Thư viện tri thức trực tuyến
Kho tài liệu với 50,000+ tài liệu học thuật
© 2023 Siêu thị PDF - Kho tài liệu học thuật hàng đầu Việt Nam

Chân lạp: đường tới kỷ nguyên angkor huy hoàng (790 - 1000)
Nội dung xem thử
Mô tả chi tiết
CHAN LAP: 0U6N G T6| KY NGUYEN
ANGKOR HUY HOANG (790 - 1000)
NGO VAN DOANH*
Sau mdt thdi gia kha dai phat trien
va hung thinh. tif dau the ky VIII,
nudc Chan Lap bi chia ddi thanh Luc
Chan Lap va Thuy Chan Lap. Rdi thi, den
giiia the'ky VIII, nudc Thuy Chan Lap lai
hi phan quyen ra thanh mdt so'tieu qud'c.
Chinh vao thdi diem nay, qud'c gia bien
hiing manh Srivijaya da tan cdng, chem
dau vua Khdme va chiem ludn nha nUdc
Indrapura ciia Chan Lap d mien nam
Campuchia'^'.
Sau khi Srivijaya riit ve, d Campuchia
da cd mdt vi vua mdi. Vay, vi vua bi chem
dau va vi tan vUdng kia la ai? Theo cac
nha nghien cijfu, khdng cdn nghi ngd gi,
chinh Jayavarman (G.Coedes dat la
Jayavarman I bis de phan biet vdi
Jayavarman I) ma cac bia ky ndi la da tri
vi d Sambor vao nhUng nam 770- 781. Va,
ngUdi ma sau nay trd thanh vua
Jayavarman II cua nUdc Chan Lap chfnh
la con trai ciia vi vua bi chem dau.
Qua cac tai lieu Arap, ina dac biet la
ghi chep cua Abu Zaid, ngUdi ta biet dUdc
rang, sau khi da danh chiem Indrapura
vao nam 782, Srivijaya da nha't thdi (tif
nam 782 den nSm 802) kiem soat dUdc
vUOng qud'c Cambodia. Ciing cac tai lieu
Arap cho biet, mdt hoang than Cambodia
ten la Jayavarman II dUdc Samaratunga,
ngUdi ke vi cua Sangramadhananjaya,
phai tit Java ve nUdc de cai quan dd thi
Indrapura cua Cambodia. Ma, nhu
thUdng le, ngiidi cai quan thUdng chi dUdc
cif di den nhiing nUdc chu hau. Do vay,
Indrapura chac la da nam dudi sU kiem
soat cua Srivijaya.
Cho den nay, nam ma Jayavarman tit
Java ve nUdc van cdn nhieu dieu chUa rd.
Nhieu bia ky ndi rang, Jayavarman II da
xay diing thu dd d niii Mahendra vao nam
802. The nhung, trUdc khi den day, dng ta
da cai tri d ba thu dd khac, ma mdt trong
ba thu dd a'y la do dng lap ra. Mac dau cd
nhiing y kien khac nhau, nhUng, theo cac
nha nghien ciiu, cd the Jayavarman II tit
Java ve nUdc vao nam 790, khi vi tan
VUdng khoang 20, va, ma't vao nam 850,
khi dng 80 tudi.
Mac dau tri vi trong mgt thdi gian kha
dai, nhUng, khac han vdi thUdng le ciia
cac vua Chan Lap trUdc dd la bao gid ciing
de lai nhiing bia ky, Jayavarman II khdng
de lai mot ddng ghi chep nao tren bia ky
PGS.TS. Ngo Van Doanh, Vien Nghien cifu Dong Nam A