CHỦ NGHĨA DUY VẬT BIỆN CHỨNG VÀ CHỦ NGHĨA DUY TÂM TRONG TRIẾT HỌC

KHÁI QUÁT CHUNG VỀ CHỦ NGHĨA DUY VẬT BIỆN CHỨNG VÀ

CHỦ NGHĨA DUY TÂM TRONG TRIẾT HỌC .

****

Triết học hiểu theo nghĩa chung nhất đó là môn khoa học nghiên

cứu những quy luật chung nhất của thế giới. Triết học ra đời từ rất lâu đời

qua một quá trình lịch sử rất lâu dài. Lịch sử triết học đó là một vấn đề rất

quan trọng của triết học. Khi chúng ta nghiên cứu lịch sử triết học nói

chung thì vấn đề cơ bản nhất của lịch sử triết học đó là cuộc đấu tranh

giữa Chủ Nghĩa Duy Vật và Chủ Nghĩa Duy Tâm. Vấn đề này được coi là

sợi chỉ đỏ xuyên suốt chiều dài lịch sử triết học. Cuộc đấu tranh này cũng

chính là sự phản ánh cuộc đấu tranh giai cấp trong xã hội đã phân chia

thành các giai cấp đối kháng.

Thường thường (trừ một số trường hợp ngoại lệ) Chủ Nghĩa Duy

Vật thể hiện thế giới quan của những lực lượng tiên tiến, tiến bộ xã hội

đại diện cho những tư tưởng tiên tiến của từng thời đại. Còn Chủ Nghĩa

Duy Tâm (tuy không phải bao giờ cũng vậy) nhưng là thế giới quan của

lực lượng suy tàn bảo thủ và phản động của xã hội, đại diện cho những tư

tưởng trì trệ của từng thời đại.

Trong thế giới quan của Chủ Nghĩa Duy Vật khẳng định tính thứ

nhất có trước của vật chất và tính thứ hai có sau của ý thức. Họ cho rằng

vật chất sinh ra trước ý thức và quyết định ý thức, còn ý thức có sau là sự

phản ánh những mặt, những yếu tố của vật chất; và Chủ Nghĩa Duy Vật

khẳng định con người có khả năng nhận thức thế giới. Ngược lại Chủ

Nghĩa Duy Tâm khẳng định tính thứ nhất có trước của ý thức và tính thứ

hai có sau của vật chất, họ cho rằng ý thức có trước vật chất và ý thức

quyết định vật chất họ phủ nhận khả năng nhận thức thế giới của con

người, họ cho rằng sự nhận thức chỉ có được ở thế giới thần linh thượng

đế do thượng đế quyết định. Để thấy rõ dược cuộc đấu tranh giữa hai

trường phái triết học Chủ Nghĩa Duy Vật và Chủ Nghĩa Duy Tâm chúng

ta nghiên cứu cuộc đấu tranh đó trong sự hình thành và phát triển của lịch

sử triết học. Hiểu được vấn đề này chúng ta không chỉ dừng lại ở những

hiểu biết thông thường mà nó còn có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với

chúng ta trong việc giải quyết những vấn đề về thế giới quan và những

vấn đề về kinh tế xã hội đang diễn ra xung quanh đời sống của mỗi cá

nhân trong xã hội .

Để tìm hiểu cuộc đấu tranh của Chủ Nghĩa Duy Vật và Chủ Nghĩa

Duy Tâm chúng ta có thể đi qua một số giai đoạn và một số nhân vật tiêu

biểu ở những thời kỳ nhất định và cuộc đấu tranh giữa chúng.

Trang1

Chương I: CUỘC ĐẤU TRANH GIỮA CHỦ NGHĨA DUY VẬT VÀ

CHỦ NGHĨA DUY TÂM TRIẾT HỌC CỔ ĐẠI HY LẠP.

*****

1.1> Hoàn cảnh lịch sử :

Hy Lạp là một nước nằm ven bờ Địa Trung Hải nơi có điều kiện rất

thuận tiện cho việc giao lưu phát triển kinh tế cũng như phát triển nền

nông nghiệp. Thế kỷ XV đến thế kỷ IX trước công nguyên chế độ công xã

nguyên thuỷ đã hình thành và tan rã chế độ chiếm hữu nô lệ. Đã có những

biến động lớn ở Hy Lạp về kinh tế xã hội người ta biết được do hai tập

thơ nổi tiếng của Hô Mere sáng tác ( nhà thơ mù ). Vào thế kỷ V trước

công nguyên xảy ra cuộc chiến tranh giữa Hy Lạp và Ba Tư, kết thúc

bằng chiến thắng thuộc về Hy Lạp mở ra một thời kỳ hưng thịnh về kinh

tế và chính trị. Một quốc gia bao gồm 300 quốc gia nhỏ thành liên bang

Hy Lạp trong đó có 2 bang lớn nhất thời kỳ này đó là Spac và Aten. Tuy

nhiên hai bang này luôn luôn mâu thuẫn với nhau cho nên xảy ra cuộc

chiến tranh kéo dài hàng chục năm, cuối cùng Spac đã chiến thắng nhưng

chính cuộc chiến tranh đó đã làm cho nền kinh tế Hy Lạp suy yếu nặng

nề. Trong khi đó vua Phi-líp của Ma xe đoan đã đem quânchiếm toàn bộ

Hy Lạp. Tuy bị xâm chiếm như vậy nhưng nền văn hoá Hy Lạp vẫn phát

triển mạnh mẽ và chính nền văn hoá Hy Lạp đã chinh phục lại những

người đi xâm chiếm với hoàn cảnh lịch sử như vậy đã phản ánh vào tư

tưởng triết học.

1.2> Sự ra đời và phát triển của triết học :

Từ những nét đặc thù về kinh tế xã hội trên đây, triết học Hy Lạp

ra đời và mang những đặc điểm cơ bản sau đây.

+ Thứ nhất sự phân chia và đối lập giữa các trường phái triết học

Duy Tâm và Duy Vật Biện Chứng và Siêu Hình Vô Thần và Hữu Thần là

nét nổi bật trong quá trình hình thành và phát triển của triết học. Trong đó

điển hình là cuộc đấu tranh giữa hai “ đường lối” triết học ; đường lối Duy

Vật của Đe mô-crít và đường lối Duy Tâm của Platon.

+ Thứ hai các trường phái triết học nói chung đều có xu hướng đi

sâu giải quyết các vấn đề về bản thổ và nhận thức luận triết học là những

vấn đề của mối quan hệ giữa vật chất và ý thức.

+ Thứ ba triết học Hy Lạp cổ đại nói chung (cũng như triết học cổ

đại của nhiều nước khác) còn ở trình độ trực quan chất phác đặc biệt là

đối với các hệ thống triết học Duy Vật. Tuy vậy nó đã đặt ra hầu hết các

Trang2