Chế độ ký kết và thực hiện hợp đồng xuất khẩu giày ở công ty Cao su Hà nội (HARCO)

PhÇn më ®Çu

Giíi h¹n ph¹m vi vµ môc ®Ých nghiªn cøu

Ngµy nay, xu híng quèc tÕ ho¸ nÒn kinh tÕ ®îc xem lµ mét trong nh÷ng

®Æc trng quan träng cña nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i, trong ®ã mçi quèc gia trë thµnh

mét bé phËn kh«ng thÓ t¸ch rêi cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. V× vËy më réng kinh

tÕ ®èi ngo¹i, ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh, tham gia ngµy cµng s©u vµo ph©n c«ng

lao ®éng quèc tÕ, tranh thñ ¸p dông nh÷ng thµnh tùu cña nÒn v¨n minh nh©n

lo¹i ®· trë thµnh quy luËt ph¸t triÓn cña mçi quèc gia. Tríc t×nh h×nh ®ã t¹i héi

nghÞ lÇn thø t Ban chÊp hµnh trung ¬ng §¶ng kho¸ VIII ®· v¹ch ra: "NhiÖm vô

kinh tÕ cã tÝnh chiÕn lîc - vµ cÊp b¸ch hiÖn nay lµ t¨ng cêng xuÊt khÈu, tiÕp

tôc ®Èy m¹nh c«ng cuéc ®æi míi, kh¬i dËy vµ ph¸t huy tèi ®a néi lùc, n©ng cao

hiÖu qu¶ hîp t¸c quèc tÕ, ra søc cÇn kiÖm ®Ó ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn

®¹i ho¸".

Trong c«ng cuéc ®æi míi thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa nÒn kinh tÕ mµ

§¶ng vµ nhµ níc ta ®· v¹ch ra, ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ®· vµ ®ang chiÕm

mét vÞ thÕ quan träng trong toµn bé ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i. §Ó thùc hiÖn

ho¹t ®éng xu¸t nhËp khÈu c¸c bªn ph¶i ký víi nhau hîp ®ång xuÊt khÈu. Nh

vËy, hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu chÝnh lµ cÇu nèi gi÷a ngêi xuÊt khÈu vµ ngêi

nhËp khÈu, lµ bé phËn h÷u c¬ kh«ng thÓ t¸ch rêi cña c¬ chÕ qu¶n lý míi ë ViÖt

Nam, lµ c¬ së cho viÖc thùc hiÖn ®êng lèi chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ nhµ níc. Ký

kÕt hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu lµ nghiÖp vô quen thuéc ®èi víi th¬ng nh©n ë c¸c

níc ph¸t triÓn nhng cßn kh¸ míi l¹ ®èi víi mét ®Êt níc míi chuyÓn ®æi c¬ chÕ

nh níc ta hiÖn nay. ChÝnh v× lÏ ®ã, viÖc nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò ký kÕt vµ thùc

hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu lµ lu«n cÇn thiÕt. Trªn c¬ së nghiªn cøu kü vÒ c¬ së

ph¸p lý ®èi víi viÖc ®µm ph¸n, ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu, chóng

ta míi cã nh÷ng kiÕn thøc ph¸p lý v÷ng vµng ®Ó tham gia vµo s©n ch¬i chung

cña céng ®ång quèc tÕ, b¶o vÖ kÞp thêi quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña b¶n th©n

còng nh cña quèc gia, tr¸nh bÞ ®¸nh gi¸ thÊp trong quan hÖ víi b¹n hµng quèc

tÕ. Qua ®ã rót ra ®îc kinh nghiÖm gãp phÇn lµm t¨ng hiÖu qu¶ trong c«ng t¸c

xuÊt nhËp khÈu. NÕu thiÕu nh÷ng kiÕn thøc ®ã sÏ ®em l¹i nh÷ng hËu qu¶

kh«ng lêng hÕt ®îc mµ thùc tÕ nhiÒu doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i g¸nh chÞu.

