CÁCH VIẾT KỊCH bản

CÁCH VIẾT LỊCH BẢN

Chương 1

Kịch bản là gì?

Kịch bản là một văn bản phác thảo những yếu tố về âm thanh, hành động,

hình ảnh, ngôn ngữ cần thiết để kể một câu chuyện. Tại sao lại là “phác thảo”? Bởi

vì một bộ phim là một sản phẩm mang tính hợp tác cao độ. Đạo diễn, diễn viên,

nhóm quay phim sẽ dựa trên những phác thảo của bạn để chuyển thể câu chuyện

theo cách của họ. Họ có thể sẽ xin ý kiến của bạn hoặc không làm thế. Họ có thể

bổ sung thêm một số cây viết cùng với bạn, hoặc yêu cầu bạn viết lại toàn bộ.

Điều đó cũng là bình thường.

Tuy nhiên, vì có quá nhiều người cùng tham gia quá trình làm một bộ phim,

kịch bản cần đạt một số chuẩn nhất định mà các bên đều hiểu được, vì thế sinh ra

một số khuôn mẫu, cách trình bày, ghi chú và nhiều quy ước khác. Văn bản này sẽ

bao quát các yếu tố cơ bản thường được dùng để viết kịch bản.

Điều quan trọng cần nhớ là phim là một tác phẩm về hình ảnh. Bạn không

KỂ cho khán giả nghe câu chuyện của bạn mà là bạn cho họ XEM. Bạn phải học

viết kịch bản MỘT CÁCH CÓ HÌNH ẢNH, viết những cái mà khán giả sẽ NHÌN

THẤY, NGHE THẤY. Bạn có thể yêu nhân vật của mình, biết họ nghĩ gì nhưng

điều quan trọng là làm thế nào đưa được những điều đó lên màn ảnh. Khi đó, bộ

phim có thể xong ở phần nhìn, thường được thay đổi ít nhiều trong hiện trường

làm phim. Vì thế, hãy chỉ viết những hình ảnh, âm thanh, lời nói và để phần còn

lại cho các nhà làm phim.

Điều gì tạo nên một câu chuyện hấp dẫn?

Những bộ phim mà bạn yêu thích, phần lớn có nhân vật làm bạn mê đắm.

Khán giả xem một tác phẩm điện ảnh không chỉ đơn giản muốn được thích hoặc

mến yêu những người họ thấy trên màn ảnh, họ muốn được ĐẮM CHÌM trong

những nhân vật đó, cho dù họ có thích hay không. Những người anh hùng vĩ đại

khiến ta hào hứng trong khi những kẻ gian trá độc ác lại làm cho ta tức điên.

Một bộ phim hay luôn chứa đựng trong nó một vấn đề nhất định. Đó không

chỉ là cái mà người ta muốn, nó là thứ cần phải đạt được, dù mối nguy hiểm có

như thế nào, giống như trong bộ phim Indinana Jones and the Raiders of the Lost

Ark. Hay nó là thứ mà rất nhiều nhân vật mong muốn, giống như bức tượng đen,

nhỏ trong The Maltese Falcon. Đôi khi, nó cũng có thể là thứ không nhìn thấy – ví

như tự do cho nhân dân trong Lawrence of Arabia hoặc Gandhi. Tất cả những thứ

đó làm thành nhiệm vụ của nhân vật - thậm chí mang đến cho nhân vật chính sức

mạnh siêu nhiên. Nó có thể là thứ mang tính cá nhân (tình yêu) hoặc vì lợi ích của

tất cả mọi người (cứu thế giới khỏi bàn tay của người ngoài hành tinh) nhưng nó

phải mạnh mẽ và phát triển lên tột bực khi câu chuyện được hé mở.

Phim luôn có những trở ngại, XUNG ĐỘT. Đây chính là trọng tâm của

một bộ phim. Ai đó muốn một thứ gì, nhưng người và vật cứ chắn ngang đường

của người này khi anh ta cố đạt mục tiêu đặt ra. Đôi lúc, trở ngại này xảy ra đối

với cả người hùng và nhân vật phản diện và mục đích cuối cùng đều quan trọng

với cả hai bên, như trong phim Jingle All the Way. Arnold Schwarzenegger và

Sinbad giành giật với nhau một món quà giáng sinh cho cậu con trai. Cả hai đều

không được phép thua cuộc. Trở ngại và xung đột có thể được thể hiện dưới dạng

vật chất hoặc tinh thần. Tuy nhiên, chúng phải hiện diện trong câu chuyện của bạn,

nếu không, bạn chẳng có chuyện nào cả. Hầu hết các câu chuyện hay, nhân vật

chính cũng mang trong mình một xung đột nội tâm, những thứ thuộc về tâm trí,

tinh thần của họ, chỉ có thể được giải quyết trước thời điểm cô/anh ấy đạt được kết

quả - tức là mục tiêu vật chất của câu chuyện. Một số người gọi con quỷ nội tâm

này là “ma” trong khi những người khác gọi đó là “vết thương”.

