Các yếu tố ảnh hưởng đến động lực làm việc của giảng viên các trường đại học thuộc Bộ Công Thương tại Thành Phố Hồ Chí Minh :Luận văn thạc sĩ - Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh

BỘ CÔNG THƯƠNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THỊ THU HÀ

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐỘNG LỰC

LÀM VIỆC CỦA GIẢNG VIÊN CÁC TRƯỜNG

ĐẠI HỌC THUỘC BỘ CÔNG THƯƠNG TẠI

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Chuyên ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH

Mã chuyên ngành: 8340101

LUẬN VĂN THẠC SĨ

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, NĂM 2021

Công trình được hoàn thành tại Trường Đại học Công nghiệp TP. HCM.

Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Quang Vinh

Luận văn thạc sĩ được bảo vệ tại Hội đồng chấm bảo vệ Luận văn thạc sĩ Trường Đại

học Công nghiệp TP. HCM ngày . . . . . tháng . . . . năm . . . . .

Thành phần Hội đồng đánh giá luận văn thạc sĩ gồm:

1. .........................................................................- Chủ tịch Hội đồng

2. .........................................................................- Phản biện 1

3. .........................................................................- Phản biện 2

4. .........................................................................- Ủy viên

5. .........................................................................- Thư ký

(Ghi rõ họ, tên, học hàm, học vị của Hội đồng chấm bảo vệ luận văn thạc sĩ)

CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG TRƯỞNG KHOA QTKD

NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ

Họ tên học viên: Nguyễn Thị Thu Hà MSHV: 18105071

Ngày, tháng, năm sinh: 06/02/1980 Nơi sinh: Hưng Yên

Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh Mã chuyên ngành: 60340102

I. TÊN ĐỀ TÀI:

Các yếu tố ảnh hưởng đến động lực làm việc của giảng viên các trường đại học thuộc

Bộ Công Thương tại TP. HCM.

NHIỆM VỤ VÀ NỘI DUNG:

Đề tài được thực hiện nhằm mục đích xác định và đo lường các yếu tố ảnh hưởng đến

động lực làm việc của giảng viên Trường Đại học Công nghiệp TP. HCM và giảng

viên Trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm TP. HCM; từ đó, đề xuất một số hàm ý

quản trị nhằm cải thiện và nâng cao động lực làm việc của giảng viên các trường đại

học thuộc Bộ Công Thương tại TP. HCM.

II. NGÀY GIAO NHIỆM VỤ: Theo QĐ số 1365/QĐ-ĐHCN ngày 01/10/2020.

III. NGÀY HOÀN THÀNH NHIỆM VỤ: 20/4/2021.

IV. NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. Nguyễn Quang Vinh

TP. HCM, ngày … tháng … năm 2021

NGƯỜI HƯỚNG DẪN

TS. Nguyễn Quang Vinh

TRƯỞNG KHOA QTKD

TS. Nguyễn Thành Long

BỘ CÔNG THƯƠNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHIỆP

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

i

LỜI CẢM ƠN

Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, Quý Thầy/Cô Trường Đại học

Công nghiệp TP. HCM đã giúp đỡ tôi trong suốt quá trình tham gia học tập và nghiên

cứu tại trường.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn Quang Vinh đã hướng dẫn tôi

hoàn thành luận văn này.

Xin chân thành cảm ơn lãnh đạo và đồng nghiệp Phòng Tổ chức - Hành chính, Trường

Đại học Công nghiệp TP. HCM đã tạo điều kiện để tôi tham gia khóa đào tạo chương

trình Cao học Quản trị kinh doanh và giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp.

Xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, Quý Thầy/Cô Trường Đại học Công nghiệp

Thực phẩm TP. HCM tạo điều kiện cho tôi được thực hiện khảo sát thu thập dữ liệu

phục vụ cho đề tài nghiên cứu của luận văn.

Cuối cùng, tôi xin được bày tỏ sự biết ơn sâu sắc đến gia đình và bạn bè đã cổ vũ, hỗ

trợ và giúp đỡ tôi rất nhiều trong thời gian vừa qua.

Xin trân trọng cảm ơn tất cả mọi người!

ii

TÓM TẮT

Giáo dục phát triển là một lợi thế bền vững của quốc gia, trong đó có sự đóng góp rất

lớn từ phía đội ngũ các nhà giáo. Trong các cơ sở giáo dục đại học, giảng viên đóng

vai trò rất lớn trong việc giúp người học thay đổi thái độ đối với việc học tập. Với

tầm quan trọng đó, mục tiêu của nghiên cứu này chính là xác định và đánh giá mức

độ tác động của các yếu tố đến động lực làm việc của giảng viên các trường đại học

thuộc Bộ Công Thương tại TP. HCM, cụ thể là Trường Đại học Công nghiệp TP.

