Thư viện tri thức trực tuyến
Kho tài liệu với 50,000+ tài liệu học thuật
© 2023 Siêu thị PDF - Kho tài liệu học thuật hàng đầu Việt Nam
Chăn nuôi gia cầm sinh học cơ sở khoa học và thực tiễn
Nội dung xem thử
Mô tả chi tiết
PGS.TS NGUYỄN DUY HOAN
CHĂN NUÔI
GIA CẦM SINH HỌC
Cơ sở khoa hoc và thưc tiễn • •
NHÀ XUÁT BẢN NÔNG NGHIỆP
HÀ NỘ I-2 0 1 4
MA SÓ: 63 630 -11/141-14
NN-2014
M Ụ C LỤ C
Trang
LỜI NÓI Đ À U ......................................................................................................... 15
Chương 1. TỎNG QUAN VÈ CHĂN NUÔI GIA CẦM SINH HỌC 17
1.1. Khái niệm về chăn nuôi gia cầm sinh học...................................................17
1.2. Một số vấn đề đặc thù của chăn nuôi gia cầm sinh h ọ c ............................19
1.2.1. Quan niệm của người tiêu dùng........................................................... 19
1.2.2. Sử dụng loại thức ăn đặc biệt...............................................................20
1.3. Vấn đề an toàn thực phẩm............................................................................24
1.4. Thành tựu và triển vọng của chăn nuôi gia cầm sinh học........................ 29
Chương 2. CÁC NGUYÊN TẮC TRONG CHĂN NUÔI GIA CÀM SINH
H Ọ C ...........................................................................................................................34
2.1. Một số nguyên tắc trong chăn nuôi sinh học..............................................35
2.2. Các tiêu chuẩn quốc te..................................................................................37
2.2.1. Các tiêu chuắn chung về nguyên liệu thức ăn được phép sử
dụng................................................................................................................... 38
2.2.2. Tiêu chuẩn cụ thể về thức ăn chăn nuôi và giá trị dinh
dưỡng của chúng.............................................................................................39
2.2.3. Tiêu chuẩn cụ thể vể thức ăn bổ sung và phương pháp chế
biến.................................................................................................................... 39
2.2.4. Quy định cụ thể tại một sổ nước.......................................................... 40
2.3. Các quy định chung về chăn nuôi sinh học................................................ 58
Chương 3. DINH DƯỠNG GIA CÀM SINH HỌC 60
3 .1. Quá trình tiêu hóa và hấp thu các chất dinh dưỡng................................... 60
3.1.1. Miệng (Mouíh)........................................................................................61
3.1.2. Diều (Crop)............................................................................................61
3.1.3. Dợ dày tuvến (Proventriculus)............................................................. 61
3
3.1.4. Ruột non (Small intestine)...................................................................62
3.1.5. Không tràng và hồi trcmg (Jejunum and ileum)................................ 63
3.1.6. Ruột già (Large intestine)....................................................................64
3.2. Tiêu thụ thức ăn........................................................................................... 64
3.3. Khả năng tiêu hóa........................................................................................ 66
3.3.1. Khả năng tiêu hóa carbohydrate........................................................ 67
3.3.2. Khả năng tiêu hóa protein................................................................... 68
3.3.3. Khà năng tiêu hóa m ỡ ......................................................................... 69
3.3.4. Khả năng tiêu hóa các chất khoáng...................................................70
3.4. Nhu cầu dinh dưỡng (Nutrient requirement).............................................70
3.4.1. Năng lượng (energy)........................................................................... 70
3.4.2. Protein và các axit amin (Protein and amino acids).........................73
3.4.3. Các chất khoáng (Minerals)................................................................78
3.4.4. Các khoáng vi lượng............................................................................82
