Chế tạo nam châm vĩnh cửu NQ-Fe-B chất lượng cao giữa Trung tâm nghiên cứu vật liệu tiên tiến AMREC, SIRIM Bhd, Malaysia và Viện Khoa học Vật liệu, Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam

ViÖn khoa häc vµ c«ng nghÖ viÖt nam

ViÖn khoa häc vËt liÖu

B¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi hîp t¸c theo nghÞ ®Þnh th−

ChÕ t¹o nam ch©m vÜnh cöu Nd-Fe-B

chÊt l−îng cao

(KÕt qu¶ hîp t¸c nghiªn cøu gi÷a Trung t©m nghiªn cøu vËt liÖu tiªn tiÕn

AMREC-Malaysia víi ViÖn KH VËt liÖu- ViÖt Nam)

Chñ nhiÖm ®Ò tµi: gs, tskh. NguyÔn xu©n phóc

PGS, TSKH. NguyÔn V¨n V−îng

6687

04/12/2007

hµ néi - 2007

BKH&CN

VKHVL

VKHV

BKH&CN

L

BKH&CN

VKHVL

Bộ khoa học và công nghệ

VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM

VIỆN KHOA HỌC VẬT LIỆU

18 Hoàng Quốc Việt, Cầu Giấy, Hà Nội

Báo cáo tổng kết khoa học và kỹ thuật nhiệm vụ nghị định thư:

CHẾ TẠO NAM CHÂM VĨNH CỬU Nd-Fe-B CHẤT LƯỢNG CAO

giữa

TRUNG TÂM NGHIÊN CỨU VẬT LIỆU TIÊN TIẾN AMREC, SIRIM

BHD, MALAYSIA và VIỆN KHOA HỌC VẬT LIỆU, VKH&CNVN

(Fabrication of High Performance Nd-Fe-B Magnets between

AMREC, SIRIM Bhd Malaysia and IMS, VAST, Vietnam)

Chủ nhiệm đề tài: GS.TSKH. Nguyễn Xuân Phúc

(đồng chủ nhiệm: PGS.TSKH. Nguyễn Văn Vượng)

Viện Khoa học Vật liệu, Viện KH&CNVN

Hà Nội 2007

BỘ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ

VIỆN KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ VIỆT NAM

VIỆN KHOA HỌC VẬT LIỆU

18 Hoàng Quốc Việt, Cầu Giấy, Hà Nội

Báo cáo tổng kết khoa học và kỹ thuật nhiệm vụ nghị định thư:

CHẾ TẠO NAM CHÂM VĨNH CỬU Nd-Fe-B CHẤT LƯỢNG CAO

giữa

TRUNG TÂM NGHIÊN CỨU VẬT LIỆU TIÊN TIẾN AMREC, SIRIM BHD

MALAYSIA và VIỆN KHOA HỌC VẬT LIỆU, VIỆN KH&CNVN

(Fabrication of Nd-Fe-B high performance permanent magnets

between AMREC, SIRIM Bhd, Malaysia and IMS, VAST, Vietnam)

GS. TSKH. Nguyễn Xuân Phúc

và PGS.TSKH. Nguyễn Văn Vượng,

Viện Khoa học Vật liệu, Viện KH&CNVN

Hà Nội, 5 - 2007

Tài liệu này được viết trên cơ sở kết quả thực hiện đề tài khoa học công nghệ hợp tác theo

Nghị định thư giữa Việt Nam và Malaysia giai đoạn 2005 – 2006 do GS.TSKH. Nguyễn

Xuân Phúc và PGS.TSKH. Nguyễn Văn Vượng đồng chủ nhiệm. Tài liệu cũng được sử

dụng để bảo vệ tại các hội đồng nghiệm thu cấp cơ sở và cấp nhà nước.

Các số liệu và kết quả có tính bản quyền thuộc nhóm tác giả và cơ quan chủ trì là Viện

Khoa học Vật liệu. Không được phép sao chép tài liệu ở bất cứ dạng nào.