HCM (IUH) và Trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm TP. HCM (HUFI); từ đó,

đề xuất một số hàm ý quản trị giúp cải thiện và nâng cao động lực làm việc của giảng

viên tại các trường trực thuộc Bộ Công Thương. Nghiên cứu dựa trên lý thuyết nền

tảng từ Lý thuyết Công bằng của Adam (1963), thuyết nhu cầu Maslow (1943), thuyết

thành tựu của McClelland (1987), thuyết thúc đẩy kỳ vọng (Vroom (1964), Porter và

Lawler (1968), hay thuyết về sự tự quyết của Rain và Deci (2002) đã khám phá với

nhiều góc độ khác nhau của động cơ cũng như mô hình tổng thể hành vi tổ chức của

Kreitner và Kinicki (2007) để xây dựng nên mô hình nghiên cứu đề xuất. Kết quả

phân tích dữ liệu khảo sát từ 410 giảng viên đang giảng dạy tại 2 trường đại học ở

trên cho thấy có 5 yếu tố ảnh hưởng đến động lực làm việc của giảng viên với mức

độ tác động từ mạnh đến yếu bao gồm: Tinh thần trách nhiệm là yếu tố tác động mạnh

nhất (hệ số Beta hồi quy chuẩn hóa 0,787); ảnh hưởng lớn thứ hai là Mối quan hệ với

lãnh đạo (hệ số Beta hồi quy chuẩn hóa 0,235); thứ ba là Quan hệ với đồng nghiệp

(hệ số Beta hồi quy chuẩn hóa 0,189), thứ tư là Thu nhập (hệ số Beta hồi quy chuẩn

hóa 0,101) và cuối cùng là Cơ hội đào tạo và thăng tiến (hệ số Beta hồi quy chuẩn

hóa 0,098). Việc phân tích dữ liệu nghiên cứu cũng cho ra kết luận có sự khác nhau

về động lực làm việc giữa các nhóm giảng viên có chuyên môn giảng dạy khác nhau.

Kết quả nghiên cứu của đề tài có thể làm cơ sở để các nghiên cứu sau tham khảo xây

dựng chiến lược phát triển đội ngũ giảng viên của các cơ sở giáo dục đại học khác

sau này.

iii

ABSTRACT

Educational development is a sustainable advantage of the country, in which there is

an excellent contribution from educators. In higher education institutions, teachers

play a huge role in helping learners change their attitudes toward learning. With that

importance, this study aims to identify and evaluate the impact of these factors on the

work motivation of lecturers of the universities of the Ministry of Industry and Trade

in Ho Chi Minh City, namely, Ho Chi Minh City University of Industry (IUH) and

Ho Chi Minh City University of Food Industry (HUFI). Since then, proposing some

governance implications to help improve and enhance the work motivation of

lecturers at schools under the Ministry of Industry and Trade. Theory from Adam's

Theory of Justice (1963), Maslow's Theory of Needs (1943), McClelland's

Achievement Theory (1987), the Expectation-Motivation Theory (Vroom (1964),

Porter and Lawler (1968), or the theory of Self-Determination by Rain and Deci

(2002) explored with many different angles of motivation as well as the overall model

of organizational behavior by Kreitner and Kinicki (2007) to build tissue. The results

of the analysis of survey data from 410 lecturers who are teaching at the two

universities above showed that five factors affect work motivation of lecturers, the

impact level from the strongest to the weakest include: Responsibility is the most

vital impact factor (normalized Regression Beta 0.787); the second most significant

influence is Relationship with leadership (normalized Regression Beta coefficient

0.235); third is Relationships with colleagues (normalized Regression Beta

coefficient 0.189), fourth is Income (normalized Regression Beta coefficient 0.101)

and finally Training and Promotion Opportunities (Beta coefficient0.098

standardized regression). The research data analysis also concluded that there are

differences in working motivation between lecturers with different teaching

expertise. The research results of the topic can be the basis for the subsequent studies

to refer to develop strategies for developing the faculty of other higher education

institutions in the future.

iv

LỜI CAM ĐOAN

Tôi tên là Nguyễn Thị Thu Hà, học viên cao học khóa 2018-2020 Trường Đại học

Công nghiệp TP. HCM, mã số học viên 18105071. Tôi xin cam đoan đề tài luận văn

Các yếu tố ảnh hưởng đến động lực làm việc của giảng viên các trường đại học thuộc

Bộ Công Thương tại TP. HCM là đề tài do cá nhân tôi thực hiện với sự hướng dẫn

khoa học của TS. Nguyễn Quang Vinh. Các thông tin, số liệu và kết quả nghiên cứu

trong luận văn trung thực, chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nghiên

cứu khác.