3.4.5. Vitamin..................................................................................................87
3.4.6. N ước......................................................................................................97
3.5. Phân tích thức ă n ......................................................................................... 97
3.6. Một số xuất bản phẩm về nhu cầu các chất dinh dưỡng..........................99
Chương 4. NGUYÊN LIỆU THỨC ĂN s ử DỤNG TRONG CHĂN
NUÔI GIA CẦM SINH HỌC.............................................................................. 103
4.1. Danh mục nguyên liệu được phép sử dụng trong chăn nuôi gia cầm sinh
học...................................................................................................................... 103
4.2. Hạt ngũ cốc và các sản phẩm phụ............................................................ 113
4.2.1. Lúa mạch và các sản phẩm phụ (Barley and by-products)............117
4.2.2. Lúa mạch không vỏ (Hulỉ-less barley).............................................119
4.2.3. Bã ú khô (Brewers dried grains)...................................................... 120
4.2.4. Lúa mạch đen (Fagopyrum spp.)..................................................... 122
4.2.5. Ngô (Zea m ays)..................................................................................124
4.2.6. Kiều mạch (Oats/Avena sativa).........................................................129
4.2.7. Kiều mạch không vỏ (avena nuda)....................................................131
4.2.8. Gạo (oryza sativa)..............................................................................133
4
4.2.9. Hạt Bo bo (Sorghum vulgare M ilo).................................................. 135
4.2.10. Lúa mỳ lai (Triticale hexaploid tetraploide)................................. 136
4.2.11. Lúa mỳ Aesticum (Triticum aestivum)............................................139
4.2.12. Các sán phẩm phụ lúa mỳ (wheat milting is flo u r).......................142
4.3. Hạt có dầu và các sản phẩm phụ (Oilseeds and theirproducts)............146
4.3.1. Hạt cải dầu (Canoỉa/rapeseed).........................................................148
4.3.2. Hạt cải nguyên dầu (Hạt Canoỉa)(Fuỉỉ-fat canoỉa)........................153
4.3.3. Dầu hạt bông (Gossypium spp).........................................................154
4.3.4. Hạt lanh (Flax - Linum usitatissimum)............................................157
4.3.5. Cây mù tạc (Mustard).........................................................................162
4.3.6. Cây (củ) lạc (groundnuts, Arachis hypogaea L .)............................164
4.3.7. Bột hạt vừng (Sesame meal - Sesamum indicum)...........................166
4.3.8. Đ ỗ tương và các sàn phẩm (Soybean and their producís).............169
4.3.9. Hạt và bột hướng dương (Sunflower seed and meal/Heỉianíhus
annus)............................................................................................................. 174
4.4. Họ hạt rau và sản phẩm (Legume seeds, their product)........................177
4.4.1. Đậu trường (Faba beans - Vicia faba L .)........................................178
4.4.2. Đậu Hà Lan (Fieỉdpeas)................................................................... 180
4.4.3. Đậu lăng (Lentils - Lens culinaris).................................................. 185
4.4.4. Đậu Lupin (Lupins)............................................................................186
4.5. Các loại thân củ (Tuber roots).................................................................. 190
4.5.1. Sắn (Cassava)..................................................................................... 190
4.5.2. Khoai tây và sán phẩm (Potato and their products)...................... 192
4.6. Cỏ và thức ăn thô xanh (Forage and Roughages).................................. 197
4.6.1. Cải bắp (Cabbage -Brassica oleracea, Capitata group)...............197
4.6.2. Cỏ tự nhiên (Grass meal).................................................................. 197
4.6.3. Cỏ linh lăng (Lucerne/Alfalfa/Medicago sativa L./Medicago
sp.).................................................................................................................. 199