Nh÷ng thiÖt h¹i vÒ tµi s¶n, sù mÊt uy tÝn trong kinh doanh cã thÓ do nhiÒu

nguyªn nh©n nhng trong ®ã mét phÇn lµ do thiÕu hiÓu biÕt vÒ nh÷ng kiÕn thøc

ph¸p lý trong kinh doanh, cha chó träng ®óng møc ®Õn tÇm quan träng cña

viÖc ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång.

Qua thêi gian häc tËp t¹i Bé m«n LuËt trêng §¹i häc KTQD còng nh qua

qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i c«ng ty cao su Hµ Néi -mét c«ng ty phÇn lín doanh thu

lµ do xuÊt khÈu, em thÊy viÖc nghiªn cøu mét c¸ch cã hÖ thèng cô thÓ khÝa

c¹nh ph¸p lý cña vÊn ®Ò ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu lµ rÊt cÇn

thiÕt.

Víi nh÷ng lý do trªn, em chän ®Ò tµi: "ChÕ ®é ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp

®ång xuÊt khÈu giµy ë c«ng ty Cao su Hµ néi (HARCO)".

Ch¬ng I

C¬ së ph¸p lý cña chÕ ®é ký kÕt vµ

thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu

I. Kh¸i qu¸t chung vÒ hîp ®ång xuÊt khÈu.

1. XuÊt khÈu hµng ho¸

1.1. Kh¸i niÖm vµ vai trß cña xuÊt khÈu trong nÒn kinh tÕ quèc d©n

XuÊt khÈu hµng ho¸ lµ ho¹t ®éng kinh doanh bu«n b¸n trªn ph¹m vi quèc

tÕ. Nã kh«ng ph¶i lµ hµnh vi mua b¸n riªng lÎ mµ lµ c¶ mét hÖ thèng c¸c quan

hÖ mua b¸n phøc t¹p trong mét nÒn th¬ng m¹i cã tæ chøc c¶ ë bªn trong lÉn

bªn ngoµi nh»m b¸n s¶n phÈm hµng ho¸ trong níc ra níc ngoµi ®Ó thu ngo¹i

tÖ. Qua ®ã cã thÓ ®Èy m¹nh s¶n xuÊt trong níc, chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ æn

®Þnh, tõng bíc n©ng cao møc sèng cña nh©n d©n. Do vËy xuÊt khÈu lµ ho¹t

®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i cã thÓ ®em l¹i nh÷ng hiÖu qu¶ ®ét biÕn cao hoÆc cã

thÓ g©y thiÖt h¹i do ph¶i ®èi ®Çu víi mét hÖ thèng kinh tÕ kh¸c tõ bªn

ngoµi.

XuÊt khÈu hµng ho¸ n»m trong lÜnh vùc ph©n phèi lu th«ng hµng ho¸ cña

qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng nh»m môc ®Ých liªn kÕt s¶n xuÊt víi tiªu dïng

cña níc nµy víi níc kh¸c. §èi víi níc ta, mét níc cã nÒn kinh tÕ chËm ph¸t

triÓn, c¬ së vËt chÊt kü thuËt l¹c hËu, kh«ng ®ång bé, d©n sè ph¸t triÓn nhanh

nªn viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu thu ngo¹i tÖ, c¶i thiÖn ®êi sèng vµ ph¸t triÓn kinh

tÕ lµ cùc kú quan träng. §¶ng vµ nhµ níc ta chñ tr¬ng më réng ph¸t triÓn kinh

tÕ ®èi ngo¹i ®Æc biÖt híng m¹nh vµo xuÊt khÈu hµng ho¸ lµ mét chñ tr¬ng

®óng ®¾n phï hîp víi quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan.