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Thu Hà

v

MỤC LỤC

NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ...........................................................................3

MỤC LỤC...................................................................................................................v

DANH MỤC HÌNH ẢNH ...................................................................................... viii

DANH MỤC Bảng BIỂU ......................................................................................... ix

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.................................................................................... xi

CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU NGHIÊN CỨU ..........................................................1

Sự cần thiết phải nghiên cứu ..............................................................................1

Mục tiêu nghiên cứu...........................................................................................3

1.2.1 Mục tiêu chung...................................................................................................3

1.2.2 Mục tiêu cụ thể ...................................................................................................3

Câu hỏi nghiên cứu.............................................................................................4

Phương pháp nghiên cứu....................................................................................4

1.4.1 Nghiên cứu định tính ..........................................................................................4

1.4.2 Nghiên cứu định lượng.......................................................................................5

Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu ...................................................5

1.5.1 Đối tượng nghiên cứu và khảo sát......................................................................5

1.5.2 Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................6

Ý nghĩa thực tiễn của nghiên cứu.......................................................................6

Kết cấu của luận văn...........................................................................................6

CHƯƠNG 2 CƠ SỞ LÝ THUYẾT và mô hình nghiên cứu.................................9

Tổng quan lý thuyết về động lực........................................................................9

2.1.1 Khái niệm về động lực .......................................................................................9

2.1.2 Phân loại động lực ..............................................................................................9

2.1.3 Yếu tố ảnh hưởng đến động lực làm việc.........................................................12

2.1.4 Vai trò của động lực làm việc...........................................................................12

2.1.5 Tạo động lực cho người lao động.....................................................................13

Các thuyết hành vi liên quan đến động lực làm việc .......................................13

2.2.1 Thuyết nhu cầu của Maslow (1943).................................................................14

2.2.2 Thuyết Thành tựu của McClelland (2014).......................................................15

2.2.3 Thuyết hai yếu tố của Herzberg et al. (1959)...................................................16

2.2.4 Thuyết Kỳ vọng của Vroom (1964) .................................................................19

2.2.5 Thuyết Công bằng của Adams (1963)..............................................................20

2.2.6 Thuyết về Quyền tự quyết của Ryan và Deci (2000).......................................21

Lược khảo một số nghiên cứu nước ngoài và trong nước liên quan ................22

2.3.1 Một số nghiên cứu quốc tế có liên quan đến động lực làm việc ......................22

2.3.2 Một số nghiên cứu trong nước có liên quan đến động lực làm việc ................26

2.3.3 Tổng hợp các nghiên cứu trong và ngoài nước có liên quan ...........................31

Các giả thuyết và mô hình nghiên cứu .............................................................34

2.4.1 Các giả thiết nghiên cứu ...................................................................................34

vi

2.4.2 Mô hình nghiên cứu đề xuất.............................................................................37

CHƯƠNG 3 THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU............................................................41

Quy trình nghiên cứu........................................................................................41

Phương pháp nghiên cứu..................................................................................42

3.2.1 Phương pháp nghiên cứu định tính...................................................................42

3.2.2 Phương pháp nghiên cứu định lượng ...............................................................43

Thang đo và biến quan sát................................................................................44

3.3.1 Thang đo Cơ hội đào tạo và thăng tiến.............................................................44

3.3.2 Thang đo Thu nhập...........................................................................................45

3.3.3 Thang đo Sở thích công việc ............................................................................45

3.3.4 Thang đo Mối quan hệ với đồng nghiệp ..........................................................46

3.3.5 Thang đo Tinh thần trách nhiệm ......................................................................46

3.3.6 Thang đo Mối quan hệ với lãnh đạo.................................................................47

3.3.7 Thang đo Động lực làm việc ............................................................................47

Mô tả dữ liệu được sử dụng trong nghiên cứu .................................................48