4.6.4. Ri mật (Molasses)...............................................................................201
4.6.5. Tảo biển (Seaweeds).......................................................................... 202
4.7. Sữa và các sản phẩm từ sữa (Milk and Milk products)......................... 203
5
4.7.1. Sản phẩm sữa dạng lỏng (By-products in liquydform )..................204
4.7.2. Sản phẩm sữa khô (dried milk products)..........................................205
4.8. Cá, các loại động vật biển và sản phẩm của chúng.....................................205
4.8.1. Bột cá (fishmeals).............................................................................. 205
4.9. Các chất bồ sung khoáng (Mineral Sources)...........................................207
4.10. Các nguồn vitamin (Vitamin Sources)................................................... 209
4.11. Enzyme (Enzymes)..................................................................................210
4.12. Vi sinh vật (Microorganism).................................................................. 213
Chương 5. XÂY DựNG k h ẩ u p h à n c h o g i a c ả m s i n h h ọ c ........ 216
5.1. Nhũng trang trại không tự sản xuất thức ăn ............................................217
5.2. Những trang trại sử dụng ngũ cốc sẵn có................................................. 219
5.3. Trang trại tự sản xuất ngũ cốc và nguồn protein..................................... 220
5.4. Các bước tiến hành sản xuất thức ăn trong trang trại............................. 220
5.4.1. Công íhức phối trộn thức ăn cho gà................................................. 220
5.4.2. Lập công thức thức ăn........................................................................234
5.4.3. Trộn thức ăn hoàn chỉnh................................................................... 234
5.5. Quản lý chất lượng.................................................................................... 262
5.5.1. Kiểm ừ a ...............................................................................................262
5.5.2. Lấy m ẫu...............................................................................................264
5.5.3. Độc to mycotoxin................................................................................ 265
5.5.4. Ảnh hưởng mycotoxin đến gia cầm .................................................. 266
5.5.5. Kiểm tra độc to mycotoxin................................................................. 267
5.5.6. Cách xử lý khi bị nhiễm mycotoxin.................................................. 268
5.5.7. Mycotoxin tồn tại trong sản phẩm động vật.....................................268
Chương 6. CHỌN GIÓNG TRONG CHĂN NUÔI GIA CẢM SINH
H Ọ C ................."...................................................................................................270
6.1. Quan điểm và nhu cầu của khách hàng.................................................. 270
6.2. Loại gia cầm ...............................................................................................275
6.3. Giống chuyên trứng...................................................................................275
6.3.1. Kiểu gen phù hợp cho sản xuất sinh học..........................................275
6.3.2. Những giong và dòng đặc frung....................................................... 278
6
6.4. Giống chuyên thịt......................................................................................279
6.4.1. Kiểu genphù hợp cho sàn xuất sinh học......................................... 279
6.4.2. Giống và dòng riêng biệt................................................................... 281
6.5. Giống kiêm dụng....................................................................................... 284
6.6. Gà tâ y ......................................................................................................... 287
6.6.1. Kiểu gen phù hợp cho chăn nuôi sinh h ọ c ......................................287
6.6.2. Giống và dòng đặc trung................................................................. 288
6.7. Thủy cầm....................................................................................................289
6.8. Chim cú t..................................................................................................... 293
