Các nghiên cứu trường hợp IDM cộng đồng tại Việt Nam

Ch−¬ng tr×nh

IPM Quèc Gia ViÖt Nam

C¸c nghiªn cøu tr−êng hîp ipm

céng ®ång t¹i viÖt nam

Hµ Néi

Th¸ng 6 -1996

Môc lôc

Lêi NíI §ÇU......................................................................................................................4

Tõ VIÕT T¾T......................................................................................................................5

HUÊN LUYÖN ....................................................................................................................6

s¸cH DO N¤NG D¢N VIÕT ??? ........................................................................................7

MéT PHô N÷ TH¸I - MéT N¤NG D¢N IPM: Hµ THÞ YÓNG .....................................13

C¸c ho¹t ®éng .........................................................................................................16

PHô N÷ VíI CH¦¥NG TR×NH IPM.................................................................................17

c¢U L¹C Bé IPM X· HOµ AN §ång Th¸p - ViÖt Nam ........................................19

DIÔN §µN...........................................................................................................................21

TRÝCH Tõ CUéC HäP X¢Y DùNG KÕ HO¹CH X· Y£N PH¦¥NG,

12-14 TH¸NG 1 N¡M 1998 HUYÖN ý Y£N, TØNH NAM §ÞNH...................................22

Lêi nãi ®Çu ........................................................................................................................22

Tæ chøc cuéc häp ..............................................................................................................23

Ngµy 1 ...............................................................................................................................23

Ngµy 2 ...............................................................................................................................24

Ngµy 3 ...............................................................................................................................26

KHO¸ HUÊN LUYÖN GI¶NG VI£N N¤NG D¢N

Vô MïA 1998 - TØNH TH¸I B×NH...................................................................................30

Lêi nãi ®Çu ........................................................................................................................30

Giíi thiÖu...........................................................................................................................31

ChuÈn bÞ cho Kho¸ huÊn luyÖn gi¶ng viªn n«ng d©n........................................................32

Tæ chøc Kho¸ huÊn luyÖn gi¶ng viªn n«ng d©n ................................................................33

Néi dung ph−¬ng ph¸p huÊn luyÖn....................................................................................34

§¸nh gi¸ kÕt qu¶ kho¸ huÊn luyÖn ....................................................................................36

Héi th¶o gi¶ng viªn n«ng d©n............................................................................................37

PhÇn kÕt.............................................................................................................................38

c¸c NHãM.......................................................................................................................39

c¢U L¹C Bé IPM Lµ G×?.................................................................................................40

c¢U cHUYÖN CñA ¤NG H¹NH ....................................................................................41

Sù §æI MíI.......................................................................................................................43

NGHI£N CøU QU¶N Lý BÖNH Vµ §¸NH GI¸ GIèNG

Qu¶ng Nam §µ N½ng,ViÖt Nam..............................................................................44

PH¸T TRIÓN IPM CHÌ CHO N«NG D¢N ë PH¹M VI NHá

TØnh B¾c Th¸i, ViÖt Nam ...........................................................................................45

C¸c ho¹t ®éng chÝnh do Ch−¬ng tr×nh IPM ChÌ tiÕn hµnh n¨m 1994-1995......................45

C¸c kÕt qu¶ chÝnh cña c¸c thÝ nghiÖm ®ång ruéng............................................................47

sù HîP T¸C GI÷A N«NG D¢N Vµ C¸C NHµ NGHI£N CøU QUèc TÕ §Ó PH¸T

TRiÓN IPM TR£N c¢Y L¹c ............................................................................................50

Nghiªn cøu 1: ¶nh h−ëng cña c¸c ph−¬ng ph¸p qu¶n lý kh¸c nhau

®Õn hÖ sinh th¸i c©y l¹c ..............................................................................50

Nghiªn cøu 5: Kh¶ n¨ng tù ®Òn bï thiÖt h¹i cña c©y ®Ëu ®ç - C¾t l¸ ................................53