3.4.1 Xác định kích thước mẫu và phương pháp chọn mẫu......................................48

3.4.2 Quy trình thu thập dữ liệu ................................................................................49

Phương pháp phân tích dữ liệu.........................................................................49

3.5.1 Phân tích thống kê mô tả ..................................................................................49

3.5.2 Phân tích độ tin cậy của thang đo (Cronbach’s Alpha)....................................49

3.5.3 Phân tích nhân tố khám phá (EFA) ..................................................................50

3.5.4 Phân tích hồi quy..............................................................................................50

3.5.5 Phân tích sự khác biệt.......................................................................................51

Kết quả nghiên cứu sơ bộ.................................................................................52

CHƯƠNG 4 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ............................................................56

Thực trạng tạo động lực tại các trường trực thuộc Bộ Công Thương tại TP.

HCM..........................................................................................................................56

4.1.1 Tổng quan về Bộ Công Thương.......................................................................56

4.1.2 Tổng quan về các trường thuộc Bộ Công Thương tại TP. HCM .....................57

4.1.3 Cơ cấu tổ chức bộ máy của HUFI....................................................................61

4.1.4 Thực trạng hoạt động tạo động lực tại IUH .....................................................62

4.1.5 Thực trạng hoạt động tạo động lực tại HUFI ...................................................65

Kết quả nghiên cứu định lượng chính thức ......................................................66

4.2.1 Kết quả thống kê đặc điểm nhân khẩu học.......................................................66

4.2.2 Kết quả đánh giá độ tin cậy của thang đo.........................................................67

4.2.3 Kết quả phân tích nhân tố khám phá EFA........................................................71

4.2.4 Kết quả phân tích tương quan và hồi quy.........................................................73

4.2.5 Kiểm định sự khác biệt về Động lực làm việc xét theo đặc điểm nhân khẩu ..76

Bảng 4.21 Kiểm định ANOVA sự khác biệt Động lực làm việc theo Chuyên môn 77

4.2.6 Thảo luận kết quả nghiên cứu ..........................................................................81

vii

CHƯƠNG 5 KẾT LUẬN VÀ HÀM Ý QUẢN TRỊ...........................................84

Kết luận ............................................................................................................84

Hàm ý quản trị..................................................................................................84

5.2.1 Yếu tố Tinh thần trách nhiệm...........................................................................84

5.2.2 Yếu tố Quan hệ với lãnh đạo............................................................................85

5.2.3 Yếu tố Quan hệ với đồng nghiệp......................................................................85

5.2.4 Yếu tố Thu nhập ...............................................................................................86

5.2.5 Yếu tố Cơ hội đào tạo và thăng tiến .................................................................86

Hạn chế của nghiên cứu và hướng nghiên cứu tiếp theo..................................87

PHỤ LỤC..................................................................................................................94

LÝ LỊCH TRÍCH NGANG CỦA HỌC VIÊN ...................................................... 135

viii

DANH MỤC HÌNH ẢNH

Hình 2.1 Thuyết nhu cầu cấp bậc của Maslow (1943)..............................................14

Hình 2.2 Thuyết hai yếu tố........................................................................................16

Hình 2.3 Quan hệ giữa nhu cầu và hành vi lao động ................................................18

Hình 2.4 Mô hình nghiên cứu của Shah et al. (2012) ...............................................23

Hình 2.5 Mô hình của Zembylas và Papanastasiou (2004) ......................................24

Hình 2.6 Mô hình của Alam và Farid (2011)............................................................25

Hình 2.7 Mô hình của De Vito et al. (2018) .............................................................25

Hình 2.8 Mô hình của Phạm Thị Minh Lý và Đào Thanh Nguyệt Nga (2015)........27

Hình 2.9 Mô hình nghiên cứu Nguyễn Thùy Dung (2015) ......................................28

Hình 2.10 Mô hình nghiên cứu Phạm Thị Tân và Đặng Thị Hoa (2018).................29

Hình 2.11 Mô hình nghiên cứu Hà Nam Khánh Giao và Nguyễn Trần Bảo Ngọc

(2020) ........................................................................................................................30

Hình 2.12 Mô hình nghiên cứu của Trần Ngọc Gái (2016)......................................31

Hình 2.13 Mô hình nghiên cứu đề xuất của đề tài nghiên cứu .................................38

Hình 3.1 Quy trình nghiên cứu của đề tài .................................................................41

Hình 4.1 Các ngành thuộc Bộ Công Thương quản lý...............................................56

