Cẩm nang thực phẩm hợp, kỵ

A C H TỦ SÁCH TRI THỨC BÁCH KHOA PHỔ THÔNG

NGUYỄN THANH HÀ (Biên soạn)

Cam nang

THựC PHẨM

HƠP. KY

CẨM NANG

THỰC PHẨM

JÍỢP, K!Lj

Biên mục trên xuãt bán phấm cùa Thư viện Quốc gia Việt Nam

Nguyễn Thanh Hà

Cẩm nang thực phẩm hựp, kỵ / Nguyễn Thanh Hà b.s.

H. : Từ diển Bách khoa, 2011.- .tSdtr. : báng ; 20cm

Phụ lục: tr. 256-352. - Thư mục: tr. 353

ISBN9786049()04()1S

1. Thực phẩm 2. Sức khoé 3. Thức ãn 4. Sử dụng

613.2-d c l4

TBBO()35p-CIP

TS. NGUYỄN THANH HÀ

(Biên soạn)

Cẩm nanâ thực Phẩm

inỢp, cỵ

NHÀ XUẤT BẢN Từ ĐIỂN BÁCH KHOA

'/ n ó i ( t ầ u

Ăn là một trong những nhu câu thiết yếu đâu

tiên đ ể giúp con người có th ể duy trì được cuộc

sông và giữ gìn sức khỏe. Ngày nay, cùng với mức

thu nhập ngày một nâng cao, cuộc sống ngày càng

được cải thiện, con người ta càng có điêu kiện chú

ý đến việc ăn uống. Thê nhưng, ăn như thê nào đê

vừa có th ể đáp ứng được nhu câu cuộc sống, vừa

nâng cao được chất lượng cuộc sống, đ ế có thế

sông khỏe mạnh và kéo dài tuổi thọ thì lại là một

vấn đê khoa học mà không phổi ai ai cũng đêu biết

được. Đã có không ít người vì thiếu hiểu biết nên

sau khi ăn những thức ăn ngon, bổ, đắt tiên không

những tình trạng sức khỏe không tốt lên mà lại có

phàm giảm sút, thậm chí bị ngộ độc, bị mắc bệnh...

Đó là do không biết cách ăn uống.

Cuốn sách này được biên soạn dựa trên các sách

vở tài liệu của các chuyên gia dinh dưỡng của Trung

Quốc và th ế giới. Trên cơ sở sự Kỵ và Hợp của các

loại thực phẩm, tập trung vào 3 nội dung chính:

Một là, sự kết hỢp giữa các thực phẩm khác

nhau sẽ đem lại hiệu quả dinh dưỡng của các

loại thức ăn khác nhau, vì vậy, nên ăn gì, và ăn

như th ế nào.

Hai là, với người bệnh, ăn cái gì, không ăn cái

gì, phản ứng đối với bệnh tật sẽ rất khác nhau.

Ba là, đang trong thời gian uống thuốc, nên

ăn như thê nào, không nên ăn như thê nào,

hiệu quả của thuốc cũng sẽ rất khác nhau.

Đây là m ột cuốn sách rất có ích, nên có trong

tủ sách của các gia đình hiện đại ngày nay. Hy

vọng cuốn sách nhỏ này sẽ mang đến cho bạn đọc

những kiến thức bổ ích, giúp ích cho việc chăm sóc

sức khỏe bản thân của mỗi người và gia đình.

Người biên soạn

TS. NGUYỄN THANH HÀ

TS. NGUYỄN THANH HẢ {biên soạn)_______________

ê / l ương ỉ

Sự HỢP, KỴ ^

GIỮA CÁC LỎẠI THỨC ĂN

I. RAU XANH

0 BẮP CẢI

HỢP

Lòng đỏ trứng: Vitamin c có trong rau bắp cải

kết hợp cùng vitamin E trong lòng đỏ trứng có

tác dụng chống lão hóa, chống ung thư, liãi thông

mạch máu.

Cá chép: Thường xuyên ăn kết hợp cá chép và

bắp cải chính là hình thức tốt nhất đ ể cung cấp

thêm protein, đường, vitamỉn c cho cơ thể, hơn

nữa có tác dụng trị chứng phù thũng ở phụ nữ

mang thai.

