Các mô hình cụm công nghiệp: ý nghĩa đối với sự phát triển các làng nghề và ngành công nghiệp hỗ trợ ở Việt Nam

# 'H0NGVrtND€KINHTeVlM6

CAC MO HiNH CUM CONG NGHIEP: Y NGHIA DOI VOT! Sif PHAT TRIEN • • •

CAC LANG NGHE VA NGANH CONG NGHIEP HO TRO 0 VIET NAM • • •

TS Vu Hoang Nam

Trudng Dqi hoc Ngoql thuong

Cum cong nghiep (CCN) ed vai trd quan trgng ddi sitphat then cdng nghiep. Mac

dii tren the gidi ed nhieu khai niem va md hinh ghat then CCN khae nhau nhung day

vin cdn la mdt van de mdi me ddi vdi Viet Nam. Chinh vi vay lua chgn md hinh phat

then CCN phii hdp la van de can thiet phai dat ra nhim phai then cdng nghiep nhanh

chdng va ben v&ng. Bai viet da ehi ra ring, md hinh CCN ciia Sonobe va Otsuka ed

nghTa quan trgng ddi vdi sir phat then ciia cap lang nghe. Trong khi dd,md hinh CCN

ciia Kuchiki li mot md hinh ed tinh thue tiSn eao ddi vdi su phat then nganh edng

nghiep hd trg d Viet Nam.

1. Tap trung theo eum

la nhan to^ thue day

su phat trien cua cac

doanh nghiep

Tren the gidi da cd nhieu

nghien eCru dua ra cac khai

niem cung nhU cac md hinh

phat trien cum cdng nghiep

(CCN) khac nhau.^

Theo Porter (1990), CCN la

sU tap trung ve mat dia ly ciia

cac cdng ty va td ehifc cd lien

quan trong mpt ITnh vUe cu the

nao dd va bao gdm mpt loat

cac nganh gan ket vdi nhau.

CCN tap trung cac nha cung

cap dau vao, cac khach hang

tieu thu sin pham, cGng nhu

cac nha sin xua't cac sin

pham khac cd lien quan. Cac

CCN cGng cd the bao gdm cac

td ehifc nhu cac trudng dai

hoc, cae vien nghien cifu, eac

tri/dng dao tao nghe, va eac

hiep hpi thUdng mai. Trong md

hinh kim cUdng, Porter eho

rang mpt khu vUc nao dd cd lpi

the canh tranh la do da phat

trien cum cac nganh cdng

nghiep dia phUdng cd lien

quan mat thie't vdi nhau nhd

vao cae dieu^ kien ve tai

nguyen, cae dieu kien ve nhu

eau, cae nganh cdng nghiep

hd trd, chien lupc, cd cau, va

sU canh tranh ciia cac cdng ty.

Cac dieu kien nay tUdng tac

qua lai va bd sung cho nhau.

Khai niem CCN ciia Porter ed

tfnh khai quat cao nhung khd

ap dung vao thue tien, dac biet

da khdng the hien rd vai trd

ciia Chi'nh phii. Ben canh do,

Bp Kinh te, ThUdng mai va

Cdng nghiep (METI) eiia Nhat

Bin (2001) coi CCN la "sUtip

trung cdng nghiep vdi mpt

mang lUdi phat trien bao gdm

eae lien ket ve cdng nghe giUa

cae edng ty, cae trudng dai

hpc, va cac vien nghien cC/u

de tien hanh cac ci i tien". Khai

niem nay ciia METl thfeh hdp

vdi cae nude phat trien khi xay

dung cac CCN cdng nghe

cao.^

Khae vdi hai khai niem tren,

Sonobe va Otsuka (2006) coi

CCN la sU tap tmng ve mat dja

ly ciia cae doanh^ nghiep sin

xua't eac sin pha'm tUdng tu

hoac ed lien quan vdi nhau

trong mpt khu vUc nhd. Ddng

thdi hai dng cung xay dUng

mpt md hinh phat trien eae

CCN vdi nhieu bang chimg

thUc nghiem d cac nUde tren

the gidi. Khai niem vamd hinh

nay cd y nghTa thuc tien ddi vdi

sU phat trien cac lang nghe d

Viet Nam. Them vao dd,

Kuchiki (2005) cung coi CCN

la "sU tap trung ve mat dja ly

cae edng ty, cac nha eung cap

dac thu, eac nha cung cap

djch vu, va eac td chirc cd lien

quan chat che vdi nhau trong

mpt ITnh vUc nao dd trong

pham vi mdt nude hoac mpt

khu vuc". Ddng thdi, dng cung

da difa ra mdt md hinh phat

trien CCN rat cp y nghTa ddi

vdi su phat trie'n cac nganh

edng nghiep hd trd d Viet

Nam. y nghTa thue tien eiia hai

md hinh nay se lan lupt dupe

phan tfch sau trong phan tiep

theo eiia bai viet.

Mae du ed nhieu khai niem

khae nhau ve CCN nhurig

chiing deu cd ngudn gdc tU ly

thuyet ve tfnh kinh te tap trung

(agglomeration theory), theo

do cac doanh nghiep se cd

nhieu Idi feh khi d canh nhau.

Marshall ^(1920), ngUdi dupe

epi da ehi ra nhung lpi feh nay

lan dau tien, cho rang eae

doanh nghiep khi d canh nhau

se cd ldi do ba nguyen nhan.

Tliif nhat, nhUng thdng tin ye

sin pha'm, quy trinh san xua't,

cdng nghe, va thj trUdng mdi

lan toi nhanh chdng khi eac

ed sd si n xua't nam canh

nhau. Ndi each khac, cac ed

sd trong CCN de dang tiep

can va sao chep nhufng cai

tien ve sin pham, quy trinh

sin xua't, kenh phan phdi sin

pha'm tu cae cd sd khac. Thty

hai, vi nhu cau ve sin pham

trung gian cua cac cd sd sin

xua't san pham cud'i ciing trong

CCN Idn nen nhieu cd sd cd

the tap trung chuyen mdn hoa

san xua't eac san pha'm trung

gian. NgUpe lai, do cd the de

dang mua cac sin pham trunq

gian trong CCN nen nhieu cd

sd cd the chuyen mdn hoa sin

xua't sin pham cudi ciing. Vi

24