm

trước đã sử dụng đang chờ duyệt trong năm nay, trong đã:

139