Pho mát: Pho mát và bắp cải đêu có chứa hàm

lượng lớn chất canxi và photpho, nếu ăn kết hợp

hai loại thực phẩm này, thì cơ thể sẽ được tiếp

nhận rất nhiều chất dinh dưỡng như: acid, photpho

và canxi có tác dụng phòng chống bệnh loãng

xương và chống chuột rút.

• Thịt nạc: Vitamin c có trong bắp cải kết hợp với

protein trong thịt nạc có tác dụng ngăn ngừa vết

thâm, không để lại sẹo, làm da khỏe đẹp mịn màng,

ngoài ra còn làm giảm sự mệt mỏi.

KỴ

• Lòng tráng trứng: Kẽm trong lòng trắng trứng

sẽ thúc đẩy quá trình ôxi hóa của vitamin c có

trong rau bắp cải, do đó làm giảm giá trị dinh

dưỡng của bắp cải.

• Dưa chuột: Chất xúc tác vitamin c chứa trong

dưa chuột làm mất đi vitamin c trong rau bắp cải

khiến cho món ãn không còn giá trị dinh dưỡng.

0 RAU XÀ LÁCH

HỢP

• Đậu phụ: Ăn đậu phụ với xà lách không chỉ

cung cấp thêm nhiều chất dinh dưỡng cho cơ

thể mà còn cố tác dụng thanh can lợi đảm,

tráng dương bổ thận, tăng thêm độ trắng sáng

cho da, cũng là một trong những thức ăn lí

tưởng của những người đang trong quá trình

giảm cân.

TS. NGUYỀN THANH HẢ (biên soạn)

8

Gẩm,HcuuỊ,tliựCfìliấẬKỈv^, kiỷ.

Rong biển: Trong rau xà lách có chứa rất nhiều

chất sắt, do vậy khi ăn rong hiển với rau xà lách

thì sắt kết hợp với vitamin c có tác dụng hỗ trợ

cơ thể hấp thụ hiệu quả hơn chất sắt để chuyên

hóa thành máu nuôi cơ thể.

KỴ

• Tỏi: Những người mắc bệnh cao huyết áp hoặc

mắc bệnh đục thủy tinh thể không nên ăn rau xà

lách lẫn với tỏi, nếu không sẽ khiến bệnh càng

thêm nặng hcfn.

fll RAU DIẾP

HỢP

• Xương sườn: Xương sườn nấu làm canh chan với

rau diếp vừa giàu chất dinh dưỡng lại vừa có thể

thanh nhiệt, giảm stress, có lợi cho tràng vị.

• Đậu phụ: Rau diếp có công dụng thanh nhiệt,

giảm stress, bổ tràng ích vị, từ đó dân gian dùng

món canh rau diếp nấu đậu phụ để trị clúữig nóng

trong người.

• H ạt bo bo: Món cháo ho bo nấu rau diếp có tác

dụng hỗ trợ việc điều trị chíùig tì vị hư tổn, nhiệt

độ cơ thể tăng cao.

KỴ

• Thịt thỏ: Thịt thỏ rất mát, do đó dễ khiến người

ăn bị đi ngoài. Giống như thịt thỏ, rau diếp cũng

là một thực phẩm mát, ăn nhiều cũng dễ gặp phải

hiện tượng đi ngoài. Do đó, không nên ăn thịt thỏ

trong khi đang sử dụng món rau diếp.

0 RAU C H Â N VỊT

HỢP

• Tỏi: Trong rau chân vịt cố chứa nhiều vitamin BI

rất tốt cho cơ thể. Ăn rau chân vị kèm với tỏi vừa

có giá trị dinh dưỡng cao lại vừa có thể giảm

stress, làm đẹp da, và tăng cường sức tập trung

chú ý.

• Trứng gà: Trong rau chân vịt, hàm lượng chất

canxi cao hơn chất photpho, ngược lại trong

tríờĩg gà, hàm lượng photpho lại cao hơn canxi.