6.9. Đà điểu Châu Phi và đà điểu ú c (Ostriches and Em u)......................... 294
Chương 7. QUẢN LÝ HỆ THÓNG CHĂN NUÔI GIA CẰM SINH
H Ọ C.......... ............................................................................................................296
7.1. Hệ thống chuồng trại.................................................................................297
7.1. 1. Chuồng nuôi..................................................................... ................ 297
7.1.2. Các nhà xưởng khác.......................................................................... 299
7.1.3. Bãi chăn thả.......................................................................................300
7.2. Kiểu g e n ..................................................................................................... 303
7.3. Phương pháp nuôi dưỡng gia cầm sinh h ọ c ........................................... 306
7.4. Thức ăn thô.................................................................................................314
7.5. Sức khỏe và hạnh phúc vật nuôi...............................................................322
7.5.1. Sức khỏe và vấn đề hạnh phúc vật nuôi ừ ong chăn nuôi gia
cầm sinh học..................................................................................................322
7.5.2. Khẩu phần và nhiễm bệnh ở gia cầm sinh học................................326
7.5.3. Ngũ cốc nguyên hạt và sức khỏe đàn gia cầm sinh học .................327
7.5.4. Sự thay đoi vi sinh vật đường ruột...................................................328
7.6. Hợp chất nhân tạo trong chãn nuôi gia cầm sinh học............................ 333
PHỤ L Ụ C ............................................................................................................. 336
PHỤ LỤC CHƯƠNG 4 ..................................................................................336
TÀI LIỆU TIIAM KHẢO CH ÍN H.................................................................. 401
I. Tiếng V iệt...................................................................................................... 401
II Tiếng A nh.....................................................................................................402
7
DANH MỤC BẢNG BIÉU
Trang
Bảng 1.1: Sản lượng thịt gà toàn c ầ u ....................................................................30
Bảng 1.2: Sản lượng thịt gà bản địa chăn thả khu vực Châu Á...........................31
Bảng 3.1: Tỷ lệ lý tuởng của các axit amin đối với gà thịt so vói lysine.......76
Bảng 3.2: Tỷ lệ lý tưởng của các axit amin đối vói gà đẻ so với lysine........77
Bảng 3.3: Tỷ lệ các axit amin lý tuờng cho gà và gà tây bắt đầu đẻ so với
lysine.........................................................................................................................77
Bảng 3.4: Các chất khoáng cần thiết cho gia cầm................................................79
Bảng 3.5: Một số tính chất đặc trưng của các vitamin hòa tan trong mỡ và
các vitamin hòa tan trong nước............................................................................. 90
Bảng 3.6: Nhu cầu vitamin của gia cầm................................................................90
Bảng 4.1: So sánh các loại nguyên liệu thúc ăn được sử dụng trong chăn
nuôi gia cầm sinh học của New Zealand và EU..................................................105
Bàng 4.2: Hàm luợng dinh dưỡng của lúa mỳ, lúa mạch và lđều mạch trồng.... 115
Bảng 4.3: Hàm lượng p phytate trong hạt họ đậu, khô dầu và một số loại
thức ăn khác........................................................................................................... 147
Bảng 4.4: Hệ số tiêu hóa thực các axĩt amin thiết yếu trong khô dầu cải
và khô dầu đậu tương ờ gia cầm...........................................................................152
Bàng 4.5: Các nguồn khoảng chất và tỳ lệ khoáng............................................208
Bảng 4.6: Các loại khoáng sử dụng trong thức ăn gia cẩm............................... 209
Bảng 4.7: Danh mục enzyme............................................................................. 211
Bảng 5.1: Thành phần thức ăn đậm đặc cho gà đẻ............................................219