Tríc m¾t còng nh l©u dµi xuÊt khÈu hµng ho¸ thùc sù cã vai trß quan

träng, nã ®îc thÓ hiÖn:

- Th«ng qua xuÊt khÈu chóng ta cã thÓ bæ sung ®îc nguån vèn thu thªm

ngo¹i tÖ, gãp phÇn quan träng vµo viÖc c¶i thiÖn c¸n c©n thanh to¸n t¨ng dù tr÷

ngo¹i tÖ, qua ®ã t¨ng kh¶ n¨ng nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ n©ng cao tr×nh ®é

KHKT cña nÒn s¶n xuÊt trong níc.

- XuÊt khÈu kÕt hîp víi nhËp khÈu trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ nhiÒu

thµnh phÇn cßn dÉn tíi h×nh thµnh c¸c liªn doanh liªn kÕt cña c¸c chñ thÓ kinh

tÕ trong vµ ngoµi níc mét c¸ch tù gi¸c, gãp phÇn më réng quan hÖ kinh tÕ

quèc tÕ, khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån lùc hiÖn cã, gi¶i quyÕt tèt nhu

cÇu viÖc lµm cho ngêi lao ®éng.

- XuÊt nhËp khÈu tÊt yÕu t¹o ra sù c¹nh tranh. ChÝnh sù c¹nh tranh nµy

lµm cho chÊt lîng hµng ho¸ s¶n xuÊt trong níc ®îc n©ng cao.

- XuÊt khÈu cßn thóc ®Èy ho¹t ®éng cña c¸c ngµnh th¬ng m¹i vµ dÞch vô

kh¸c nh: b¶o hiÓm hµng ho¸, vËn t¶i hµng ho¸, dÞch vô tµi chÝnh tÝn dông,

th«ng tin liªn l¹c quèc tÕ....

§èi víi níc ta më cöa nÒn kinh tÕ, ®Æc biÖt híng m¹nh vµo xuÊt khÈu lµ

mét trong nh÷ng môc tiªu quan träng, qua ®ã tranh thñ ®ãn b¾t thêi c¬, øng

dông khoa häc c«ng nghÖ tiªn tiÕn, rót ng¾n sù chªnh lÖch vÒ tr×nh ®é ph¸t

triÓn cña m×nh so víi thÕ giíi mµ tríc hÕt lµ c¸c níc trong khu vùc ch©u ¸

-Th¸i B×nh D¬ng.

1.2. §Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu ë níc ta.

Mét thêi kú dµi tíi nh÷ng n¨m ®æi míi, ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu

nhµ níc qu¶n lý theo ®éc quyÒn ngo¹i th¬ng, theo nguyªn t¾c nµy th× mäi ho¹t

®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i nãi chung vµ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu nãi riªng ®Òu

do nhµ níc ®Æt kÕ ho¹ch b»ng c¸c chØ tiªu ph¸p lÖnh. Cßn kinh doanh th× do hÖ

thèng c¸c tæng c«ng ty, c¸c c«ng ty chuyªn doanh xuÊt nhËp khÈu thuéc Bé

ngo¹i th¬ng ®¶m nhiÖm. Bé ngo¹i th¬ng ®îc nhµ níc giao cho 2 chøc n¨ng:

chøc n¨ng qu¶n lý nhµ níc vÒ ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng vµ chøc n¨ng kinh tÕ lµ

trùc tiÕp ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. Khi ®ã, quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i chñ yÕu

lµ nhËp khÈu gi÷a níc ta víi c¸c níc khèi SEV vµ c¸c níc XHCN hoÆc xuÊt

khÈu mét sè mÆt hµng sang c¸c níc nµy díi h×nh thøc ®æi hµng hoÆc tr¶ nî.

