Chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh trong thời kỳ mở cửa, hội nhập quốc tế

1

Häc viÖn chÝnh trÞ - hµnh chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh

B¸o c¸o tæng hîp kÕt qu¶ nghiªn cøu

®Ò tµi khoa häc cÊp bé n¨m 2008

M· sè: B08-02

Chñ nghÜa yªu n−íc Hå ChÝ Minh trong

thêi kú më cöa, héi nhËp quèc tÕ

C¬ quan chñ tr× : ViÖn Hå ChÝ Minh

Chñ nhiÖm ®Ò tµi : PGS.TS Bïi §×nh Phong

Th− ký ®Ò tµi : CN. TrÇn ThÞ NhuÇn

7240

26/3/2009

Hµ Néi - 2008

2

Danh s¸ch céng t¸C VI£N

1. pgs.ts Ph¹m Ngäc Anh, Häc viÖn CT-HC quèc gia Hå ChÝ Minh

2. Th.S Ng« V−¬ng Anh, Häc viÖn CT-HC quèc gia Hå ChÝ Minh

3. TS.Ph¹m V¨n BÝnh, Häc viÖn CT-HC quèc gia Hå ChÝ Minh

4. PGS.TS Ph¹m Hång Ch−¬ng, Häc viÖn CT-HC quèc gia Hå ChÝ Minh

5. TS NguyÔn ThÞ Kim Dung, Häc ViÖn CT-HC quèc gia Hå ChÝ Minh

6. Th.S NguyÔn ThÞ Giang, Häc viÖn CT-HC quèc gia Hå ChÝ Minh

7. TS. TrÇn V¨n H¶i, Häc viÖn CT-HC quèc gia Hå ChÝ Minh

8. Th.S TrÇn ThÞ HuyÒn, Häc viÖn CT-HC quèc gia Hå ChÝ Minh

9. CN TrÇn ThÞ NhuÇn, Häc ViÖn CT-HC quèc gia Hå ChÝ Minh

10. PGS.TS Bïi §×nh Phong, Häc viÖn CT-HC quèc gia Hå ChÝ Minh

11. Th.S Lý ViÖt Quang, Häc viÖn CT-HC quèc gia Hå ChÝ Minh

12. TS. NguyÔn ThÞ QuÕ, Häc viÖn CT-HC quèc gia Hå ChÝ Minh

13. Th.S §inh Ngäc Quý, Häc viÖn CT-HC quèc gia Hå ChÝ Minh

14. PGS.TS Vò V¨n ThuÊn, Häc viÖn CT-HC quèc gia Hå ChÝ Minh

15. PGS.TS TrÇn NguyÔn Tuyªn, Häc viÖn CT-HC quèc gia Hå ChÝ Minh

16. PGS.TS Lª V¨n TÝch, Häc viÖn CT-HC quèc gia Hå ChÝ Minh.

17. TS. TrÇn Minh Tr−ëng, Häc viÖn CT-HC quèc gia Hå ChÝ Minh

3

Môc lôc

Trang

Më ®Çu 5

Ch−¬ng 1: Chñ nghÜa yªu n−íc Hå ChÝ Minh 18

I Cã mét chñ nghÜa yªu n−íc Hå ChÝ Minh 18

1. Chñ nghÜa yªu n−íc truyÒn thèng ViÖt Nam vµ chñ nghÜa yªu

n−íc Hå ChÝ Minh

18

1.1. Mét vµi kh¸i niÖm

1.2. Chñ nghÜa yªu n−íc truyÒn thèng ViÖt Nam

1.3. Sù h×nh thµnh chñ nghÜa yªu n−íc Hå ChÝ Minh

18

23

30

2. Néi dung chñ nghÜa yªu n−íc Hå ChÝ Minh 49

2.1. Yªu céi nguån lÞch sö, b¶o tån v¨n ho¸ d©n téc

2.2. LÊy d©n lµm gèc, g¾n bã chÆt chÏ d©n víi n−íc

2.3. §¹i ®oµn kÕt toµn d©n téc

2.4. Kh«ng cã g× quý h¬n ®éc lËp, tù do

2.5. B¶o vÖ toµn vÑn l·nh thæ quèc gia, thèng nhÊt Tæ quèc

2.6. Thi ®ua yªu n−íc vµ x©y dùng con ng−êi míi x· héi chñ nghÜa

2.7. Chñ nghÜa yªu n−íc kÕt hîp hµi hßa víi chñ nghÜa quèc tÕ v«

s¶n

49

54

61

64

77

81

91

II Vai trß chñ nghÜa yªu n−íc Hå ChÝ Minh trong c¸ch m¹ng ViÖt

Nam 95

1.

2.

Cøu n−íc vµ gi¶i phãng d©n téc.

X©y dùng nÒn v¨n ho¸ míi ViÖt Nam

95

98

Ch−¬ng 2: ph¸t huy Chñ nghÜa yªu n−íc Hå ChÝ Minh trong

thêi kú më cöa, héi nhËp quèc tÕ 103

4

I Thêi kú míi, yªu cÇu míi 103

1. §Æc ®iÓm t×nh h×nh thÕ giíi vµ trong n−íc 103

2.

1.1. §Æc ®iÓm t×nh h×nh thÕ giíi

1.2. ViÖt Nam gia nhËp WTO: c¬ héi vµ th¸ch thøc.

Yªu cÇu míi ®Æt ra

2.1. NhËn thøc s©u s¾c vÒ mèi quan hÖ gi÷a c¬ héi vµ th¸ch thøc

2.2. Mét sè yªu cÇu cô thÓ

103

111

114

115

116

II. Ph¸t huy chñ nghÜa yªu n−íc Hå ChÝ Minh – mét sè néi dung

chñ yÕu 118

1.

