Can thiệp thay đổi kiến thức, thực hành điều trị và tư vấn chăm sóc trẻ dưới 5 tuổi mắc nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính của cán bộ y tế xã

CAN THIEP THAY DOI KIEN THUnc, THUC HANH DIEU TRj VA TU VAN CHAM SdC

TRE DUlOn 5 TUOI MAC NHII M KHUAN HO HAP CAP TINH CUA CAN 80 Y TE XA

NGUYI N THj MINH Hl£'u

Vi^n Chien Iwgv va Chinh sich Y te

T6M TAT

Ty Id cin bd ytekddon dung thi bgnh NKHHCT tang

tir 13,89%, tnr&c can thigp len 38,89%, sau giai dogn 1 va

50,00%, sau gial doan 2. Ty 1$ ke don dii ngiy tang tnr&c

can thidp tir 25,00%) len sau timg gial doan can thlgp

tuong img li 52,78%, vi61,11%o. Ty lg can bg y te biet ngi

dung tw vin eho ba mg ed con mac NKHHCT cung tang

c6 y nghTa thong ke so v&i nhdm chimg.

Tir khda: Nhiem khuan hd hap cap tinh

DATVANDfe

Benh Nhiem khuIn hd hap elp tinh (NKHHCT) eua

tre difdi 5 tudi, trong dd viem phdi ehilm ty le dang kl ,

cd ty le mi c va tif vong di u eao. Bao eao sd lieu tdng

hpp eua mdt sd nude dang phat triln cho thay cd

khoang tren 30% trong tdng sd tre phai nhgp vign la do

NKHHCT[10]. Viet Nam, khdng la ngogi lg, NKiHHCT la

benh cd ty le eao nhit trong cae nguyen nhan mac, nhgp

vign va tif vong [4].

Cd nhilu yeu td anh hudng den ty le tif vong cua tre

mIe NKHHCT. Tuy nhien, tgp trung chu ylu vao hai

nhdm nguyen nhan khiln cho tre khdng duoc den eo sd

y t l kip thdi va tre khdng difoc dilu tn dung din khi da

din vdi CO sd y t l [3]. O l dgt dupe myc tieu giam tif vong

do NKHHCT, can bO y t l tuyln eo sd ed vai trd dae bigt

quan trpng vi hp thudng la nhifng ngifdi di u tifen tilp xuc

khi tre b$nh. Tuy nhien, da cd nhilu nghien cuu cho thiy

ty le can bd tuyln co sd phat hign duoc di u hieu benh,

kfe don hop ly cdn kha thlp[4]. Rit it can bp y t l thyc hi$n

tu vln cho ba me each chim sdc tre [2], [4].

Nhan thifc, thyc hanh eiia cua ngudi su" dgng

thudng bj anh hudng tryc tilp bdi ngudi cung elp djch

vg y t l - la nhung ngudi ni m duoc chuyen mdn ky thuat

va la ngudi cung elp thdng tin di n eho ngudi dan [8]. Vi

mdt ly do nao dd ma ngudi cung d p djch vg lam khdng

diing hoac khdng tif vl n ein thgn se anh hudng rit Idn

tdi ngudi dan [6]. Vige nang eao kiln thifc, thyc hanh

cho ngudi cung elp djch vg, dgc bigt la ngudi cung

cung ci p djch vg tgi tgyin eo sd, se anh hudng tich eye

d i n thyc trgng cham sdc sifc khde tre em [9]. Vi vay

trong khudn khd bai bao nay, ehiing tdi trinh kit qua

nghien cuu can thigp nang eao kiln thirc, thyc hanh ke

don va tu vl n cho tre mi c NKHHCT eua can bp y te

tuyln xa

D 6 | TU'Q'NG vA PHU-ONG PHA P NGHIEN Cl>U

Thilt k l nghien cufu: nghien cuu thuf nghiem can

thi$p cOng ddng cd ddi chung. Thdi gian tiln hanh: tu

4/2004 den thang 2/2007. Ddi tup'ng nghien cuu: gdm

tit ca can bd trgm y t l vi tu nhan tgi 10 xa thupc huygn

Ba Vi va Oan Phypng - Ha Npi (Ha Tay cu). Nhdm can

thi$p gdm 36 ddi tupng cua huypn Ba Vi, nhdm chifng

gdm 43 ddi tupng ciia huy^n Dan Phypng. NOi dung

can thi^p: ndng cao ky ndng nhgn bilt dau hieu benh,

dilu tri va tu van hd trp ba me cham sdc tre dudi 5 tudi

mi c NKHHCT. NghiSn cuu su dgng hai phuong phap

can thi$p ehinh la tap huln ky nang (nam thif nhit) va

giam sat hd trp (nam thu 2). Ddi tupng nghi§n cuu

dup'c danh gia kiln thue qua phdng vl n b$ cdu hdi,

thyc hanh qua quan sat ed sir dgng bang kilm. Toan bd

sd lieu dupe nhap bing phin mem Epidata va xif ly

bing chuong trinh STATA 9.0SE.