C¸c doanh nghiÖp chØ lo s¶n xuÊt cßn ®Çu ra ®· cã nhµ níc lo. Do ho¹t ®éng

trªn cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng nªn c«ng t¸c hîp ®ång trong thêi gian nµy

kh«ng ®îc chó träng, ký kÕt hîp ®ång lµ kû luËt b¾t buéc cña nhµ níc ®Ó thùc

hiÖn c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch ph¸p lÖnh. Chñ thÓ cña hîp ®ång lµ hai nhµ níc cã

quan hÖ hîp t¸c lµm ¨n kinh tÕ l©u dµi nªn mÆc dï hîp ®ång ®îc k ý kÕt nhng

nã kh«ng thÓ hiÖn ®îc vai trß thùc sù mµ chØ mang tÝnh h×nh thøc. Quan hÖ

hîp ®ång nµy do c¸c ®iÒu íc quèc tÕ ®a ph¬ng vµ song ph¬ng ®iÒu chØnh.

Bíc vµo thêi kú ®æi míi, ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ®Æc biÖt

ph¸t triÓn. Thêi kú nµy §¶ng vµ nhµ níc víi chñ tr¬ng coi th¬ng m¹i quèc tÕ

lµ c«ng cô quan träng trong qu¸ tr×nh thóc ®Èy c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸

®Êt níc, nhiÒu chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p qu¶n lý ®· vµ ®ang gãp phÇn hoµn thiÖn

dÇn hÖ thèng qu¶n lý vµ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. Trong thêi kú nµy Bé th-

¬ng m¹i lµ c¬ quan thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý thèng nhÊt ®èi víi ho¹t ®éng

xuÊt nhËp khÈu th«ng qua c¸c vô chuyªn m«n Bé th¬ng m¹i phèi hîp víi Bé

tµi chÝnh, Ng©n hµng nhµ níc, Tæng côc H¶i quan theo chøc n¨ng cña m×nh

quy ®Þnh vµ híng dÉn thùuc hiÖn c¸c hîp ®ång th¬ng m¹i quèc tÕ, cÊp giÊy

phÐp xuÊt nhËp khÈu ®èi víi mÆt hµng cÇn giÊy phÐp, kiÓm tra kh¶ n¨ng thanh

to¸n, thu thuÕ xuÊt nhËp khÈu, thñ tôc h¶i quan... §Æc biÖt cã sù ®æi míi, c¸c

doanh nghiÖp ®îc cÊp giÊy phÐp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu kh«ng ph©n biÖt

thµnh phÇn kinh tÕ miÔn lµ cã ®ñ nh÷ng ®iÒu kiÖn do ph¸p luËt quy ®Þnh c¸c

doanh nghiÖp ®Òu ®îc xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng m×nh s¶n xuÊt vËt chÊt (nÕu

hµng ho¸ ®ã kh«ng thuéc danh môc cÊm xuÊt nhËp khÈu do Nhµ níc quy

®Þnh) vÒ thÞ trêng còng cã sù thay ®æi; c¸c thÞ trêng truyÒn thèng nh Liªn x«

(cò) vµ c¸c níc XHCN bÞ ph¸ vì ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i v¬n ra t×m thÞ

trêng míi nh NhËt b¶n, NIC, EU, Mü...

Do ®Æc ®iÓm cña thêi kú nµy nªn viÖc ký kÕt hîp ®ång vµ thùc hiÖn hîp

®ång ®ßi hái ph¶i cã yªu c©ï chÆt chÏ, kü lìng vµ chi tiÕt h¬n ®Ó tr¸nh nh÷ng

rñi ro ph¸p lý sau nµy. Chñ thÓ cña hîp ®ång lµ nh÷ng th¬ng nh©n, nh÷ng nhµ

kinh doanh, hä ký hîp ®ång vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ ho¹t ®éng kinh doanh

cña m×nh. Tríc t×nh h×nh ®ã sÏ tån t¹i vµ ph¸t triÓn, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i

ph¸t huy tinh thÇn tù chñ, d¸m nghÜ d¸m lµm, ®èi víi qu¶n lý m¹nh d¹n ®Çu t

quan träng ®Æc biÖt ®Õn viÖc t×m kiÕm kh¸ch hµng, më réng thÞ trêng.

2. Hîp ®ång xuÊt khÈu hµng ho¸.