Chương 1 Phần 2 PHÂN LOẠI VÀ PHƯƠNG PHÁP GIẢI MỘT SỐ BÀI TẬP VỀ HYDROCACBON TRONG CHƯƠNG TRÌNH THPT

Luận văn tốt nghiệp GVHD : Cô Vũ Thị Thơ

II.1 – BÀI TẬP GIÁO KHOA

I.1.1 BÀI TẬP VỀ CÔNG THỨC CẤU TẠO – ĐỒNG ĐẲNG –

ĐỒNG PHÂN – DANH PHÁP

I.1.1.1 Bài tập về đồng đẳng

 Phương pháp :

Có 2 cách xác định dãy đồng đẳng của các hydrocacbon :

- Dựa vào định nghĩa đồng đẳng

- Dựa vào electron hóa trị để xác định

Lưu ý :

C luôn có hóa trị IV tức là có 4e hóa trị

nC sẽ có 4ne hóa trị

H luôn có hóa trị I tức là có 1e hóa trị

- Parafin chính là ankan, dãy đồng đẳng parafin chính là dãy đồng đẳng của CH4.

- Olefin chính là anken, dãy đồng đẳng olefin chính là dãy đồng đẳng của C2H4

- Ankadien còn được gọi là đivinyl

- Aren : dãy đồng đẳng của benzen.

- Hydrocacbon : CxHy : y chẵn, y ≤ 2x + 2

 Bài tập ví dụ :

Ví dụ 1: Viết CTPT một vài đồng đẳng của CH4. Chứng minh công thức chung

của dãy đồng đẳng của CH4 là CnH2n+2.

GIẢI :

Dựa vào định nghĩa đồng đẳng, CTPT các đồng đẳng của CH4 là C2H6,

C3H8, C4H10,…, C1+kH4+2k

Chứng minh CTTQ dãy đồng đẳng metan CH4 là CnH2n+2 :

Cách 1: Dựa vào định nghĩa đồng đẳng thì dãy đồng đẳng của metan phải là:

CH4 + kCH2 = C1+kH4+2k

Tìm mối liên hệ giữa số nguyên tử C và số nguyên tử H

SVTH : Phan Thị Thùy 21

Luận văn tốt nghiệp GVHD : Cô Vũ Thị Thơ

Đặt ΣnC = 1 + k = n

ΣnH = 4 + 2k = 2(k + 1) + 2 = 2n + 2

Vậy dãy đồng đẳng farafin là CnH2n+2 (n ≥ 1)

Cách 2: Dựa vào số electron hóa trị :

- Số e hóa trị của nC là 4n

- Số e hóa trị của 1C dùng để liên kết với các C khác là 2

⇒ Số e hóa trị của nC dùng để liên kết với các C khác là [2(n-2)+2] =

2n–2 (vì trong phân tử chỉ tồn tại liên kết đơn)

(Sở dĩ “+2” vì 1C đầu mạch chỉ liên kết với 1C nên dùng 1e hóa trị, 2C

đầu mạch dùng 2e hóa trị.

- Số e hóa trị dùng để liên kết với H: 4n–2n-2 = 2n + 2

- Vì mỗi nguyên tử H chỉ có 1 e hóa trị nên số e hóa trị của (2n

+2)nguyên tử H trong phân tử là 2n + 2.

⇒ Công thức chung của ankan là CnH2n+2 (n ≥ 1)

Cách 3: Metan có CTPT CH4 dạng CnH2n+2 ⇒ dãy đồng đẳng của ankan là

CnH2n+2

Ví dụ 2: CT đơn giản nhất của 1 ankan là (C2H5)n. Hãy biện luận để tìm CTPT

của chất trên.

GIẢI :

CT đơn giản của ankan là (C2H5)n. Biện luận để tìm CTPT ankan đó:

Cách 1: Nhận xét: CT đơn giản trên là 1 gốc ankan hóa trị 1 tức có khả năng kết

hợp thêm với 1 gốc như vậy nữa ⇒ n = 2 ⇒ CTPT ankan C4H10

Cách 2:

Cách 3:

CTPT của ankan trên : (C2H5)n = CxH2x+2

⇒ 2n = x và 5n = 2x + 2

⇒ 5n = 2.2n + 2 ⇒ n = 2. ⇒ CTPT ankan : C4H10

Ankan trên phải thỏa điều kiện số H ≤ 2.số C + 2

⇒ 5n ≤ 2.2n + 2

⇒n ≤ 2

n =1 thì số H lẽ ⇒ loại

n= 2 ⇒ CTPT ankan là C4H10 (nhận)

Vậy CTPT ankan là C4H10

Ví dụ 3 :

SVTH : Phan Thị Thùy 22