2.

3.

4.

Chñ nghÜa yªu n−íc Hå ChÝ Minh- b¶n lÜnh trong viÖc kiªn

®Þnh môc tiªu ®éc lËp d©n téc vµ chñ nghÜa x∙ héi, x©y dùng vµ

b¶o vÖ Tæ quèc

Ph¸t huy chñ nghÜa yªu n−íc Hå ChÝ Minh trong x©y dùng nÒn

kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng x∙ héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam hiÖn

nay

Ph¸t huy chñ nghÜa yªu n−íc Hå ChÝ Minh nh»m gi÷ g×n b¶n

s¾c v¨n hãa d©n técvµ x©y dùng nÒn v¨n ho¸ míi trong giao l−u

v¨n hãa

Ph¸t huy chñ nghÜa yªu n−íc Hå ChÝ Minh trong nhiÖm vô x©y

dùng nguån nh©n lùc

119

123

142

149

KÕt luËn 152

Tµi liÖu tham kh¶o 156

5

Më ®Çu

1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi:

LÞch sö hµng ngµn n¨m dùng n−íc vµ gi÷ n−íc cña cha «ng ®· ®Ó l¹i

cho thÕ hÖ h«m nay mét gia tµi ®å sé, ®ã lµ gi¸ trÞ tinh thÇn truyÒn thèng cña

d©n téc ViÖt Nam. HÖ gi¸ trÞ ®ã bao gåm lßng yªu n−íc, th−¬ng ng−êi, ®¹o lý

lµm ng−êi, ®øc tÝnh cÇn cï, anh hïng, l¹c quan, s¸ng t¹o, v× nghÜa… C¸c gi¸

trÞ tinh thÇn truyÒn thèng ViÖt Nam – nh− c¸ch nãi cña gi¸o s− TrÇn V¨n Giµu

lµ “linh ®¬n v¨n ho¸ ViÖt Nam” - ®· lµm nªn søc m¹nh dùng n−íc vµ chiÕn

th¾ng kÎ thï ngo¹i x©m. T×m hiÓu c¸c gi¸ trÞ tinh thÇn truyÒn thèng ViÖt Nam

®· trë thµnh mét nhu cÇu cña nhiÒu nhµ khoa häc vµ ký gi¶ c¸c n−íc, mÆt

kh¸c ta còng cÇn hiÓu ta h¬n n÷a.

Anh hïng gi¶i phãng d©n téc, nhµ v¨n ho¸ lín Hå ChÝ Minh ®· cã cèng

hiÕn to lín trong viÖc “kÕt tinh truyÒn thèng v¨n ho¸ hµng n¨m cña nh©n d©n

ViÖt Nam” ( NghÞ quyÕt cña UNESCO). Gièng nhiÒu nhµ v¨n ho¸ lín cña d©n

téc nh− NguyÔn Du, NguyÔn Tr·i, Hå ChÝ Minh ®· lµm cho dßng v¨n ho¸

ViÖt Nam kh«ng bÞ “ ®øt g·y”, ch¶y liªn tôc tõ truyÒn thèng h−íng tíi hiÖn

®¹i. Nh−ng v−ît xa nh÷ng nh©n vËt truyÒn thèng, Hå ChÝ Minh – d−íi ¸nh

s¸ng khoa häc vµ c¸ch m¹ng cña chñ nghÜa M¸c- Lªnin- ®· n©ng c¸c gi¸ trÞ

v¨n ho¸ truyÒn thèng lªn mét tÇng cao míi, mang mét gi¸ trÞ míi, mét søc

m¹nh míi, søc m¹nh v¨n ho¸ thêi ®¹i Hå ChÝ Minh, t¹o ®éng lùc to lín gãp

phÇn ®¸nh th¾ng c¸c kÎ thï hung b¹o trong thÕ kû XX, ®−a ®Êt n−íc ph¸t triÓn

theo ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa.

Rót kinh nghiÖm cña líp sÜ phu bËc cha chó, kh«ng chÊp nhËn con

®−êng cøu n−íc cò, ra ®i t×m con ®−êng cøu n−íc míi, víi kh¸t väng, hoµi

b·o cøu n−íc, cøu d©n, Hå ChÝ Minh mang theo trong hµnh trang cña m×nh

yÕu tè cã träng l−îng nhÊt lµ chñ nghÜa yªu n−íc ViÖt Nam. Lóc ®Çu, chÝnh lµ

6

chñ nghÜa yªu n−íc, chø ch−a ph¶i chñ nghÜa céng s¶n ®−a Ng−êi tin theo

Lªnin, tin theo Quèc tÕ thø ba. Trong h¬n nöa thÕ kû ho¹t ®éng c¸ch m¹ng,

Hå ChÝ Minh lµ ng−êi ý thøc s©u s¾c vÒ gi¸ trÞ tinh thÇn ViÖt Nam, vÒ søc

m¹nh cña chñ nghÜa yªu n−íc ViÖt Nam. Ng−êi d¹y: “ D©n ta ph¶i biÕt sö ta.

Cho t−êng gèc tÝch n−íc nhµ ViÖt Nam”. Tæng kÕt lÞch sö ViÖt Nam, Ng−êi

nhÊn m¹nh: “ D©n ta cã mét lßng nång nµn yªu n−íc. §ã lµ mét truyÒn thèng

quý b¸u cña ta. Tõ x−a ®Õn nay, mçi khi Tæ quèc bÞ x©m l¨ng, th× tinh thÇn Êy

l¹i s«i næi, nã kÕt thµnh mét lµn sang v« cïng m¹nh mÏ, to lín, nã l−ít qua

mäi sù nguy hiÓm, khã kh¨n, nã nhÊn ch×m tÊt c¶ lò b¸n n−íc vµ lò c−íp

n−íc”.