Lêi NíI §ÇU

C¸c nghiªn cøu tr−êng hîp cña ViÖt Nam sau ®©y ®−îc trÝch tõ cuèn Tµi liÖu C¸c nghiªn cøu

tr−êng hîp IPM céng ®ång ®−îc viÕt n¨m 1996 lµm tµi liÖu hç trî trong tËp tµi liÖu Dù ¸n

ch−¬ng tr×nh Liªn quèc gia vÒ qu¶n lý tæng hîp dÞch h¹i trªn lóa ë vïng Nam vµ §«ng nam

ch©u ¸ - FAO - giai ®o¹n IV. Nh÷ng nghiªn cøu nµy lµm s¸ng tá nhiÒu kh¸i niÖm kh¸c nhau

cÇn thiÕt cho IPM céng ®ång. Ch−¬ng tr×nh IPM Céng ®ång t¹i ViÖt Nam b¾t ®Çu triÓn khai

tõ n¨m 1996. Ngµy cµng nhiÒu nghiªn cøu chi tiÕt ®−îc viÕt trong nhiÒu cuèn s¸ch riªng.

Nh÷ng nghiªn cøu tr−êng hîp trong cuèn s¸ch nµy ®Ò cËp ®Õn c¸c kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ huÊn

luyÖn, c¸c ho¹t ®éng, c¸c diÔn ®µn, c¸c nhãm vµ sù ®æi míi.

HuÊn luyÖn: C¸c nghiªn cøu vÒ huÊn luyÖn giíi thiÖu nh÷ng ng−êi tham gia huÊn luyÖn nh−

gi¶ng viªn chÝnh, gi¶ng viªn n«ng d©n IPM, nh÷ng ng−êi ®ang vµ sÏ tiÕp tôc gióp ®ì ®Ó h×nh

thµnh vµ ph¸t triÓn ch−¬ng tr×nh IPM ë x·.

C¸c ho¹t ®éng: PhÇn nµy tr×nh bµy vÝ dô c¸c ho¹t ®éng hç trî vµ ®Èy m¹nh sù ph¸t triÓn

ch−¬ng tr×nh IPM cÊp x· do n«ng d©n tæ chøc, nh− c¸c ho¹t ®éng ®−îc tiÕn hµnh sau líp huÊn

luyÖn ®ång ruéng cho n«ng d©n vÒ IPM.

DiÔn ®µn: DiÔn ®µn m« t¶ vÒ c¸c cuéc häp lµ c¬ héi cho gi¶ng viªn IPM vµ n«ng d©n IPM

biÕt ®Õn nh÷ng diÔn biÕn míi, lËp kÕ ho¹ch cho c¸c ho¹t ®éng IPM, x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch

chiÕn l−îc, h×nh thµnh mèi liªn kÕt gi÷a c¸c n«ng d©n víi nhau ®Ó trao ®æi th«ng tin vµ ph¸t

triÓn ch−¬ng tr×nh.

C¸c nhãm: C¸c nhãm lµ tr¸i tim cña IPM céng ®ång. C¸c nhãm nµy ngµy cµng tiÕn triÓn

nghÜa lµ ch−¬ng tr×nh IPM céng ®ång ®· ®−îc ph¸t triÓn. C¸c nhãm nµy bao gåm c¸c hiÖp

héi n«ng d©n IPM vµ c¸c x· ®ang thùc hiÖn IPM.

Sù ®æi míi: §ã lµ c¸c nghiªn cøu do n«ng d©n ®ang tiÕn hµnh nh»m hç trî cho hä trong qu¸

tr×nh thùc hiÖn vµ më réng IPM. Trong sè c¸c nghiªn cøu mµ n«ng d©n ®ang tiÕn hµnh cã c¶

nh÷ng nghiªn cøu cã sù gióp ®ì cña c¸c c¬ quan nghiªn cøu ®Ó häc hái h¬n n÷a vÒ c¸c

nguyªn t¾c IPM c¬ b¶n.