1

1. MỤC LỤC

Nội dung Trang

1. Mục lục 2

2. Danh sách những người thực hiện và phối hợp thực hiện đề tài 3

3. Tóm tắt 4

4. Phần báo cáo chính 6

4.1. Lời nói đầu 6

4.2. Nội dung chính của báo cáo 7

4.2.1. Tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước 7

4.2.2. Lựa chọn đối tượng nghiên cứu 10

4.2.3. Những nội dung thực hiện 10

4.2.3.1. Các kết quả chính đề tài cần thực hiện 10

4.2.3.2. Báo cáo chi tiết về các kết quả đề tài 11

A. Các kết quả khoa học công nghệ theo các nội dung đã đăng ký

A.1. Kết quả ở dạng quy trình công nghệ

11

11

A.2. Kết quả ở dạng vật liệu 27

A.3. Kết quả ở dạng sản phẩm 27

A.4. Kết quả ở dạng dây chuyền công nghệ 29

A.5. Kết quả ở dạng thiết bị 30

A.6. Kết quả ở dạng đào tạo 31

A.7. Kết quả trao đổi hợp tác cán bộ khoa học 32

B. Các kết quả khoa học công nghệ ngoài các nội dung đã đăng ký 33

5. Báo cáo tài chính thực hiện nhiệm vụ Nghị định thư 37

6. Kết luận chung 38

7. Lời cảm ơn 39

8. Các phụ lục 40

8.1. Phụ lục 1: Các ấn phẩm khoa học đã xuất bản 40

8.2. Phụ lục 2: Sơ đồ quá trình chế tạo nam châm NdFeB loại thiêu kết 41

30 - 34 MG.Oe và loại kết dính 7 MG.Oe.

8.3. Phụ lục 3: Ứng dụng nam châm thiêu kết NdFeB chế tạo các bộ tiết 43

kiệm xăng và bộ phận lô quay từ tính của máy tuyển từ.

8.4. Phụ lục 4: Tổng kết và so sánh các kết quả đăng ký và thu nhận được 44

9. Phụ lục về văn bản liên quan đến nhiệm vụ Nghị định thư 45

Việt Nam – Malaysia

2

2. DANH SÁCH NHỮNG NGƯỜI THỰC HIỆN ĐỀ TÀI

TT Họ và Tên Cơ quan công tác Phần công việc đã tham gia

A Chủ nhiệm đề tài

1 GS. TSKH. Nguyễn Xuân

Phúc

Viện KHVL Quản lý toàn bộ đề tài

B Cán bộ tham gia

2 PGS.TSKH. Nguyễn Văn

Vượng

Phòng

CN&UDVLT,

Viện KHVL

Đồng chủ trì đề tài. Chủ trì nhánh “chế

tạo băng nguội nhanh NdFeB và nam

châm kết dính sử dụng bột nguội nhanh

NdFeB“. Chủ trì thực hiện một số nghiên

cứu mới bổ sung. Viết báo cáo định kỳ,

báo cáo tổng kết.

3 TS. Đỗ Vương Hoành Phòng KLQH, Chủ trì nhánh “chế tạo nam châm thiêu

kết NdFeB“ Viện KHVL

4 KS. Vũ Hữu Tường Phòng KLQH, Chủ trì nhánh “chế tạo hợp kim NdFeB“.

Tham gia chế tạo nam châm thiêu kết

NdFeB

Viện KHVL

5 TS. Vũ Văn Hồng Phòng KLQH, Chủ trì nhánh “chế tạo bột NdFeB bằng

phương pháp HDDR và nam châm kết

dính dùng bột HDDR“.

Viện KHVL

6 TS. Nguyễn Huy Dân Phòng Từ&Siêu

dẫn, Viện KHVL

Tham gia nghiên cứu, chế tạo nam châm

kết dính NdFeB. Đo đạc các thông số từ

trên hệ từ trường xung.

7 TS. Trần Lê Hưng Phòng KLQH, Phụ trách phần ứng dụng nam châm thiêu

kết chế tạo 20 bộ tiết kiệm xăng. Viện KHVL

8 TS. Nguyễn Hồng Quyền Phòng

CN&UDVLT,

Viện KHVL

Phụ trách phần ứng dụng nam châm thiêu

kết chế tạo lô quay từ tính của máy tuyển

từ.

9 TS. Lê Công Quý Phòng KLQH, Tham gia chế tạo nam châm thiêu kết

NdFeB. Phân tích hình thái học trên kính

hiển vi kim tương và SEM.

Viện KHVL

10 ThS. Vũ Hồng Kỳ Phòng KLQH, Tham gia nghiên cứu chế tạo nam châm

kết dính dùng bột HDDR. Tham gia chế

tạo nam châm thiêu kết NdFeB.