Nh− vËy, hÖ gi¸ trÞ tinh thÇn truyÒn thèng ViÖt Nam, mµ hµng ®Çu lµ

chñ nghÜa yªu n−íc ®· ®ãng mét vai trß to lín trong sù nghiÖp dùng n−íc, gi÷

n−íc. Trong thÕ kû XX, víi tÊm lßng yªu n−íc nång nµn vµ s©u nÆng, Hå ChÝ

Minh ®· ®Õn víi chñ nghÜa M¸c- Lªnin nh− mét cuéc “hÑn hß lÞch sö” gi÷a

chñ nghÜa yªu n−íc ch©n chÝnh víi häc thuyÕt c¸ch m¹ng vµ khoa häc cña

thêi ®¹i, t×m thÊy ë chñ nghÜa M¸c- Lªnin ¸nh s¸ng soi ®−êng cøu d©n, cøu

n−íc. Tõ ®ã, Ng−êi cïng víi §¶ng ®−a c¸ch m¹ng ViÖt Nam ®i tõ th¾ng lîi

nµy ®Õn th¾ng lîi kh¸c. D©n téc ta, nh©n d©n ta, non s«ng ®Êt n−íc ta ®· sinh

ra Hå Chñ tÞch, ng−êi anh hïng d©n téc vÜ ®¹i, vµ chÝnh Ng−êi ®· lµm r¹ng rì

d©n téc ta, nh©n d©n ta vµ non s«ng ®Êt n−íc ta” ( §iÕu v¨n cña Ban ChÊp

hµnh Trung −¬ng §¶ng lao ®éng ViÖt Nam). Nh÷ng trang sö chãi läi cña c¸ch

m¹ng ViÖt Nam trong thÕ kû XX m·i m·i g¾n liÒn víi tªn tuæi cña Chñ tÞch

Hå ChÝ Minh, ng−êi s¸ng lËp vµ rÌn luyÖn §¶ng ta, ng−êi khai sinh nÒn Céng

hoµ D©n chñ ViÖt Nam, ng−êi vun trång khèi ®¹i ®oµn kÕt d©n téc vµ x©y

dùng lùc l−îng vò trang c¸ch m¹ng, vÞ l·nh tô thiªn tµi cña giai cÊp c«ng nh©n

vµ nh©n d©n ta, ng−êi anh hïng d©n téc vÜ ®¹i, ng−êi chiÕn sÜ lçi l¹c cña phong

trµo céng s¶n quèc tÕ. §ã lµ ghi nhËn cña §¶ng ta sau khi kÕt thóc th¾ng lîi

cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü, cøu n−íc.

7

N¨m th¸ng sÏ qua ®i, nh−ng chñ nghÜa yªu n−íc Hå ChÝ Minh lµm nªn

th¾ng lîi cña c¸ch m¹ng th¸ng T¸m, hai cuéc kh¸ng chiÕn vµ b−íc ®Çu qu¸ ®é

lªn chñ nghÜa x· héi m·i m·i ®−îc ghi vµo lÞch sö d©n téc ta nh− mét trong

nh÷ng trang chãi läi nhÊt, mét biÓu t−îng s¸ng ngêi cña chñ nghÜa yªu n−íc

truyÒn thèng ViÖt Nam trong thêi ®¹i Hå ChÝ Minh.

Trong nh÷ng n¨m ®æi míi, §¶ng ta ®· kh¼ng ®Þnh, cïng víi chñ nghÜa

M¸c- Lªnin, t− t−ëng Hå ChÝ Minh lµ nÒn t¶ng t− t−ëng cña §¶ng vµ c¸ch

m¹ng ViÖt Nam. §©y lµ nh©n tè hµng ®Çu ®−a c¸ch m¹ng ViÖt Nam ®¹t ®−îc

nh÷ng th¾ng lîi cã ý nghÜa lÞch sö. Trong t− t−ëng Hå ChÝ Minh, cïng víi

truyÒn thèng v¨n ho¸ ph−¬ng §«ng, ph−¬ng T©y vµ chñ nghÜa M¸c- Lªnin,

truyÒn thèng v¨n ho¸ ViÖt Nam mµ cèt lâi lµ chñ nghÜa yªu n−íc, ®ãng mét

vai trß quan träng. Trong kû nguyªn toµn cÇu ho¸, héi nhËp quèc tÕ, chñ nghÜa

yªu n−íc Hå ChÝ Minh vÉn ®ãng mét vai trß quan träng, lµ nguån søc m¹nh

cæ vò, ®éng viªn chóng ta thùc hiÖn môc tiªu d©n giµu, n−íc m¹nh, x· héi

c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh. V× vËy, viÖc nghiªn cøu chñ nghÜa yªu n−íc

Hå ChÝ Minh thêi kú më cöa, héi nhËp quèc tÕ trong xu thÕ toµn cÇu ho¸ lµ

vÊn ®Ò cã ý nghÜa lý luËn vµ thùc tiÔn s©u s¾c.

2. T×nh h×nh nghiªn cøu liªn quan ®Õn ®Ò tµi:

Trong nh÷ng n¨m ®æi míi ®· cã mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu cña c¸c

nhµ khoa häc trong vµ ngoµi n−íc liªn quan trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp tíi ®Ò tµi.

