Chính sách lãi suất trong nền kinh tế thị trường ở Việt Nam

TRƢỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

BÁO CÁO TỔNG KẾT

ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH VIÊN

THAM GIA XÉT GIẢI THƢỞNG SINH VIÊN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC

CHÍNH SÁCH LÃI SUẤT TRONG NỀN KINH TẾ THỊ

TRƢỜNG Ở VIỆT NAM

Thuộc nhóm ngành khoa học: Tài chính ngân hàng

TP. Hồ Chí Minh, Tháng 4/2013

TRƢỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

BÁO CÁO TỔNG KẾT

ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH VIÊN

THAM GIA XÉT GIẢI THƢỞNG SINH VIÊN NGHIÊN CỨU KHOA HỌC

CHÍNH SÁCH LÃI SUẤT TRONG NỀN KINH TẾ THỊ

TRƢỜNG Ở VIỆT NAM

Thuộc nhóm ngành khoa học: Tài chính ngân hàng

Sinh viên thực hiện: PHẠM THỊ LIỄU Nữ

Dân tộc: Kinh

Lớp, khoa: TN10A03, Tài chính ngân hàng Năm thứ: 3 /Số năm đào tạo: 4

Ngành học: Tài chính ngân hàng

Người hướng dẫn: TS . NGUYỄN VĂN THUẬN

TP. Hồ Chí Minh, Tháng 4/2013

MỤC LỤC

CHƢƠNG 1: GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI ....................................................................1

1.1. Tính cấp thiết của đề tài:...................................................................................................1

1.2. Mục tiêu nghiên cứu...........................................................................................................2

1.3. Phƣơng pháp nghiên cứu...................................................................................................2

1.4. Ý nghĩa, ứng dụng và hƣớng phát triển của đề tài..........................................................2

1.5. Kết bài nghiên cứu .............................................................................................................3

CHƢƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN...........................................................................................................4

2.1. Khái niệm về lãi suất:.........................................................................................................4

2.2. Phân loại lãi suất ................................................................................................................4

2.2.1. Căn cứ vào tiêu thức quản lý vĩ mô ..............................................................................4

2.2.2. Căn cứ vào tiêu thức nghiệp vụ tín dụng:....................................................................4

2.2.3. Căn cứ vào tiêu thức biến động của giá trị tiền tệ:......................................................5

2.2.4. Căn cứ theo phƣơng thức tính lãi .................................................................................5

2.3. Mối quan hệ giữa lãi suất và các biến kinh tế vĩ mô .......................................................6

2.4. Các nhân tố ảnh hƣởng đến lãi suất .................................................................................8

2.5. Chính sách lãi suất .............................................................................................................8

2.5.1. Khái niệm........................................................................................................................8

2.5.2. Các loại chính sách lãi suất............................................................................................9

2.5.3. Cơ chế điều hành và kiểm soát lãi suất của NHTW................................................. 10

2.5.4. Tự do hóa lãi suất........................................................................................................ 10

2.6. Vai trò của lãi suất .......................................................................................................... 15

CHƢƠNG 3: CHÍNH SÁCH LÃI SUẤT TRONG NỀN KINH TẾ Ở VIỆT NAM.......................18

3.1. Thực trạng chính sách lãi suất. ...................................................................................... 18

3.1.1. Giai đoạn đầu của thời kỳ đổi mới( 1986 – 5/1992).................................................. 18

3.1.2. Giai đoạn từ tháng 6/1992 đến cuối 1995 .................................................................. 23

3.1.3. Giai đoạn 1996 – tháng 7/2000 ................................................................................... 26

3.1.4. Giai đoạn từ tháng 8/2000 – tháng 5 /2002................................................................ 28

3.1.5. Giai đoạn 6/2002 – 5/2008( cơ chế lãi suất thỏa thuận)............................................ 31

3.1.6. Giai đoạn 6/2008 – nay................................................................................................ 34