Do đó nếu ăn rau chân vịt cùng trứng gà thì đó

là biện pháp khoa học đ ể cân bằng các chất

dinh dưỡng.

• Tiết gà: Rau chân vịt và tiết gà đều là những thực

phẩm giàu giá trị dinh dưỡng, vì vậy nếu như ăn

kết hợp rau chân vịt với tiết gà chẳng những có

thể cung cấp lượng dinh dưỡng đáng kể cho cơ

thể mà còn ích gan, bổ máu.

• Gan lợn: Gan lợn và rau chân vịt đều rất giàu

hàm lượng folic acid và chất sắt, màỷolỉc acid và

sắt lại là những nguyên liệu chính để hình thành

máu, do đó ăn gan lợn cùng với rau chán vịt là

TS. NGUYỄN THANH HẢ (hiên soạn)

10

Q ẩfiM aH ẹ,tliực.filiẩtnU cfp., kif.

một trong những biện pháp phòng chống thiểu

máu, và chống tai biến mạch máu não.

KỴ

Đậu phụ: Khi ăn đậu phụ cùng rau chân vịt, chất

oxalic acid trong rau chân vịt tác dụng với chất

canxi có trong đậu sẽ ảnh hưởng tới việc hấp thụ

canxi của cơ thể, hơn nữa lại tạo nên kết tủa có

hại cho sức khỏe con người.

Dưa chuột: Trong dưa chuột có chứa chất xúc tác

(chất phân giải) của vitamin c, do vậy khi ăn dưa

chuột với rau chân vịt, chất xúc tác đó làm mất đi

công dụng của vitamin c có trong rau chân vịt.

Hạch đào: Không nên ăn hạch đào với rau chân

vịt bởi như vậy sẽ khiến cơ thể không thể hấp thụ

được chất canxi và sắt, từ đó những chất này sẽ

hình thành sỏi trong cơ thể con người.

Pho m át: Khi ăn pho mát với rau chân vịt, chất

oxalic acid tác dụng với canxi có trong pho mát

hình thành chất calcium oxalate, cản trở quá trình

hấp thụ kẽm của cơ thể khiến cho lượng kẽm

ngưng tụ chuyển hóa sang dạng sỏi ảnh hưởng

nghiêm trọng đến hệ tiêu hóa của cơ thể.

Giấm: Oxalic acid trong rau chân vịt kết hợp với

các acid hữu cơ trong giấm gây cản trở việc hấp

thụ canxi của cơ thể, thậm chí còn có hại cho răng.

11

0 RAU DỀN

HỢP

• Đậu phụ: Đậu phụ ăn với rau dền có tác dụng

thanh nhiệt giải dộc, giải tỏa căng thẳng, tăng

cường sinh lực, lợi gan ích thận, ngoài ra cỏ thể

trị bệnh đau mắt đỏ.

• Trứng gà: Trứng gà và rau dền đều chứa hàm

lượng lớn protein và chất khoáng, như: sắt, canxi,

photpho, do dó ăn trímg gà với rau dền có tác dụng

làm tăng khả năng miễn dịch của cơ thể con người.

• Gạo tẻ: Cháo gạo tẻ náu với rau dền có công

dụng thanh nhiệt, trị bệnh kiết lị, là món ăn thích

hợp dành cho người cao ruổi, ăn thư('mg xuyên rất

có lợi cho tì vị và tăng cường thể lực.

KỴ

• Ba ba: Ba ba mang hàn tính, còn rau dền mang

lượng tính. Vì vậy, nếu chế biến kết hợp thành

một bữa ăn sẽ khiến người ăn chưổng bụng, đồng

thời còn mắc chứng khó tiêu hóa.

0 CẢI C A N H

HỢP

• Đậu phụ: Cải canh nấu với dậu phụ có mùi vị rất

thơm ngon, kích thích khẩu vị, không những có

TS. NGUYỄN THANH HẢ (biên soạn)

12

Qám HCUtCỷ tU ục ỹỉíẩm , Jiọep,, kiỷ

thể thanh nhiệt hạ huyết áp, mà cồn bổ não ích

trí, bổ hư ích khí.