- Cuèn “ Chñ nghÜa yªu n−íc Hå ChÝ Minh” (S¸ch tham kh¶o) cña

tiÕn sÜ NguyÔn M¹nh T−êng, Nxb. CTQG, H, 2001. Cuèn s¸ch ®−îc h×nh

thµnh trªn c¬ së luËn ¸n tiÕn sÜ cña t¸c gi¶. Nãi lµ trùc tiÕp, nh−ng ®óng nh−

tªn gäi cña cuèn s¸ch, t¸c gi¶ chñ yÕu tËp trung nghiªn cøu chñ nghÜa yªu

n−íc Hå ChÝ Minh. KÕt cÊu cña s¸ch gåm 3 ch−¬ng, trong ®ã ch−¬ng I vµ II

tËp trung lý gi¶i sù h×nh thµnh, ®Æc ®iÓm vµ néi dung chñ nghÜa yªu n−íc Hå

ChÝ Minh. ChØ cã ch−¬ng III lµ bµn tíi vÊn ®Ò kÕ thõa vµ ph¸t triÓn chñ nghÜa

8

yªu n−íc Hå ChÝ Minh trong sù nghiÖp ®æi míi ®Êt n−íc. Tuy nhiªn, v× s¸ch

hoµn thµnh vµo ®Çu n¨m 2001, khi ViÖt Nam ch−a vµo WTO, nªn ch−a thÓ cã

®−îc nh÷ng luËn gi¶i vÒ chñ nghÜa Hå ChÝ Minh trong kû nguyªn toµn cÇu

ho¸.

- PGS L−¬ng Gia Ban cã quyÓn : “Chñ nghÜa yªu n−íc trong sù

nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa”, Nxb.CTQG, H, 1999. S¸ch ®Ò cËp

chñ nghÜa yªu n−íc ViÖt Nam, chø kh«ng ph¶i chuyªn s©u vÒ chñ nghÜa yªu

n−íc Hå ChÝ Minh. Tuy nhiªn, ch¾t läc ba ch−¬ng s¸ch, vÉn cã thÓ tiÕp thu

mét sè ®iÒu bæ Ých gióp cho ®Ò tµi. Ch−¬ng 1: “Con ®−êng ph¸t triÓn biÖn

chøng cña chñ nghÜa yªu n−íc ViÖt Nam”. Ch−¬ng 2 : “Chñ nghÜa yªu n−íc

x· héi chñ nghÜa víi sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa”. Ch−¬ng 3:

“Thi ®ua yªu n−íc, gi¸o dôc ý thøc tù hµo míi vµ th−êng xuyªn n©ng cao chÊt

l−îng d©n sè nh»m ®Èy m¹nh sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt

n−íc”.

- Nhµ xuÊt b¶n Qu©n ®éi nh©n d©n n¨m 2001 cho ra m¾t ®éc gi¶ quyÓn

“Chñ nghÜa yªu n−íc ViÖt Nam thêi ®¹i Hå ChÝ Minh” cña t¸c gi¶ TrÇn

Xu©n Tr−êng. S¸ch cã 6 ch−¬ng. Ch−¬ng mét: “Chñ nghÜa yªu n−íc truyÒn

thèng ViÖt Nam”. Ch−¬ng hai: “Chñ nghÜa yªu n−íc ViÖt Nam thêi ®¹i Hå

ChÝ Minh- chñ nghÜa yªu n−íc x· héi chñ nghÜa”. Ch−¬ng ba: “ Chñ nghÜa

yªu n−íc x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vµ c«ng cuéc lao ®éng x©y dùng ®Êt

n−íc”. Ch−¬ng bèn: “Chñ nghÜa yªu n−íc x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vµ sù

nghiÖp b¶o vÖ Tæ quèc ViÖt Nam”. Ch−¬ng n¨m: “Chñ nghÜa yªu n−íc x· héi

chñ nghÜa ViÖt Nam vµ cuéc ®Êu tranh chèng chñ nghÜa c¸ nh©n”. Ch−¬ng

s¸u: “Chñ nghÜa yªu n−íc x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam- chñ nghÜa quèc tÕ”.

Víi 6 ch−¬ng s¸ch, t¸c gi¶ ®i tõ nghiªn cøu chñ nghÜa yªu n−íc ViÖt Nam

truyÒn thèng ®Õn chñ nghÜa yªu n−íc ViÖt Nam hiÖn ®¹i, tøc trong thêi ®¹i Hå

ChÝ Minh. Néi dung chñ nghÜa yªu n−íc ®−îc t¸c gi¶ lý gi¶i, ph©n tÝch c¸c néi

9

dung vÒ lao ®éng, b¶o vÖ Tæ quèc, chèng chñ nghÜa c¸ nh©n, chñ nghÜa quèc

tÕ.

Ba cuèn s¸ch nªu trªn vÒ mÆt nµo ®ã liªn quan trùc tiÕp tíi ®Ò tµi, v× ®Òu

bµn tíi chñ nghÜa yªu n−íc. Nh−ng râ rµng so víi môc tiªu ®Ò tµi ®Æt ra th× c¸c

t¸c phÈm nªu trªn chØ gãp thªm c¸ch nh×n vÒ chñ nghÜa yªu n−íc, chø ch−a lý

gi¶i ®−îc chñ nghÜa yªu n−íc Hå ChÝ Minh trong thêi kú më cöa, héi nhËp.

