Chính quyền Obama đối với Trung Quốc trong lĩnh vực an ninh - quân sự

Nghiên cứu Quốc tế số 1 (92) Các vấn đề Quốc tế

3/2013 113 1 114 3/2013

CHÍNH QUYỀN OBAMA ĐỐI VỚI TRUNG QUỐC

TRONG LĨNH VỰC AN NINH - QUÂN SỰ

PGS. TS. Nguyễn Thị Thanh Thủy*

Tóm tắt

Năm 2009 bắt đầu nhiệm kỳ của Tổng thống Barack Obama. Do có

những biến động trong các vấn đề đối nội và đối ngoại trong giai đoạn

này, Chính quyền Obama (2009-2012) vì thế vừa phải kế thừa những vấn

đề của chính quyền tiền nhiệm vừa phải đưa ra những điều chỉnh mới

trong chính sách đối ngoại để phù hợp với thực tiễn, đáp ứng những mục

tiêu trong chính sách đối ngoại của Mỹ. Bài viết này tập trung nghiên

cứu chính sách của Chính quyền Obama đối với Trung Quốc trong lĩnh

vực an ninh - quân sự có so sánh với chính sách của chính quyền tiền

nhiệm để thấy được những khác biệt giữa hai giai đoạn. Đồng thời, việc

nghiên cứu cũng chỉ ra những tác động của sự điều chỉnh chính sách đối

với quan hệ Mỹ - Trung, với khu vực cũng như với xu hướng vận động

của quan hệ Mỹ - Trung trong thời gian tới.

Những yếu tố chi phối chính sách của Chính quyền Obama đối

với Trung Quốc

Yếu tố đầu tiên tác động trực tiếp đến chính sách của chính quyền

Obama với Trung Quốc trong lĩnh vực an ninh - quân sự chính là sự gia

* Chủ nhiệm bộ môn châu Mỹ học, Trường Đại học KHXH&NV, Đại học Quốc gia Hà

Nội. Những đánh giá, quan điểm nêu trong bài là của người viết, không phản ánh quan

điểm của cơ quan nơi tác giả công tác.

tăng và biểu dương sức mạnh quân sự của Trung Quốc trong những năm

gần đây. Sự gia tăng sức mạnh quân sự của Trung Quốc trước hết thể

hiện ở sự gia tăng chi phí quốc phòng và xây dựng lực lượng quân sự.

Nhờ thành tích vượt trội về kinh tế và vươn lên vị trí nền kinh tế thứ hai

trên thế giới, Trung Quốc giờ đây có điều kiện gia tăng ngân sách quân

sự. Từ năm 1999 đến 2009, ngân sách quốc phòng chính thức của Trung

quốc tăng gấp bốn lần. Năm 2010, Trung Quốc thông báo mức tăng ngân

sách quốc phòng là 7,5% đạt 76,3 tỷ USD.1 Với sự gia tăng chi phí quốc

phòng, quân đội Trung Quốc đã được trang bị nhiều thiết bị quân sự hiện

đại như máy bay chiến đấu tàng hình J-20 có khả năng mang tên lửa, tiếp

nhiên liệu trên không tương đương với F-22 Raptor của Mỹ, hạm đội tàu

ngầm 60 chiếc của Trung Quốc vào loại lớn nhất châu Á đang được nâng

cấp bằng những tàu chạy bằng năng lượng hạt nhân và siêu êm, tàu sân

bay đầu tiên mang tên Shi Lang (là một trong năm chiếc tương tự trong

chiến lược của hải quân Trung Quốc trong thập kỷ tới), tên lửa đạn đạo

thế hệ mới DF-21 hiện đại hơn đang dần thay thế cho Dong Feng-3A và

DF-4.

Rõ ràng là quân đội Trung Quốc trong những năm gần đây đã được

hiện đại hóa rất nhiều và vì thế sức mạnh quân sự cũng gia tăng gấp bội

so với hai thập kỷ trước. Để làm yên lòng Mỹ và các nước láng giềng,

Trung Quốc ra sức biện minh cho sự gia tăng sức mạnh quân sự của họ.

Theo quan điểm của các chuyên gia quân sự Trung Quốc, trong thế kỷ

21, Mỹ vẫn là mối đe dọa đối với hòa bình và sự trỗi dậy của Trung Quốc

vì Mỹ là cường quốc hạt nhân số một thế giới với mức chi phí quân sự

khoảng 700 tỷ USD (năm 2009) gấp Trung Quốc khoảng 7 lần. Do đó,

“để đối phó với sự đe dọa của Mỹ, Trung Quốc tất phải có đại quân” và

1

“Robert Gates đến Trung Quốc”, www.bbc.co.uk/vietnamese/world/2011/01/ 110110_

gates_china.shtml

, 3/2013: 113-140.