• Trứng gà: Món trứng gà xáo lẫn cài canh

không những có tác dụng thanh nhiệt, sáng mắt

mà cỏn có thể chữa chứng đau đầu, nóng gan,

hổ tì ích vị.

• Vỏ quả lựu: Vỏ quả lựu vốn là dược liệu trị bệnh

tiêu chảy, do đố khi nấu cải canh cho thêm một

lượng vỏ lựu thích hợp có thể trị được bệnh đau

dạ dày cấp và mãn tính, ngoài ra còn trị dược

bệnh tiêu chảy cấp.

0 CẢI DẦU

HỢP

• Đậu phụ: Khi ăn đậu phụ với cải dầu, chất xơ

kết hợp với protein có tác dụng tăng cường sinh

lực, giảm căng thẳng, thanh nhiệt giải độc, bổ phổi

chống ho.

• Thịt gà: Món được chế biến từ thịt gà và cải dầu

rất có lợi cho gan, đẹp da, thích hợp đối với những

người mắc bệnh béo phì, huyết áp cao, máu não,

xương khớp thoái hóa.

• Tôm: Ăn tôm lần với cải dầu có tác dụng thanh

nhiệt giải dộc, cung cấp nhiều vitamin và canxi

cho cơ thể, đồng thời có thể trị nhiều chứng bệnh

như: phù thũng, máu khó đông.

13

• Nấm hương: Ăn nấm hương với cải dầu có tác

dụng chống lão hóa, kích thích tiêu hóa, giảm

lượng mỡ tích tụ, chống táo bón.

• Dầu vừng: Chất xơ trong cải dầu kết hợp với

vitamin E trong dầu vừng có thể phòng bệnh ung

thư, làm khỏe mắt.

KỴ

• Hạt nêm: Cải dầu hại dương, hạt nêm lại lợi

dương, do chúng có sự tương phản lẫn nhau như

vậy nên khi kết hợp chế biến món ăn sẽ không

còn giá trị dinh dưỡng, thậm chí là có hại cho

sức khỏe.

• Cà rốt: Cà rốt có chứa chất xúc tác của

vitamin c nên sẽ làm mất đi vitamin c trong

cải dầu, ảnh hưởng tới sự hấp thụ vitamin c của

cơ thể người.

• Dưa chuột: Chất xúc tác vitamin c có trong

dưa chuột sẽ làm mất đi lượng vitamin c trong

cải dầu khiến cho món ăn không còn giá trị

dinh dưỡng.

• Mãng: Vitamin c trong cải dầu và những chất

hoạt tính trong măng sẽ phản ứng với nhau,

khiến lượng vitamin c mất đi và giảm giá trị

dinh dưỡng.

TS. NGUYỀN THANH HẢ (biêu soạn)_______________

14

QẩmnancịrtUiẹcỸUẩtKkũep,, kif.

01 RAU CẢI CÚC

HỢP

• Trứng gà: Trong cải cúc có chứa rất nhiều loại

vitamin. Ăn cải cúc với trứng gà có tác dụng cung

cấp nhiều lượng vitamin A hơn cho cơ thể.

• Tỏi: Món ăn này rất đơn giản mà lại dễ ăn,

có lợi cho đường ruột, dễ tiêu hóa, tiêu mỡ,

hạ nhiệt rất phù hợp cho người mắc bệnh béo

phì, điều hòa huyết áp, bổ não và nhiều công

dụng khác.

• M ật ong; Khi nấu canh cải cúc nếu cho thêm một

lượng mật ong phù hợp thì sẽ cố tác dụng chống

ho và hạ nhiệt, tiêu đờm.

• Mực; Cải cúc có tác dụng kiện tì, tiêu siúĩg, tiêu

nhiệt, giải dộc. Cá mực có giá trị dinh dưỡng cao,

nhiệt lượng lại thấp tương đối thích hợp với nhũng

người sợ béo.

0 RAU M ÙI

HỢP

• Đậu phụ: Rau mùi có chứa nhiều chất dinh

dưỡng như: protein, dầu và chất khoáng, vì vậy

nếu ăn rau mùi cùng đậu phụ sẽ lợi cho tì vị,

chống phong hàn.

15