K^T QUA VA BA N LUA N

1. Thong tin chung v§ ddi tup'ng nghien CLFU

Tudi tmng binh euia nhdm can bd y t l huyen Ba Vi la

40,86 ± 10,45 va Oan Phupng la 39,39± 10,86. Sd nam

cdng tac tmng binh can bp y t l eua Ba Vi, Oan Phupng

tuong Ung la 17,63± 10,19 va 14, 04 ± 9,54. Can bp y te

tif nhan chiem khoang 69% va can bp trgm y t l khoang

3 1 % trong tdng sd ddi tupng nghien cuu. Trinh dp chuyen

mdn da sd la y sT va bac sT. Van cdn mpt sd it can bp

tham gia kham chifa bgnh ke don la y ta va nif hp sinh.

2. Kil n thirc, thy c hanh ke do-n dil u trj tre

NKHHCT

NKHHCT dupe phan ra thanh nhilu th i bgnh ehinh

la benh rit ngng, viem phdi ngng, viem phdi va ho cam

Ignh. Theo hifdng dan eua Bp Y tl , khi tre mIe benh rit

ngng, hoge vigm phdi ngng, can bp y t l phai ho trp gia

dinh ehuyin tre ngay len bgnh vign tuyln tren d l dupe

dieu tri tich eye kip thdi. Neu nhifng tre nay khdng dupe

dilu tri tich eye ngay se de dan di n Or vong.Cdn khi tre

bj viem phdi hoac ho cam Ignh, can bp y t l tuyln co sd

tiln hanh ke don dieu tri ngogi trii. Can bp y t l kS don

khang sinh du liiu diing logi cho tre bi vi6m phdi se cd

higu qua khdi bgnh rit cao. Tuy nhien ci n phai sii" dgng

du sd ngay (5 di n 7 ngay). Vdi nhifng tre bj ho cam Ignh

thdng thudng khang sinh hi u nhu khdng cd tac dgng

ngupc cdn anh hudng xl u di n sifc khde cua tre va tang

kha nang khang thude eua vi khuln[1], [5].

2.1. Lt/a chgn xir tri theo timg the bgnh NKHHCT

Dinh gia qua quan sat ed sif dgng bang kilm eho

thiy dgi da sd cdn bd y t l da ed ky nang lya chpn each

xif tri chuyin tuyln hay k& don dilu tri ngogi trii cho cac

t h i b§nh NKHHCT. Ty lg thyc hanh dung dgt tr6n

88,89% va eang tang theo thdi gian tgi nhdm can thi^p.

Bangi: Thyc hanh xif tri dung theo tung th i bgnh

NKHHCT

Thyc

hanh

xO tri

dung

b^nh

n

Tyl$

%

Ba Vi (n=36)

Tru'dc

32

88,89

CTI

35

97,22

CT2

33

91,67

Ban Phu'9'ng (n=43)

Tru'dc

41

95,35

CTI

40

93,02

CT2

40

93,02

2.2. Kedan theo the bgnh NKHHCT

• Kiln thiFC

T i t ca 100% can bp y t l cua ca hai huyen di u bilt

c i n ke khang sinh cho tre mi c viem phdi. Tuy nhien, d l

dilu trj ho cam Ignh thdng thudng, nhilu can bp y t l Igi

cd kiln thuc chua dung. Trudc can thigp, ed den gi n

70% ddi tupng tgi Ba Vi va 50% tgi Oan Phupng eho

ring can ke don khang sinh khi tre bi ho, cam Ignh. Tgi

Ba Vi, sau hai giai dogn can thigp, ty lg can bp y t l cd

kiln thuc dimg v l vl n d l nay tang len va sy sai khae cd

y nghTa thdng ke vdi p<0.005. Trong khi dd kiln thue

Y HOC THl/C HANH (751) - S6 2/2011 63