Chuẩn nghiệp vụ cần áp dụng trong xử lý và biên mục tài liệu điện tử

Nghiïn cûáu - Trao àöíi

THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2010 5

Cuâng vúái viïåc ûáng duång cöng

nghïå thöng tin ngaây möåt sêu

röång trong thûåc tïë, caác taâi liïåu

àiïån tûã ngaây caâng trúã nïn phöí biïën trïn

thïë giúái vaâ úã Viïåt Nam. Thûåc tïë àoá àaä

laâm caác chuêín biïn muåc, ngoaâi möåt söë

quen thuöåc daânh cho caác taâi liïåu truyïìn

thöëng, thïm àa daång vúái sûå xuêët hiïån

caác chuêín cho biïn muåc taâi liïåu àiïån tûã.

Àïí hûúáng túái sûå chuêín hoaá trong xûã lyá

taâi liïåu àiïån tûã, möåt söë quy tùæc mö taã,

caác baãng tra cûáu chuã àïì, chuêín biïn

muåc múái àaä àûúåc caác thû viïån úã nhiïìu

nûúác trïn thïë giúái quan têm aáp duång.

Baâi viïët naây seä àïì cêåp túái möåt söë chuêín

duâng trong biïn muåc, xûã lyá taâi liïåu vaâ

möåt söë quy àõnh cêìn tuên thuã khi aáp

duång chuáng.

1. Biïn muåc mö taã: Chuêín mö taã

vaâ truy cêåp taâi nguyïn (Resource

Description Access- RDA) àaä àûúåc

soaån thaão.

Chuêín RDA do Uyã ban Húåp taác Phaát

triïín RDA (Joint Steering Committee

for Development of RDA- JSC) xêy

dûång tûâ nùm 2005 vaâ dûå kiïën ban haânh

thaáng 11 nùm 2009. Muåc tiïu cuãa RDA

laâ thay thïë AACR2 àïí trúã thaânh möåt böå

chuêín hoaân chónh hûúáng dêîn mö taã vaâ

kiïím soaát àiïím truy cêåp cho têët caã caác

daång taâi liïåu, höî trúå hiïåu quaã cho quaá

trònh tòm kiïëm taâi liïåu, àùåc biïåt laâ trong

möi trûúâng àiïån tûã, núi àoâi hoãi àöå

tûúng thñch cao vúái cöng nghïå web vaâ

cú súã dûä liïåu. RDA àûúåc xêy dûång dûåa

trïn mö hònh cuãa 4 chuêín: chuêín Yïu

cêìu chûác nùng àöëi vúái biïíu ghi thû muåc

FRBR (Functional Requirements for

Bibliographic Records); chuêín Yïu cêìu

chûác nùng àöëi vúái dûä liïåu kiïím soaát

FRAD (Functional Requirements for

Authority Data) do Hiïåp höåi Thû viïån

Quöëc tïë IFLA ban haânh; chuêín Mö hònh

töíng quaát chuêín siïu dûä liïåu Dublin

Core (Dublin Core Metadata Initiatives

Abstract Model) vaâ chuêín Tûúng thñch

(Tûúng taác) dûä liïåu trong hïå thöëng

thûúng maåi àiïån tûã (interoperability of

data in e-commerce systems) do Cöång

àöìng chêu Êu (European Community

Infor) ban haânh. Vïì nöåi dung, RDA àaä

phaãn aánh àûúåc möåt söë àùåc thuâ cuãa taâi

Giúái thiïåu möåt söë chuêín nghiïåp vuå cêìn aáp duång trong xûã lyá vaâ biïn muåc taâi liïåu àiïån

tûã: chuêín mö taã vaâ truy cêåp taâi nguyïn, chuêín aáp duång phûúng diïån kïët húåp thuêåt ngûä chuã

àïì, chuêín siïu dûä liïåu Dublin Core, chuêín tûâ vûång mö taã loaåi taâi liïåu, chuêín ISO mö taã

yïëu töë ngaây thaáng vaâ chuêín ISO maä ngön ngûä.

ThS. Vuä Dûúng Thuyá Ngaâ

Àaåi hoåc Vùn hoaá Haâ Nöåi

CHUÊÍN NGHIÏÅP VUÅ CÊÌN AÁP DUÅNG

TRONG XÛÃ LYÁ VAÂ BIÏN MUÅC TAÂI LIÏÅU ÀIÏÅN TÛÃ