Bảng 5.2: Tỷ lệ phối trộn thức ăn cho gà hậu bị nuôi sinh học tại Anh...........221
Bảng 5.3: Tỷ lệ và giá tri dinh dưỡng cho gà đè chăn nuôi sinh học tại Anh.......222
Bảng 5.4: Khẩu phần tham khảo cho gà đẻ........................................................ 224
8
Bảng 5.5: Thành phần thức ăn cho gà broiler theo tiêu chuẩn Label
Rouge...................................................................................................................... 225
Bảng 5.6: Khẩu phần ăn tham khảo và dinh dưỡng cho gà thịt chăn thà tự do....226
Bảng 5.7: Khẩu phần cho gà nuôi sinh học để quay ở Canada........................ 228
Bảng 5.8: Khẩu phần cho chăn nuôi gà tây sinh học ở Canada....................... 228
Bảng 5.9: Khẩu phần có protein thấp cho vịt sinh trưởng.................................230
Bảng 5.10: Khẩu phần năng lượng thấp cho vịt đẻ và vịt giống...................... 231
Bảng 5.12: Khẩu phần thức ăn cho đà điều sinh trường................................... 233
Bảng 5.14: Hàm lượng khoáng vi lượng trong khẩu phần gà sinh trường
và gà đẻ khi bổ sung 5kg premix/tấn thức ăn..................................................... 238
Bảng 5.15: Hàm lượng vitamin trong khẩu phần cho gà sinh trưởng và
đẻ, khi bổ sung 5kg premix/tấn thức ă n ..............................................................239
Bảng 5.16: Ước tính nhu cầu vitamin và khoáng vi lượng cho gà tây sinh
trường và sinh sả n .................................................................................................240
Bảng 5.17: Hàm lượng khoáng vi lượng cho gà tây sinh trường và sinh
sản khi bổ sung 5kg premix/tấn thức ăn..............................................................241
Bàng 5.18: Hàm lượng vitamin trong khẩu phần cho gà tây sinh trưởng và
sinh sản khi bổ sung 5kg premix/tấn thức ăn ...................................................... 241
Bảng 5.19: Giá trị dinh dưỡng của khẩu phần sinh học cho gà hậu bị và gà đẻ.....243
Bảng 5.20: Giá trị dinh dưỡng của khẩu phần sinh học cho gà broiler............243
Bảng 5.21: Giá trị dinh dưỡng của khẩu phần sinh học cho gà tây..................244
Bảng 5.22: Giá tri dinh dưỡng của khẩu phần sinh học cho vịt sinh
trường.....................................................................................................................244
Bảng 5.23: Giá trị dinh dưỡng của khẩu phần sinh học cho vịt đẻ và vịt giống.....246
Bảng 5.24: Giá trị dinh dưỡng của khẩu phần cho đà điểu...............................249
Bảng 5.25: Nhu cầu dinh dưỡng thức ăn cho đà điểu Châu Phi....................... 250
Bảng 5.26: Nhu cầu dinh dưỡng thức ăn cho đà điểu ú c .................................. 251
Bảng 5.27: Công thúc phối hợp khẩu phần thức ăn sinh học nuôi gà đẻ ........ 254
Bảng 5.28: Công thức phối hợp khẩu phần thức ăn sinh học nuôi gà broiler......255
Bảng 5.29: Công thức phối hợp khẩu phần thức ăn sinh học nuôi gà tây.......257
Bảng 5.30: Tỷ lệ hao hụt vitamin trong quá trình chế biến thức ăn................. 261
9
Bảng 5.31: Khoảng dao động cho phép trong phân tích dinh đường ihức ăn...... 264
Bảng 5.32: Các chùng mycotoxin theo khu vực trên thế giới.........................265
Bảng 6.1: So sánh năng suất trứng gà Skalborg với gà lai quốc tế ...................278
Bảng 6.2: Tỷ lệ và chất lượng thịt gà broiler nuôi công nghiệp và sinh
học.......................................................................................................................... 281
Bảng 7.1: So sánh năng suất trung bình và giá bán trứng...............................297
Bảng 7.2: Yêu cầu vệ sinh thú y không khí chuồng nuôi................................300
Bảng 7.3: Năng suất trứng của 4 kiểu gen gà đẻ nuôi sinh học giai đoạn
18-43 tuần tuổi....................................................................................................... 305
Bảng 7.4: Nguyên nhân chết của 4 kiểu gen gà đẻ nuôi sinh học giai đoạn
16-43 tuần tuổi........................................................................................................ 305
Bảng 7.5: Lựa chọn khẩu phần của gà con và mức tiêu thụ dinh dưỡng.........308
Bảng 7.6: So sánh khả năng thu nhận thức ăn của gà đẻ................................... 310