3.1.6.1. Giai đoạn 6/2008 – 2010( cơ chế lãi suất cơ bản).................................................. 34

3.1.6.2. Giai đoạn 2011 – 2012 ............................................................................................. 38

3.2. Vai trò của NHNN trong điều hành lãi suất.................................................................. 42

3.3. Thành tựu và tồn tại của chính sách lãi suất hiện nay................................................. 46

CHƢƠNG 4: PHÂN TÍCH DỮ LIỆU VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU...........................................49

4.1. Mô hình nghiên cứu đề xuất........................................................................................... 49

4.2. Kiểm định mô hình.......................................................................................................... 49

4.2.1. Kết quả kiểm định tính dừng ..................................................................................... 49

4.2.2. Phân tích đồng liên kết (Cointergration) .................................................................. 50

4.3. Ƣớc lƣợng mô hình hồi quy đồng liên kết..................................................................... 51

4.4. Lựa chọn độ trễ tối ƣu cho các biến của mô hình......................................................... 52

4.5. Kết quả mô hình hiệu chỉnh sai số( Error Correction Model).................................... 53

4.6. Giải thích kết quả ............................................................................................................ 54

4.6.1. Dựa vào mô hình hồi quy đồng liên kết..................................................................... 54

4.6.2. Dựa vào mô hình hiệu chỉnh sai số ECM.................................................................. 55

CHƢƠNG 5: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH LÃI SUẤT. .........................................56

5.1. Mục tiêu của chính sách lãi suất trong thời gian tới .................................................... 56

5.2. Giải pháp hoàn thiện lãi suất.......................................................................................... 58

5.2.1. Kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô. ............................................................... 58

5.2.2. Hoàn thiện chính sách lãi suất.................................................................................... 59

5.2.3. Về lâu dài đòi hỏi phải có sự phối hợp chặt chẽ của NHNN, NHTM và hệ thống tài

chính trong cả nƣớc..................................................................................................................... 60

KẾT LUẬN...........................................................................................................................................62

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................................. i

PHỤ LỤC............................................................................................................................................... ii

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 3.1: Lãi suất ban hành ngày 2/7/1987 .......................................................................................18

Bảng 3.10: Bội chi NSNN 1992 – 1995................................................................................................25

Bảng 3.11: Mức trần lãi suất cho vay ngày 01/10/1996.....................................................................27

Bảng 3.12: Mức trần lãi suất cho vay ngày 01/7/1997.......................................................................27

Bảng 3.13: Bội chi ngân sách 1996 -2000 ...........................................................................................28

Bảng 3.14: diễn biến lãi suất giai đoạn 8/2000 – 5/2002....................................................................29

Bảng 3.15: Bội chi ngân sách 2000 – 2002..........................................................................................30

Bảng 3.16: diễn biến lãi suất thị trƣờng tiền tệ giai đoạn 6/2002 – 12/2004....................................31

Bảng 3.17: Diễn biến lãi suất chính thức của NHNN giai đoạn 6/2002 – 12/2004 ..........................32

Bảng 3.18: Diễn biến tình hình lãi suất cuối kì 2009 – 2010............................................................37

Bảng 3.19: Lãi suất cho vay.................................................................................................................39

Bảng 3.2: Tỷ lệ thu chi ngân sách so với GDP...................................................................................19

Bảng 3.20: Lãi suất huy động 6 tháng đầu năm 2012 .......................................................................40

BẢNG 3.21: LÃI SUẤT CHIẾT KHẤU TRONG GIAI ĐOAN 2010 – 3/2012..............................40

BẢNG 3.22: LÃI SUẤT BÌNH QUÂN LIÊN NH NGÀY 20/3/2012................................................40

Bảng 3.3: Cơ cấu nguồn bù đắp thâm hụt ngân sách với GDP........................................................19

Bảng 3.4: Diễn biến lãi suất tiền gửi trong năm 1989 – 1990 ...........................................................20

Bảng 3.5: Chỉ số giá cả qua các tháng của năm 1989 và 1990..........................................................21