- Cuèn “ T− t−ëng Hå ChÝ Minh vµ con ®−êng c¸ch m¹ng ViÖt

Nam” do §¹i t−íng Vâ Nguyªn Gi¸p chñ biªn, Nhµ xuÊt b¶n CTQG Ên hµnh

n¨m 1997, khi ®Ò cËp nguån gèc t− t−ëng Hå ChÝ Minh, nhÊn m¹nh “ tr−íc

hÕt, lµ truyÒn thèng v¨n ho¸ ViÖt Nam, næi bËt lµ chñ nghÜa yªu n−íc, tinh

thÇn nh©n ¸i cè kÕt d©n téc ®−îc hun ®óc qua hµng ngµn n¨m ®Êu tranh kiªn

c−êng, bÊt khuÊt, tù lùc, tù c−êng, s¸ng t¹o, chèng giÆc ngo¹i x©m, b¶o vÖ ®éc

lËp cña d©n téc vµ b¶o tån nÒn v¨n hiÕn cña ®Êt n−íc, chèng mäi ©m m−u

®ång ho¸ cña ngo¹i bang”. §©y lµ cuèn s¸ch nghiªn cøu vÒ t− t−ëng Hå ChÝ

Minh, v× vËy kh«ng cã mét ch−¬ng, môc nµo liªn quan trùc tiÕp tíi ®Ò tµi. Tuy

nhiªn, ®äc kü, ta cã thÓ ch¾t läc nh÷ng gîi ý cã gi¸ trÞ. Ch¼ng h¹n, t¸c gi¶ cho

r»ng truyÒn thèng yªu n−íc cña d©n téc ®· ph¸t triÓn thµnh mét chñ nghÜa￾chñ nghÜa yªu n−íc, chñ nghÜa d©n téc ch©n chÝnh, thµnh dßng chñ l−u cña t−

t−ëng ViÖt Nam, xuyªn suèt lÞch sö cña d©n téc. Vµ chÝnh chñ nghÜa yªu n−íc

®ã ®· thóc ®Èy Hå ChÝ Minh ra ®i t×m ®−êng cøu n−íc; lµ ®éng lùc t− t−ëng,

t×nh c¶m chi phèi mäi suy nghÜ, hµnh ®éng cña Ng−êi trong suèt c¶ cuéc ®êi

m×nh; lµ c¬ së t− t−ëng dÉn Ng−êi ®Õn víi chñ nghÜa M¸c- Lªnin. Chñ nghÜa

yªu n−íc lµ mét trong nh÷ng nguån gèc chñ yÕu cña t− t−ëng Hå ChÝ Minh.

Trªn c¬ së ®ã, trong phÇn vËn dông vµ ph¸t triÓn t− t−ëng Hå ChÝ Minh, t¸c

gi¶ gîi h−íng nghiªn cøu tèt: “Mét d©n téc sím hay muén còng sÏ bÞ tiªu

vong nÕu toµn bé nÒn v¨n ho¸ cña d©n téc ®ã tiªu vong. C¬ së tån t¹i cña mçi

d©n téc chÝnh lµ nÒn v¨n ho¸ cña m×nh”. “Trong mét thÕ giíi ngµy cµng tin

häc ho¸, toµn cÇu ho¸ vµ phô thuéc lÉn nhau, vÊn ®Ò tiÕp thu tinh hoa v¨n ho¸

10

nh©n lo¹i g¾n liÒn víi b¶o vÖ v¨n ho¸ d©n téc ph¶i ®−îc coi lµ “quèc s¸ch”

trong qu¸ tr×nh giao l−u, “héi nhËp” víi thÕ giíi”.

- Trong cuèn “Nh÷ng nhËn thøc c¬ b¶n vÒ t− t−ëng Hå ChÝ Minh”,

Nhµ xuÊt b¶n CTQG, 1998, t¸c gi¶ Ph¹m V¨n §ång còng kh¼ng ®Þnh hµnh

trang lªn ®−êng cña NguyÔn TÊt Thµnh lµ truyÒn thèng lÞch sö 4000 n¨m víi

søc sèng m·nh liÖt cña mét d©n téc. §ã lµ mét nhËn thøc c¬ b¶n trong t−

t−ëng Hå ChÝ Minh, gióp ta suy nghÜ tíi viÖc nghiªn cøu chñ nghÜa yªu n−íc

Hå ChÝ Minh trong t×nh h×nh hiÖn nay.

- Cuèn “V¨n ho¸ vµ ®æi míi” cña Ph¹m V¨n §ång, tuy kh«ng trùc

tiÕp nghiªn cøu Hå ChÝ Minh, nh−ng nh÷ng ph©n tÝch vÒ v¨n ho¸ mµ hµng ®Çu

lµ chñ nghÜa yªu n−íc g¾n víi ®æi míi l¹i mang tÝnh ®Þnh h−íng lín cho viÖc

nghiªn cøu ®Ò tµi. Ch¼ng h¹n, t¸c gi¶ kh¼ng ®Þnh r»ng “cèt lâi cña b¶n lÜnh,

b¶n s¾c vµ nh÷ng truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc tõ xa x−a cho ®Õn ngµy nay

lµ v¨n ho¸, víi ý nghÜa s©u xa nhÊt vµ tèt ®Ñp nhÊt cña nã”. §Ó nghiªn cøu ®Ò

tµi nµy, t«i kh¾c s©u suy nghÜ sau cña t¸c gi¶: “Nghiªn cøu, häc tËp vµ vËn

dông t− t−ëng Hå ChÝ Minh. §©y lµ mét kho tµng ®Çy cña b¸u, lµ di s¶n chøa

®ùng biÕt bao gi¸ trÞ, gi¸ trÞ ®ã nãi cho cïng lµ gi¸ trÞ v¨n ho¸ mµ chóng ta

khai th¸c ch−a ®−îc bao nhiªu”.

