Chuẩn hóa lại tên loài cá voi xám (Eschrichtius robustus Lilijeborg, 1861) trong bộ sưu tập mẫu vật của bảo tàng lịch sử tỉnh Quảng Ninh

KHOA HQC COHG NGHl

CHUAn HOA l a i TfelM LO Al CA VOI XAM (Eschrichtius

robumtus LILLJEB O R G , 1861) TRONG B 0 SUL) TA P

im A u v A t c u a b a o t a n g lic h s i r t in h q u a n g n in h

Pham Van Chi£n\ Nguyen Vin Qudn1, Chiou - Ju Yao2

t6mtAt

Ci voi xim (Gray whale - Eschrichtius robustus) la loai thu biln duy nhit c6n song sot trong gidng

Eschruchtius thupc hp Eschrichtiidae. Chung chu ylu dupe tim thly b cic vung biln phia bic Thii Binh

Duong, quanh bin dao Alaska, vung biln phia Tiy Bic chiu My, vung biln phia Ddng Bic Nga. Hang ndm

vio mua ddng lanh gii chung thudng di tru vl cic vimg biln phia Nam im ip hon nhu cic vimg biln phia

Ddng Trung Qudc keo dii tdi dao Hai Nam dl tim kilm thuc an. (j cic vung biln cua Vi|t Nam chua cd ghi

nhin nio vl su xuit hi|n cua loii Ci voi xim. Tai Bao ting Ljch su tinh Quing Ninh, hi|n nay dang trung

biy mdt bd xuong ci voi, bd xuong niy dupe thu thip tu nim 1994 tai vung biln huy|n Vin Ddn, tinh

Quing Ninh vdi ten loii dugc xic djnh li Ci voi viy (Fin whale - Balaenoptera phusalus). Tuy nhiin, qua

nghiin cuu vi phin tich cic die dilm hinh thii, cic sd li|u vl kich thudc nhdm tic gii nhin thiy bd xuong

niy mang nhung die dilm cua loii Ci voi xim, khdng phai loii Ci voi viy. Nghidn cuu niy dupe thyc hi|n

dya trin cic phin tich vl hinh thii hpc cua bp xuong ci voi dang dupe trung biy d Bio ting Ljch su tinh

Quing Ninh nhim chuan hda lai ten loii cho miu vit niy tir Ci voi viy thinh Ci voi xim. Kit qui nghten

cuu niy li lin diu tten ghi nhin sy xuit hi|n cua loii Ci voi xim tai vung biln cua Vi|t Nam.

Tfrkhda: Bao ting Ljch su Quang Ninh, cd voi xam, loai quy hi£m.

i . mobAu

Thu bi&i ld nhung loai dpng vit thudc ldp Thu

(Mammalia) nhung co ddi song gdn li£n vdi bi£n.

Chung phdn bo b hdu h£t cdc vung bi£n vd dai duong

tr^n the gidi. Vung bi&i cua Viet Nam cung ghi nhan

nhilu loai thu biln dang sinh song va kie'm dn. Hang

ndm vdn phdt hidn cdc loai thu bi<?n (cd heo, ca voi)

bj chet troi dat vdo bcr tai cdc dia phuong ven bien.

Tuy nhien, nhung nghien cuu phdn loai, phdn bo,

sinh thdi hpc cua cdc doi tupng ndy b Viet Nam ld rit

it Nhilu lodi thu bi&i cd thl dang ton tai vd sinh

sdng dr vung biln cua Viet Nam nhung chung ta cdn

thi£u nhQng ddn lieu vd hilu bie't ve chung. Mdt

trong nhung lodi thu bi£n dd ld lodi Cd voi xdm.

Cd voi xdm cd ten khoa hpc ld Eschrichtius

robustus (Ulljeborg, 1861) 1a lodi duy nhat cdn song

thuOc hp Eschrichtiidae (Ellerman, Morrison-Scott,

1951). Chung dupe ghi nhdn trong sdeh dd cua the

gidi b muc sip bi de dpa (IUCN, 2012). Loai cd voi

ndy khi trudng thanh chieu ddi cd thl dat tdi 15 mdt

vi cdn n$ng tdi 35 tin. Mua he chung song b cdc

vung bi£n phia Bic bin ciu noi cd nhi£u thuc dn.

Vio mua ddng chung di tru v6 phia Nam bin ciu d<?

1 Vi?n Tii nguyln vi Mdi trudng Bien

2 Bio ting Khoa hpc Ty nhien Qu6c gia Dii Loan

giao phoi vi sinh sin, chung dd phii boi tdi 6000 den

9000 km khi di tru. Ci voi xdm khdng thich sdng b

ngoai dai duong md chi thich song gdn bor, khdng xa

bd qud 5 km (Hadoram Shirihai et al., 2005). Hien

nay Cd voi xdm chi cd b phia Bdc Thdi Binh Ducmg

va cdc khu vyc ldn can (http://www.iucnredlistorg).

O cac vimg biln cua Viet Nam van chua cd nhung

ghi nhdn ndo ve sy xuat hien cua lodi Ci voi xdm.

O Bio tdng Uch su tinh Quang Ninh hien nay

dang luu tru mot bo xuong ci voi trudng thanh. Con

ci voi niy dupe phit hien vi thu thap khi dd chet troi

vio bor bi£n dao Ngpc Vimg thuoc huyen Vdn Ddn,

tinh Quing Ninh vio thdng 10 ndm 1994. Mau vdt

ndy dang dupe trung bay vdi ten loai dupe xic dinh la

Ci voi vay (Fin Whale - Balaenoptera physalui), cd

chieu dii gan 20 met ducmg kinh than 3 met vi cdn

ndng dat 50 tan (theo ghi chep tai Bao tang). Tuy

nhien, qua khio sat vi phdn tich chung tdi nhdn thay

ring miu vat ndy mang nhung ddc diem cua lodi Ca

voi xdm, khdng phai li loai Cd voi vdy, chinh vi vay

can thiet phai kiem tra, ehuan hda lai ten loai cho

chinh xic nhdm phuc vy tot cdng tac tham quan

cung nhu nghien cuu vi trao doi thdng tin hen quan

toi miu vit ci voi niy.

L TAI LfU VA PHUONG PHAP NGHfil CUU

2.1. Tii li^u vi thdi gian nghien cuu

N6NG NGHlfP VA PHAt TRIEN NCNG TH6N - KY 1 - THANG 3/2014 55