Hình 4.2 Sơ đồ tổ chức của Bộ Công Thương..........................................................57

Hình 4.3 Sơ đồ tổ chức của Trường Đại học Công nghiệp TP. HCM......................60

Hình 4.4 Sơ đồ tổ chức của Trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm TP. HCM...62

Hình 4.5 Mô hình kết quả nghiên cứu.......................................................................76

ix

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1 Thuyết 2 yếu tố của Herzberg et al. (1959)...............................................17

Bảng 2.2 Tổng hợp các yếu tố ảnh hưởng đến động lực làm việc............................32

Bảng 3.1 Thang đo Cơ hội đào tạo và thăng tiến......................................................44

Bảng 3.2 Thang đo Thu nhập....................................................................................45

Bảng 3.3 Thang đo Sở thích công việc .....................................................................45

Bảng 3.4 Thang đo Mối quan hệ với đồng nghiệp....................................................46

Bảng 3.5 Thang đo Tinh thần trách nhiệm................................................................46

Bảng 3.6 Thang đo Mối quan hệ với lãnh đạo..........................................................47

Bảng 3.7 Thang đo Động lực làm việc .....................................................................47

Bảng 3.8 Đánh giá độ tin cậy của thang đo sơ bộ.....................................................52

Bảng 3.9 Phân tích nhân số sơ bộ .............................................................................54

Bảng 4.1 Thống kê trình độ đội ngũ giảng viên IUH 2017-2020 .............................63

Bảng 4.2 Thống kê một số hoạt động đào tạo của IUH giai đoạn 2018 -2020.........64

Bảng 4.3 Số lượng giảng viên IUH nghỉ việc, chuyển công tác từ 2017-2020 ........65

Bảng 4.4 Thống kê trình độ đội ngũ giảng viên HUFI 2019-2020...........................65

Bảng 4.5 Thống kê một số hoạt động đào tạo, bồi dưỡng HUFI 2018 - 2020 .........66

Bảng 4.6 Thống kê số giảng viên HUFI nghỉ việc, chuyển công tác 2019 - 2020 ...66

Bảng 4.7 Thống kê dữ liệu nhân khẩu học mẫu khảo sát .........................................67

Bảng 4.8 Độ tin cậy của thang đo Cơ hội đào tạo và thăng tiến...............................68

Bảng 4.9 Độ tin cậy của thang đo Thu nhập.............................................................68

Bảng 4.10 Phân tích độ tin cậy của thang đo Sở thích công việc .............................69

Bảng 4.11 Độ tin cậy của thang đo Mối quan hệ với đồng nghiệp...........................69

Bảng 4.12 Độ tin cậy của thang đo Tinh thần trách nhiệm.......................................70

Bảng 4.13 Độ tin cậy của thang đo Quan hệ với lãnh đạo........................................70

Bảng 4.14 Độ tin cậy của thang đo Động lực làm việc ............................................71

Bảng 4.15 Kết quả phân tích EFA các biến độc lập .................................................72

Bảng 4.16 Kết quả phân tích EFA biến phụ thuộc....................................................73

Bảng 4.17 Kết quả phân tích tương quan..................................................................73

Bảng 4.18 Kết quả phân tích hồi quy tuyến tính.......................................................74

Bảng 4.19 Bảng mức độ tác động của các biến ảnh hưởng ......................................75

x

Bảng 4.20 Kiểm định T-test sự khác biệt về Động lực làm việc xét theo Giới tính.76

Bảng 4.21 Kiểm định ANOVA sự khác biệt Động lực làm việc theo Chuyên môn 77

Bảng 4.22 Kết quả phân tích sâu của nhóm chuyên môn .........................................77

Bảng 4.23 Kết quả ANOVA sự khác biệt Động lực làm việc theo Thâm niên ........78

Bảng 4.24 Kết quả ANOVA sự khác biệt Động lực làm việc theo Học vấn............78

Bảng 4.25 Kết quả ANOVA sự khác biệt Động lực làm việc theo Thu nhập ..........79

Bảng 4.26 Kết quả giá trị trung bình của các nhóm yếu tố.......................................80

xi

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

CC-VC: Công chức - viên chức

ĐH: Đại học

GV: Giảng viên

HUFI: Trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm TP. HCM

IUH: Trường Đại học Công nghiệp TP. HCM

NCKH: Nghiên cứu khoa học

TP. HCM: TP. HCM