- Cuèn “Hå ChÝ Minh vµ con ng−êi ViÖt Nam trªn con ®−êng d©n

giµu n−íc m¹nh” cña Ph¹m V¨n §ång, NXB CTQG, Hµ Néi, 1993 nghiªn

cøu t− t−ëng vµ con ng−êi Hå ChÝ Minh víi c«ng cuéc ®æi míi. Ch¾t läc t¸c

phÈm nµy, ta nhËn ra mét ®iÒu thó vÞ nh− kh¼ng ®Þnh cña Ph¹m V¨n §ång víi

häc gi¶ n−íc ngoµi r»ng: Hå ChÝ Minh lµ mét nhµ yªu n−íc 100%, ®ång thêi

lµ mét chiÕn sÜ céng s¶n 100%. Tõ ®ã ®Ó nãi tíi th«ng ®iÖp cña Hå ChÝ Minh

lµ lêi nãi næi tiÕng: “Kh«ng cã g× quý h¬n ®éc lËp, tù do”. §éc lËp, tù do ë

®©y lµ ®éc lËp cña d©n téc, tù do cña nh©n d©n, cña con ng−êi. §éc lËp ®i liÒn

víi tù do lµ ®éc lËp d©n téc g¾n liÒn víi chñ nghÜa x· héi. Râ rµng lêi nãi nµy

11

lµ sù kÕt tinh nh÷ng kh¸t väng thiÕt tha vµ cao ®Ñp nhÊt cña mäi con ng−êi vµ

mäi d©n téc…”. §©y lµ mét gîi më cã chiÒu réng vµ s©u khi nghiªn cøu chñ

nghÜa yªu n−íc Hå ChÝ Minh vµ g¾n víi sù nghiÖp d©n giµu, n−íc m¹nh.

- Cuèn “Gãp phÇn t×m hiÓu cuéc ®êi vµ t− t−ëng Hå ChÝ Minh” cña

GS, NGND §inh Xu©n L©m, Nxb. CTQG, Hµ Néi, 2005 (GS TrÇn V¨n Giµu

viÕt lêi giíi thiÖu) tËp hîp nhiÒu bµi nghiªn cøu cña t¸c gi¶. Cã thÓ khai th¸c

mét sè bµi phôc vô cho ®Ò tµi nh− “Chñ nghÜa yªu n−íc Hå ChÝ Minh - Sù kÕt

hîp biÖn chøng gi÷a truyÒn thèng vµ thêi ®¹i”; “VÒ con ®−êng cøu n−íc cña

Hå ChÝ Minh”; “Chñ tÞch Hå ChÝ Minh víi v¨n ho¸ d©n téc”…

- Cïng m¶ng nghiªn cøu cña c¸c nhµ sö häc, tuy còng gi¸n tiÕp, nh−ng

®¸ng chó ý cuèn s¸ch cña GS TrÇn V¨n Giµu: “Gi¸ trÞ tinh thÇn truyÒn

thèng cña d©n téc ViÖt Nam”, Nxb. Thµnh phè Hå ChÝ Minh, 1993. Cuèn

s¸ch gåm 11 ch−¬ng ®Ò cËp tõ tÝnh cÊp thiÕt ph¶i t×m hiÓu c¸c gi¸ trÞ tinh thÇn

ViÖt Nam ®Õn hÖ gi¸ trÞ tinh thÇn truyÒn thèng gåm nh÷ng yÕu tè nµo. “Yªu

n−íc” ®−îc t¸c gi¶ dµnh h¼n mét ch−¬ng víi c¸c néi dung: 1/ Sîi chØ ®á

xuyªn qua toµn bé lÞch sö ViÖt Nam. 2/ Nguån gèc lÞch sö cña chñ nghÜa yªu

n−íc ViÖt Nam. 3/ C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña chñ nghÜa yªu n−íc ViÖt Nam.

4/ C¸i “dông” cña chñ nghÜa yªu n−íc. T«i ®Æc biÖt quan t©m ngay trong

ch−¬ng I cã mét néi dung “nh÷ng ng−êi céng s¶n lµ nh÷ng ng−êi dÉn ®¹o viÖc

kÕ thõa xøng ®¸ng c¸c gi¸ trÞ truyÒn thèng cña d©n téc, lµ nh÷ng ng−êi thµnh

c«ng trong viÖc tr¶ l¹i gi¸ trÞ cho c¸c gi¸ trÞ truyÒn thèng Êy”. §Æc biÖt, t¸c gi¶

cã ch−¬ng XI bµn vÒ “Hå Chñ tÞch, kÕt tinh cña c¸c gi¸ trÞ truyÒn thèng vµ

®¹o ®øc c¸ch m¹ng ViÖt Nam”.

- “Gi¸o s−- Nhµ gi¸o Nh©n d©n TrÇn v¨n Giµu” lµ tªn cuèn s¸ch do

Héi khoa häc lÞch sö ViÖt Nam kÕt hîp víi Nxb. Gi¸o dôc xuÊt b¶n nh©n dÞp

Gi¸o s− TrÇn V¨n Giµu 85 tuæi. Trong phÇn II cña cuèn s¸ch – c¸c bµi viÕt cña

Gi¸o s− TrÇn V¨n Giµu vÒ lÞch sö- v¨n ho¸- cã bµi nghiªn cøu vÒ v¨n ho¸ V¨n

12

Lang, gîi mét suy nghÜ ®éc ®¸o: “Mét d©n téc cã thÓ v× lÏ g× ®ã mµ mÊt ®éc

lËp, mÊt ®éc lËp cßn cã thÓ giµnh l¹i ®−îc, cßn nh− mÊt v¨n ho¸ d©n téc th×

mÊt hÕt, chÕt lu«n”. Tõ quan ®iÓm nµy, nh¾c ta ph¸t huy, ph¸t triÓn chñ nghÜa

yªu n−íc trong t×nh h×nh hiÖn nay. PhÇn III lµ nh÷ng bµi viÕt vÒ Chñ tÞch Hå

ChÝ Minh, cã thÓ ch¾t läc ë ®©y nh÷ng ý kiÕn t©m ®¾c vÒ “Sù h×nh thµnh vÒ c¬

b¶n t− t−ëng Hå ChÝ Minh”. Ch¼ng h¹n, “trang bÞ kiÕn thøc vµ t− t−ëng cña

NguyÔn thêi trÎ, tr−íc 1911”. §ã lµ “quª h−¬ng b¾t ®Çu x©y dùng tÊm lßng

yªu n−íc nång nhiÖt”; “Quèc häc ViÖt Nam vµ sù trang bÞ cho Hå ChÝ Minh

tuæi trÎ mét c¨n b¶n truyÒn thèng yªu n−íc, yªu d©n, tù hµo d©n téc”; “Chñ

nghÜa yªu n−íc vµ chñ nghÜa nh©n ¸i lµ nh÷ng mãn hµnh trang t− t−ëng chñ

yÕu cña Hå ChÝ Minh”.

