Chính trị và đạo đức

TAP CHi KHOA HQC XA HOI SO 05{i29)-2009 25

CHiNH TRI VA DAO DUfC

HA THUC MINH (•)

TOM TA T

Dgo dire xudt hiin trudc chinh tri vet se Ion

tgi ciing vdi nhdn logi. Chinh tri xudt hiin

sau vd se khong cdn cdn thiet khi xd hgi

khdng cdn giai cdp vd Nhd nudc. Quan

diem chinh tri cita Ho Chi Minh Id chinh Iri

dgo dire hda chir khong phdi dgo dire chinh

tri hda. Do nhdn thirc khong dung dieu do

cho nen ddn den nhieu ngg nhdn. Thdi do

thieu ton Irong ddn, thieu ddn chii, thieu

(juan tdm den cm sinh ciing tu do md ra.

Neu nhu chinh tri la "sdn pham ciia giai

cap", neu nhu "bet thay ddu tranh giai cdp

deu Id ddu tranh chinh trj", neu nhu "chinh

tri la ddu tranh giira cdc giai cdp"... the thi

chinh tri chi xuat hien khi ma xa hdi loai

ngudi bat dau cd giai cap. Ndi cdch khdc,

chi do chilm hiru nd le hinh thanh tir liic

nao thi giai cdp cung hien dien tir luc ay.

Che do chiem hiru nd le, xudt hien sdm

nhdt la d Ai Cap, Ludng Hd, ciing la nhirng

noi cd nen van minh sdm nhdt tren hanh

tinh nay. Hon ba nghin ndm trudc cdng

nguyen, che do chiem hiru no le, giai cap

vd chinh trj d day da ddy liii xa hdi nguyen

thuy ve qua khir.

Moi thdi dai lich sir cd ndi dung, nhiem vu

khac nhau, cho nen quan niem ve chinh trj

cung khdng thi gidng nhau. Hoat ddng

' ' Uy vien ijy ban Giai thudng Tran Van Giau. Co

van Hgi Nho hgc Malaysia. Thanh vien sang lap

Hgi Lien higp Nho hgc ASEAN. Co van danh di,r

Hgi Truyen ba Nho hgc toan the gidi Trung Quoc.

chinh tri va khdi niem "chinh tri" hinh nhu

khdng xudt hien ciing mdt luc (bdi vi

"chinh tri" la khdi niem xudt hien ddu tien

d Hy Lap chii kbdng phai d Ai Cap)'".

"Chinh tri" iS>p dugc dich tir tieng Anh la

"PoUtics", tieng Phdp "Politique", tieng

Dire "Politik"... deu cd ngudn gdc tir tieng

Hy Lap "Polls" (diced). "Polls" la tir ggi tat

ciia "Acropoly" (cd nghTa la thanh luy),

xudt hien dau tien trong Sir ihi ciia Homere.

Liic ddu "chinh tri" cd nghTa Id phdng thii,

bdo ve thdnh bang, ve sau md rgng bao

gdm lanh thd, ddn chiing. ddi sdng chinh

tri, che do chinh trj... Dinh nghTa ciia Bach

khoa loan ihu md Wikipedia ve "chinh trj"'

kha ddy dii: "Chinh trj la tdt cd nhirng boat

ddng. nhirng vdn de gan vdi quan he giai

cdp, ddn tdc, qudc gia vd cdc nhdm xa hdi,

xoay quanh mgt vdn de trung tdm, dd Id

vdn de gidnh. giir vd sir dung quyen luc nha

nudc".

Nhu vay Id giai cap, nhd nudc. quyen lire...

cdng quan trgng bao nhieu thi chinh tri

cdng quan trgng bdy nhieu. Giai cap. nhd

nudc. quyen lire cdn thi chinh tri cung cdn;

giai cap. nhd nudc, quyen luc khong cdn thi

chinh tri ciing chang cd ly do gi de tdn tai

cd. Chinh tri chang qua cung chi Id ngudi

ban ddng hanh thodng qua tren con dudng

lich,su van dam ciia nhdn loai md thoi. Neu

nhu cho rang xa hgi loai ngudi tir khi hinh

thanh, bat ddu tir thdi ky dd dd cii, den nay

cung da ngdt nghet 3 trieu nam, trong 3

trieu nam dd, xa hdi cd giai cap ciing chi

chiem khoang 4-5 nghin nam md thdi.