Nh÷ng nghiªn cøu tr−êng hîp nµy tr×nh bµy nh÷ng diÔn biÕn míi nhÊt cña IPM, mét ch−¬ng

tr×nh ®−îc b¾t ®Çu tõ nh÷ng n¨m t¸m m−¬i ®Ó huÊn luyÖn IPM cho n«ng d©n. Ph−¬ng ph¸p

tiÕp cËn nµy tiÕn triÓn thµnh Líp HLND IPM vµo ®Çu nh÷ng n¨m chÝn m−¬i. C¸c nhãm n«ng

d©n tõ c¸c líp huÊn luyÖn s½n sµng tham gia vµo qu¸ tr×nh kh¸m ph¸ ®Ó t×m gi¶i ph¸p b¶o vÖ

c©y trång, th¸o gì nh÷ng khã kh¨n trong s¶n xuÊt còng nh− hµng lo¹t nh÷ng vÊn ®Ò lín h¬n

®ang c¶n trë c¸c céng ®ång n«ng d©n. TËp hîp nh÷ng nghiªn cøu tr−êng hîp t¹i ViÖt Nam

nµy nªu lªn nh÷ng vÝ dô vÒ sù ph¸t triÓn cña ch−¬ng tr×nh IPM céng ®ång do n«ng d©n tæ

chøc, mµ Ch−¬ng tr×nh Liªn quèc gia vÒ qu¶n lý tæng hîp dÞch h¹i trªn lóa ë vïng Nam vµ

§«ng nam ch©u ¸ - FAO (nay gäi lµ Ch−¬ng tr×nh IPM céng ®ång t¹i ch©u ¸ -FAO) sÏ tËp

trung trong giai ®o¹n tíi.

Tõ VIÕT T¾T

cIDsE Tæ chøc Hîp t¸c v× Ph¸t triÓn vµ §oµn kÕt

FAO Tæ chøc N«ng L−¬ng Liªn HiÖp quèc

HLND HuÊn luyÖn n«ng d©n

IPM Qu¶n lý dÞch h¹i tæng hîp

HUÊN LUYÖN

B¾t ®Çu tõ kh¶ n¨ng kü thuËt v÷ng vµng, ch−¬ng tr×nh IPM ®· x©y dùng mét m« h×nh huÊn

luyÖn c¬ b¶n trªn c¬ së ph−¬ng ph¸p tæ chøc Líp huÊn luyÖn ®ång ruéng cho n«ng d©n trong

c¶ vô. T¹i ViÖt Nam, Líp HLND ®−îc tæ chøc réng kh¾p, víi sù tham gia cña rÊt nhiÒu n«ng

d©n trong mçi vô. Líp HLND IPM kh«ng ph¶i lµ ®Ých cuèi cïng mµ chØ lµ ®iÓm khëi ®Çu cho

sù ph¸t triÓn mét nÒn n«ng nghiÖp bÒn v÷ng t¹i ®Þa ph−¬ng.

Líp HLND gióp n«ng d©n lµm quen víi viÖc thùc nghiÖm dùa trªn c¸c nguyªn t¾c sinh th¸i,

ph−¬ng ph¸p ®µo t¹o cã sù tham gia cña mäi ng−êi vµ ph−¬ng ph¸p ®µo t¹o phi chÝnh qui.

Khi nÒn mãng ban ®Çu ®· ®−îc ®Æt, n«ng d©n cã kh¶ n¨ng chñ ®éng thùc hiÖn c¸c s¸ng kiÕn

cña hä vµ n©ng cao kü n¨ng ®iÒu tra, nghiªn cøu vµ truyÒn ®¹t. Líp HLND khëi ®éng nªn

mét qu¸ tr×nh ph¸t triÓn dµi h¹n h¬n, qu¸ tr×nh nµy t¹o c¬ héi ®Ó c«ng t¸c l·nh ®¹o, chØ ®¹o ë

®Þa ph−¬ng thÓ hiÖn râ vµ c¸c chiÕn l−îc ®Þa ph−¬ng ®−îc kiÓm nghiÖm l¹i. N¨ng lùc ®−îc

ph¸t triÓn tõ c¸c líp HLND sÏ t¹o ®µ ®Ó ph¸t triÓn tiÕp c¸c ch−¬ng tr×nh do n«ng d©n thùc

hiÖn.