Bảng 3.6: Diễn biến lãi suất tiền gửi, cho vay trong năm 1990 – 1991 ............................................22

Bảng 3.7: Bội chi ngân sách nhà nƣớc 1988 – 1990...........................................................................22

Bảng 3.8: Diễn biến lãi suất của TCTD giai đoạn 6/1992 – 1995 .....................................................24

Bảng 3.9: Diễn biến lãi suất tái cấp vốn giai đoạn 1991 – 1995........................................................25

Bảng 4.1: Kết quả kiểm định tính dừng của chuỗi dữ liệu...............................................................50

Bảng 4.2: Kết quả kiểm định đồng tích liên kết Johansen( Iohansen’s Cointergration Test).......50

Bảng 4.3: Kết quả chạy mô hình hồi quy tổng hợp...........................................................................51

Bảng 4.4: Kết quả kiểm định phần dƣ của mô hình hồi quy đồng tích hợp ...................................52

Bảng 4.5: Kết quả tính chọn độ trễ tối ƣu..........................................................................................53

Bảng 4.6: Kết quả ƣớc lƣợng hiệu chỉnh sai số ECM .......................................................................54

DANH MỤC ĐỒ THỊ

Đồ thị 3.1: Bội chi ngân sách và tiền phát hành để bù đắp bội chi ngân sách( 1985- 1988)..........23

Đồ thị 3.2: Biến động lãi suất giai đoạn 8/2000 – 5/2002...................................................................30

Đồ thị 3.3: Biến động lãi suất liên NH giai đoạn 2008 – 2010...........................................................36

Đồ thị 3.4: Diễn biến lạm phát 2010 và 2011 .....................................................................................42

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

1. CSTT: Chính sách tiền tệ

2. DNNN: Doanh nghiệp Nhà nước

3. LSCB: Lãi suất cơ bản

4. NH: Ngân hàng

5. NHNN: Ngân hàng Nhà nước

6. NHTM: Ngân hàng thương mại

7. NHTMQD: Ngân hàng thương mại quốc doanh

8. NHTW: Ngân hàng trung ương

9. TCTD: Tổ chức tín dụng

10.TTTT: Thị trường tiền tệ

Mẫu SV-06. Thông tin kết quả nghiên cứu của đề tài

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC MỞ TP.HCM

THÔNG TIN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI

1. Thông tin chung:

- Tên đề tài: CHÍNH SÁCH LÃI SUẤT TRONG NỀN KINH TẾ THỊ

TRƯỜNG Ở VIỆT NAM

- Sinh viên thực hiện: Phạm Thị Liễu

- Lớp: TN10A03 Khoa:Tài chính ngân hàng Năm thứ:

3 Số năm đào tạo:4

- Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Văn Thuận

2. Mục tiêu đề tài:

 Tìm hiểu thực trạng của lãi suất cũng như chính sách lãi suất

 Tìm hiểu mối quan hệ của các biến số kinh tế vĩ mô và lãi suất.

 Phân tích tác động của chính sách lãi suất đối với nền kinh tế vĩ mô.

 Đưa ra giải pháp và kiến nghị để nâng cao hiệu quả của chính sách lãi suất

3. Tính mới và sáng tạo: Đề tài thu thập các số liệu sau đó sử dụng mô hình

VAR & EVIEWS để đưa ra mô hình tác động của các biến vĩ mô lên lãi suất

trong ngắn hạn và dài hạn

4. Kết quả nghiên cứu: Với những mục tiêu đặt ra đề tài đã thực hiện những nội

dung sau:

 Phân tích tình hình lãi suất và chính sách lãi suất được sử dụng giai đoạn 1988

đến nay.

 Làm rõ những tồn tại, hạn chế và những thành tựu đã đạt được của chính sách

lãi suất trong thời gian qua.

 Tìm hiểu các nhân tố tác động đến lãi suất cả trong ngắn hạn và dài hạn.