Bạn cũng cần có móc câu. Đây là một thuật ngữ trong khi viết bài hát, nó

mô tả thứ thu hút được sự chú ý của mọi người. Hollywood gọi đó là hướng tới

đông đảo khán giả. Nói đơn giản hơn là “giả sử”. Ví dụ trong phim Galaxy Quest,

một ý tưởng có thể đưa ra là: giả sử những diễn viên trong đoàn làm một bộ phim

khoa học giả tưởng đang tạm thời ngừng quay, tuy vậy họ vẫn nổi tiếng, bị cuốn

vào cuộc chiến không gian với người ngoài hành tinh, những người tin rằng phim

của họ là tư liệu về cuộc sống ngoài trái đất?”. Một giả định tốt sẽ khiến kịch bản

của bạn nổi bật hơn. Đó là lý do tại sao khán giả sẵn sàng hy sinh sự thoải mái ở

nhà và ném tiền họ khó nhọc kiếm được để đi xem ngoài rạp.

Hollywood chú ý tới các thể loại phim. Một số nhà sản xuất thường có xu

hướng quan tâm đặc biệt tới một số loại phim nhất định, vì vậy, bạn hãy tiếp cận

họ bằng những thứ mà họ có thể cho là ý tưởng thú vị. Những kịch bản thành công

thường mang một dáng vẻ mới nhưng người ta vẫn xác định được thể loại của nó.

Bạn biết rõ điều gì khiến ý tưởng của mình trở thành độc nhất nhưng bạn có thể

nhanh chóng diễn tả nó cho người khác được không? Liệu đó có phải là một câu

chuyện hãi hùng, tiết tấu nhanh, tình cảm hài hước hay phiêu lưu hành động?

Bạn cần giới thiệu tác phẩm của mình như một người trong cuộc. Do số

lượng các kịch bản đem đi duyệt khá lớn, nên BẤT CỨ ĐIỀU GÌ khiến tác phẩm

của bạn khác lạ, nó sẽ lọt vào vòng sau. Nếu bạn không hiểu được trò chơi, sẽ

không có ai chơi cùng bạn. Biên kịch phải bám sát những quy ước, bao gồm

những thứ như số trang, font chữ dù đó mới chỉ là bước đầu. Bạn nên làm theo

những quy ước đó trừ khi bạn rất giàu và có ý định chi tiền để sản xuất và đạo diễn

bộ phim của mình. Tuy nhiên, kể cả như vậy, những người bạn sẽ làm việc cùng

cũng cần những thứ theo chuẩn mực có sẵn.

Chương 2

Các loại kịch bản

Dưới đây là danh sách một số kiểu kịch bản đang được dùng ngày nay. Tài

liệu này sẽ giới thiệu loại hình kịch bản cho Phim nhựa/Phim truyền hình.

Tài liệu nhắc tới:

* Kịch bản/ Phim nhựa

* Phim truyền hình

Không nói đến:

* Stage Plays and Musicals

* Phim hài tình huống (3 camera, 1 camera, băng và phim)

* Audio/Visual Scripts/Dual Column

* Multimedia Người viết kịch bản cho bất kỳ loại hình nào trên kia sẽ phải

giới thiệu thành quả của họ theo hai kiểu dưới đây, phụ thuộc vào việc họ đang

muốn bán nó hay kịch bản đã được đem đi dựng thành phim.

Submission Scripts

Còn gọi là Spec Script. Đây là kịch bản được viết mà không được đặt trước

hay mua, với hy vọng rằng nó sẽ được bán. Phần giới thiệu này sẽ thiên về những

triết lý của kịch bản spec, trong đó, để nói rằng “hãy tránh xa quá trình cộng tác.

Những thứ nên hoặc không nên làm bạn sẽ thấy ở đây, sẽ phản ánh triết lý này.

Shooting Scripts: Kịch bản quay

Một khi kịch bản của bạn đã được chấp thuận, nó thường sẽ được viết lại

nhiều lần trước khi đem đi dựng thành phim. Khi đã hoàn tất, nó sẽ trở thành kịch

bản sản xuất. Tất cả các cảnh, góc quay trong kịch bản này đều được đánh số. Mỗi

cảnh và các góc quay đều bị cắt thành những phần nhỏ. Giám đốc sản xuất phim

có thể thay đổi thứ tự các cảnh quay để tận dụng hiệu quả sân khấu, diễn viên và

địa điểm.

Chúng ta sẽ bắt đầu tìm hiểu kịch bản phim nhựa vì nó là loại phổ biến nhất

hiện nay. Sau đó, ta sẽ nói về các loại hình khác, dựa trên những gì đã biết.

Nhận định chung: Mặc dù một mô hình ngày càng được tiêu chuẩn hoá

nhưng không hề có MỘT CÁCH, MỘT KIỂU căn lề, MỘT phong cách nhất định.

Luôn luôn có MỘT PHẠM VI ĐÚNG. Những điều chỉnh của phần mềm viết kịch

bản nằm trong phạm vi này.

Chương 3 - Dàn trang trong kịch bản ban đầu

Quy tắc:

Kịch bản thường được viết trên giấy trắng khổ 8 ½ inch x 11 inch (1 inch =

2.54 cm), đục ba lỗ. Số trang được đánh ở góc trên bên phải (ở phần header).

Trang đầu tiên không phải đánh số. Font chữ chọn dùng là font Courier 12. Lề trên

và lề dưới từ 0,5’’ tới 1’’. Lề trái khoảng 1,2’’-1,6’’. Lề phải từ 0,5’’ tới 1’’.

Font chữ Courier 12 được sử dụng dành cho mục đích về thời gian. Một

trang kịch bản font chữ Courier 12 sẽ tương đương với 1 phút trên màn ảnh.