- GS Phan Huy Lª, trong bµi gi¶ng cho líp c¸n bé cao cÊp nghiªn cøu

NghÞ quyÕt §¹i héi VIII, giíi thiÖu chuyªn ®Ò: “Chñ nghÜa yªu n−íc truyÒn

thèng ViÖt Nam”. Néi dung chuyªn ®Ò lµm râ c¬ së h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn

cña chñ nghÜa yªu n−íc; qu¸ tr×nh h×nh thµnh, ph¸t triÓn vµ néi dung cña chñ

nghÜa yªu n−íc; vµ cuèi cïng lµ chñ nghÜa yªu n−íc trong c«ng cuéc ®æi míi,

c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc. TiÕp cËn vÒ chñ nghÜa yªu n−íc vµ

mét phÇn gîi më trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, th× ®©y lµ mét ®Ò c−¬ng cÇn thiÕt.

- Bµi viÕt “MÊy suy nghÜ vÒ lÞch sö ViÖt Nam vµ t− t−ëng ViÖt Nam”

cña GS Hµ V¨n TÊn ®¨ng trong “mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ lÞch sö t− t−ëng ViÖt

Nam”, ViÖn TriÕt häc, Hµ Néi, 1984 gîi cho t«i mét c¸ch tiÕp cËn khoa häc

vÒ “ hÖ thèng t− t−ëng th−êng ®ång thêi lµ mét hÖ thèng gi¸ trÞ”. Mµ hÖ thèng

gi¸ trÞ nµo còng gåm c¸c thµnh phÇn sau: c¸c gi¸ trÞ phæ biÕn; c¸c gi¸ trÞ

nhãm, mµ nhãm x· héi quan träng nhÊt lµ giai cÊp; c¸c gi¸ trÞ c¸ nh©n cña nhµ

t− t−ëng. Tõ ®ã ®Ó cã luËn gi¶i khoa häc chñ nghÜa yªu n−íc Hå ChÝ Minh

(gi¸ trÞ c¸ nh©n nhµ t− t−ëng) lµ sù lång vµo nhau cña c¸c gi¸ trÞ phæ biÕn, gi¸

trÞ d©n téc, gi¸ trÞ nhãm (®−îc giai cÊp c«ng nh©n chÊp nhËn).

13

- TrÇn B¹ch §»ng cã cuèn “§Õn víi t− t−ëng Hå ChÝ Minh”, Nxb TrÎ,

2004. Liªn quan tíi ®Ò tµi, t«i t©m ®¾c bµi: “T− t−ëng Hå ChÝ Minh- sinh khÝ

cña mét häc thuyÕt”. Trong bµi nµy, t¸c gi¶ kh¼ng ®Þnh “t− t−ëng Hå ChÝ

Minh ®−îc Êp ñ l©u dµi trong c¸i n«i chñ nghÜa yªu n−íc, t¾m m×nh s©u s¾c

trong t©m hån d©n téc, lµ kÕt tinh truyÒn thèng nhiÒu ngh×n n¨m dùng n−íc vµ

gi÷ n−íc cña nh©n d©n ViÖt Nam”. §©y lµ c¸i nÒn kiªn cè, m¶nh ®Êt ph×

nhiªu. Mét gîi ý nghiªn cøu ®¸ng tr©n träng, ®ã lµ nghiªn cøu t− t−ëng Hå

ChÝ Minh vµo ®Çu thÕ kû XXI nµy tøc lµ nghiªn cøu mét tÇng nÊc cô thÓ cña

t− t−ëng Êy sau nhiÒu chôc n¨m vËn ®éng. Trong bèi c¶nh thÕ giíi hiÖn nay,

nghiªn cøu t− t−ëng Hå ChÝ Minh ®ång thêi cã nghÜa nghiªn cøu vÒ mét thêi

sù: chñ nghÜa x· héi, chÕ ®é x· héi chñ nghÜa ®Þnh h−íng ph¸t triÓn ®Êt n−íc

trong lóc c¶ phong trµo x· héi chñ nghÜa gÆp khã kh¨n. VÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ,

nghiªn cøu chñ nghÜa yªu n−íc Hå ChÝ Minh lµ mét bé phËn quan träng cña

t− t−ëng Hå ChÝ Minh - mét häc thuyÕt ®Çy sinh khÝ - gãp phÇn b¶o vÖ thµnh

c«ng sù nghiÖp x©y dùng ®Êt n−íc.

- Mét sè c¸c c«ng tr×nh kh¸c nh− “TriÕt lý ph¸t triÓn ViÖt Nam- mÊy

vÊn ®Ò cèt yÕu” do Ph¹m Xu©n Nam chñ biªn, Nxb. KHXH, 2005, khi ®Ò cËp

triÕt lý ph¸t triÓn Hå ChÝ Minh còng bµn tíi mét møc ®é nhÊt ®Þnh yªu n−íc

Hå ChÝ Minh nh− lµ mét c¬ së trong triÕt lý ph¸t triÓn cña Ng−êi. Cuèn “V¨n

ho¸ ViÖt Nam- t×m tßi vµ suy ngÉm” cña TrÇn Quèc V−îng còng gióp ta lôc

t×m trong kho tµng truyÒn thèng d©n téc nh÷ng gi¸ trÞ nh− chñ nghÜa yªu n−íc

ViÖt Nam.