Bảng 7.8: Khối lượng thức ăn trong diều gà đẻ chăn thả có bổ sung 2 loại
thức ăn khác nhau.................................................................................................. 316
Bảng 7.9: Ảnh hưởng của thúc ăn bổ sung và cỏ đến năng suất trứng gà đẻ .... 317
Bảng 7.10: Ảnh hưởng của các khẩu phần khác nhau đến gà mái đ ẻ .............. 319
PHỤ LỰC CHƯƠNG 4 ........................................................................................ 338
Bảng 4.1: Thành phần giá trị dinh dưỡng cùa hạt lúa mạch (IFN 4-00-549)...........336
Bảng 4.2: Thành phần giá trị dinh dưỡng của hạt kiều mạch (IFN 4-00-994)...... 338
Bảng 4.3: Thành phần giá trị dinh dưỡng của cải bắp (IFN 2-01-046)........... 339
Bảng 4.4: Thành phần giá trị dinh duỡng của hạt cải đã xử lý (EFN 5-04-597).... 340
Bảng 4.5: Thành phần giá trị dinh dưỡng của khô dầu hạt cải chiết bằng
cơ học (IFN 5-06-870)......................................................................................... 342
Bảng 4.6: Thành phần dinh dưỡng của sắn thái nhò phơi khô ỢFN 4-01-152)........ 343
Bảng4.7: Thành phần giá trị dinh dưỡng cùa khô dầu bông (IFN 5-01-609).......... 345
Bảng 4.8: Thành phẩn dinh dưỡng của sản phẩm ngô lên men ỢFN 5-02-843)...... 346
Bảng 4.9: Thành phần dinh dưỡng của hạt đậu tằm Viciafaba (IFN 5-09-262)....... 347
Bảng 4.10: Thành phần dinh dưỡng của khô dầu hạt lanh ỢFN 5-02-045)............. 349
Bảng 4.11: Thành phần dinh dưỡng của bột cò sấy khô (IFN 1-02-211)........ 350
in
Bảng 4.12: Thành phần dinh dưỡng của bột cá.................................................. 351
Bảng 4.13: Thành phần dinh dưỡng của bánh ngô (LFN 5-01-609)............... 353
Bảng 4.14: Thành phần dinh dưỡng của tảo biển khô (IFN 1-08-073).......... 354
Bảng 4.15: Thành phần dinh dưỡng của bột cỏ linh lãng khử nước (IFN
1-00-023)............................................................................................................. 355
Bảng 4.16: Thành phần dinh dưỡng của bột cỏ linh lăng khô ỢFN1-00-059)....... 357
Bảng 4.17: Thành phần dinh duỡng cùa hạt đậu lupin (IFN 5-01-609)......... 358
Bảng 4.18: Thành phần giá trị dinh dưỡng của ngô vàng (IFN 4-02-935).... 359
Bảng 4.19: Thành phần dinh dưỡng của bột cá................................................. 361
Bảng 4.20: Thành phần dinh duỡng của sữa tách bơ (IFN 5-01-170)........... 362
Bảng 4.21: Thành phần dinh dưỡng của sữa bột không mỡ (IFN 5-01-
175)........................ ............................................................................................... 364
Bảng 4.22: Thành phần giá trị dinh duỡng của ri mật (EFN 4-00-669).......... 365
Bảng 4.23: Thành phần dinh dưỡng của ri mật củ cải (IFN 4-00-669).......... 367
Bảng 4.24: Thành phần dinh dưỡng của hạt yến mạch cả vỏ (IFN 4-03-
309)........................................................................................................................ 368
Bảng 4.25: Thành phần dinh duỡng của khô dầu lạc (IFN 5-03-649)........... 370
Bảng 4.26: Thành phần dinh dưỡng của đậu Pisum sativum (EFN 5-03-600).......... 371
Bảng 4. 27: Thành phần dinh dưỡng của củ khoai tây qua xử lý nhiệt (IFN
4-03-787).................................................................................................... ......... 372
Bàng 4.28: Thành phần dinh duỡng của protein chiết từ khoai tây (IFN 5-
25-392)..................................................... ............................................ ............... 374
Bảng 4.29: Thành phần dinh dưỡng của cám gạo (LFN 4-03-928)................ 375
Bảng 4.30: Thành phần dinh dưỡng của hạt mạch đen (IFN 4-04-047)........ 376
Bảng 4.31: Thành phần dinh dưỡng của khô dầu hạt rum (IFN 5-04-109).... 378
Bảng 4.32: Thành phần dinh dưỡng của khô dầu vừng (IFN 5-04-220)........ 379
Bảng 4.33: Thành phần dinh dưỡng của hạt bo bo (IFN 4-04-444)................ 381
Bảng 4. 34: Thành phần dinh dưỡng của hạt đỗ tương qua xử lý nhiệt (IFN 5-
04-597).................................................................................................................. 382
Bảng 4. 35: Thành phần dinh dưỡng của khô dầu đỗ tương (IFN 5-04-600).......... 384
Bảng 4.36: Thành phần dinh dưỡng của khô dầu hướng đương (IFN 5-30-033)..... 385
11