Viện KHVL

11 ThS. Đỗ Khánh Tùng Phòng KLQH, Tham gia chế tạo nam châm thiêu kết và

3

Vi kết dính NdFeB dùng bột HDDR. ện KHVL

12 CN. Lê Tuấn Minh Phòng

CN&UDVLT,

Viện KHVL

Tham gia nấu hợp kim NdFeB và ứng

dụng nam châm thiêu kết chế tạo lô quay

từ tính của máy tuyển từ

13 ThS. Nguyễn Trung Hiếu Phòng

CN&UDVLT,

Viện KHVL

Chế tạo băng nguội nhanh NdFeB và nam

châm kết dính sử dụng bột nguội nhanh

NdFeB. Thực hiện một số nghiên cứu bổ

sung.

14 KS. Nguyễn Anh Minh Phòng

CN&UDVLT,

Viện KHVL

Chế tạo băng nguội nhanh NdFeB và nam

châm kết dính sử dụng bột nguội nhanh

NdFeB.

15 KTV. Nguyễn Thanh Tao Phòng

CN&UDVLT,

Viện KHVL

Chế tạo băng nguội nhanh NdFeB và nam

châm kết dính sử dụng bột nguội nhanh

NdFeB.

16 KS. Trần Đình Anh Dũng Phòng KLQH, Tham gia chế tạo, vận hành dây truyền

chế tạo nam châm thiêu kết Viện KHVL

17 KS. Trịnh Xuân Trang Phòng

CN&UDVLT,

Viện KHVL

Chế tạo chất kết dính. Tham gia giải

quyết một số vấn đề tài chính.

18 KTV. Nguyễn Thu Tần Phòng KLQH, Tham gia chế tạo nam châm thiêu kết và

nam châm kết dính bằng phương pháp

HDDR

Viện KHVL

3. TÓM TẮT

Trong hơn 10 năm qua Viện Khoa học Vật liệu thuộc Viện Khoa học và Công nghệ

Việt Nam là thành viên tích cực của chương trình Khoa học Vật liệu của Khối ASEAN và

chương trình hợp tác về Khoa học Vật liệu giữa các thành viên ASEAN và đối tác Ấn Độ.

Một trong những vấn đề được quan tâm trong khuôn khổ hợp tác nói trên là nghiên

cứu phát triển và ứng dụng vật liệu từ cứng chứa đất hiếm NdFeB.

Ngoại trừ Ấn Độ, một quốc gia đối tác của ASEAN có nhiều thành tựu trong việc

tách chiết các nguyên tố đất hiếm và chế tạo vật liệu từ cứng và nam châm thiêu kết

NdFeB, trong các quốc gia của ASEAN thì Việt Nam và Malaysia cùng rất quan tâm đến

hướng nghiên cứu và phát triển ứng dụng nam châm vĩnh cửu trên cơ sở vật liệu từ cứng

NdFeB.

Mối quan tâm chung này được thống nhất giữa các nhà khoa học của hai nước trong

những lần gặp mặt tại các Hội nghị của ASEAN, Hội nghị khoa học tại Hà Nội - Việt

4

Nam, tại Hyderabad - Ấn Độ và tại Kuala-Lampur, Malaysia và được khẳng định tại cuộc

gặp mặt lần thứ 2 của tiểu ban hợp tác giữa Việt Nam và Malaysia về Khoa học, Công

nghệ và Môi trường diễn ra tại Putrajaya, Malaysia ngày 18 – 20 tháng 12 năm 2002. Tại

đây nội dung hợp tác trong khuôn khổ một nhiệm vụ Nghị định thư về nam châm NdFeB

đã được thống nhất ký kết thực hiện.

Trên cơ sở này, phía đối tác Malaysia đã triển khai nhiệm vụ ngay từ năm 2004. Phía

Việt Nam bắt đẩu triển khai nhiệm vụ từ tháng 5 năm 2005. Nhiệm vụ hợp tác song

phương này có tên gọi là nhiệm vụ Nghị định thư về “Chế tạo nam châm vĩnh cửu

Nd-Fe-B chất lượng cao“ giữa AMREC, SIRIM Bhd Malaysia và Viện Khoa học Vật

liệu, Viện KH&CNVN.

Bản báo cáo này trình bày những kết quả hợp tác khoa học công nghệ theo nghị định

thư giữa AMREC, SIRIM Bhd Malaysia và Viện Khoa học Vật liệu, Viện Khoa học và

Công nghệ Việt Nam.

5