- Cuèn “Qu¸ tr×nh h×nh thµnh t− t−ëng yªu n−íc cña Hå ChÝ Minh”

cña §øc V−îng cã 3 ch−¬ng, trong ®ã ®¸ng chó ý ch−¬ng II: “Nh÷ng nh©n tè

thóc ®Èy Hå ChÝ Minh sím suy nghÜ vÒ con ®−êng cøu n−íc”, vµ ®Æc biÖt

ch−¬ng III- “T− t−ëng yªu n−íc Hå ChÝ Minh”( 27 trang ). Néi dung s¸ch cßn

14

hÕt søc s¬ l−îc, nh−ng còng gîi më cho ®Ò tµi nh÷ng t×m tßi trong khi luËn

chøng.

- Cuèn “Gãp phÇn t×m hiÓu t− t−ëng Hå ChÝ Minh” cña Lª SÜ Th¾ng,

tuy chØ 86 trang vµ kh«ng bµn trùc tiÕp tíi chñ nghÜa yªu n−íc Hå ChÝ Minh,

nh−ng còng nªu ®−îc mét sè néi dung liªn quan ®Õn ®Ò tµi, nh− “con ®−êng

dÉn Hå ChÝ Minh ®Õn chñ nghÜa M¸c- Lªnin”, “Thèng nhÊt lËp tr−êng giai

cÊp v« s¶n víi lËp tr−êng d©n téc”, “Thèng nhÊt chñ nghÜa yªu n−íc víi chñ

nghÜa quèc tÕ v« s¶n”, “Thèng nhÊt lîi Ých cña Tæ quèc víi lîi Ých cña nh©n

d©n”.

Tãm l¹i, nh÷ng c«ng tr×nh nªu trªn sÏ gióp t¸c gi¶ cã ®−îc c¸i nh×n

tæng thÓ h¬n vÒ chñ nghÜa yªu n−íc ViÖt Nam vµ phÇn nµo ®ã gãp phÇn lý gi¶i

chñ nghÜa yªu n−íc Hå ChÝ Minh. Nh−ng nh− ®· ph©n tÝch, chñ nghÜa yªu

n−íc Hå ChÝ Minh trong më cöa, héi nhËp th× vÉn cßn lµ mét kho¶ng trèng,

mµ hy väng ®Ò tµi nµy sÏ gãp phÇn kháa lÊp. Nh÷ng c«ng tr×nh cßn l¹i chñ yÕu

liªn quan gi¸n tiÕp, cã ý nghÜa gîi më nh÷ng t×m tßi, suy ngÉm, ®Þnh h−íng

cho ®Ò tµi.

3. Môc tiªu cña ®Ò tµi:

- Ph©n tÝch néi dung c¬ b¶n cña chñ nghÜa yªu n−íc Hå ChÝ Minh.

- Lµm râ viÖc ph¸t huy chñ nghÜa yªu n−íc Hå ChÝ Minh trong më cöa,

héi nhËp quèc tÕ trªn mét sè lÜnh vùc chÝnh.

4. NhiÖm vô cña ®Ò tµi:

- Lµm râ mét sè kh¸i niÖm nh− t×nh c¶m yªu n−íc, chñ nghÜa yªu n−íc,

chñ nghÜa yªu n−íc truyÒn thèng, chñ nghÜa yªu n−íc Hå ChÝ Minh v.v..

- HÖ thèng hãa c¸c néi dung c¬ b¶n cña chñ nghÜa yªu n−íc truyÒn

thèng ViÖt Nam.

15

- Ph©n tÝch néi dung c¬ b¶n vµ vai trß cña chñ nghÜa yªu n−íc Hå ChÝ

Minh

- Ph©n tÝch c¬ héi vµ th¸ch thøc khi ViÖt Nam gia nhËp Tæ chøc Th−¬ng

m¹i quèc tÕ.

- Lµm râ mét sè néi dung trong viÖc ph¸t huy chñ nghÜa yªu n−íc Hå

ChÝ Minh trong thêi kú më cöa, héi nhËp quèc tÕ.

5. Néi dung nghiªn cøu:

Ch−¬ng 1: Chñ nghÜa yªu n−íc Hå ChÝ Minh

I. Cã mét chñ nghÜa yªu n−íc Hå ChÝ Minh

1. Chñ nghÜa yªu n−íc truyÒn thèng ViÖt Nam vµ chñ nghÜa yªu n−íc

Hå ChÝ Minh

1.1. Mét vµi kh¸i niÖm

1.2. Chñ nghÜa yªu n−íc truyÒn thèng ViÖt Nam

1.3. Sù h×nh thµnh chñ nghÜa yªu n−íc Hå ChÝ Minh

2. Néi dung chñ nghÜa yªu n−íc Hå ChÝ Minh

2.1. Yªu céi nguån lÞch sö, b¶o tån v¨n ho¸ d©n téc

2.2. LÊy d©n lµm gèc, g¾n bã chÆt chÏ d©n víi n−íc

2.3. §¹i ®oµn kÕt toµn d©n téc

2.4. Kh«ng cã g× quý h¬n ®éc lËp, tù do

2.5. B¶o vÖ toµn vÑn l·nh thæ quèc gia, thèng nhÊt Tæ quèc

2.6. Thi ®ua yªu n−íc vµ x©y dùng con ng−êi míi x· héi chñ nghÜa

II. Vai trß chñ nghÜa yªu n−íc Hå ChÝ Minh trong c¸ch m¹ng ViÖt

Nam

1. Cøu n−íc vµ gi¶i phãng d©n téc.

2. X©y dùng nÒn v¨n ho¸ míi ViÖt Nam