các kiến thức cần ghi nhớ trong phần tiến hóa môn sinh học

PHẦN IV: TIẾN HOÁ

CHƯƠNG I: CÁC BẰNG CHỨNG TIẾN HOÁ

BÀI 24: BẰNG CHỨNG VÀ CƠ CHẾ TIẾN HOÁ

I. BẰNG CHỨNG VỀ GIẢI PHẪU SO SÁNH:

1. Cơ quan tương đồng:

Là các cơ quan ở các loài khác nhau, được bắt nguồn từ 1 cơ quan ở loài tổ tiên mặc dù

hiện tại có thể thực hiện những chức năng khác nhau.

Vd: cánh tay người và cánh dơi; chi trước của mèo và cánh dơi; chi trước của cá voi…

2. Cơ quan thoái hoá:

Cũng là cơ quan tương đồng nhưng phát triển không đầy đủ ở cơ thể trưởng thành, mất

dần chức năng hoặc thoái hoá dần và chỉ để lại vết tích.

Vd: xương cùng, ruột thừa, răng khôn ở người; dấu vết của các chi ở một số loài rắn…

3. Cơ quan tương tự:

Là những cơ quan thực hiện các chức năng như nhau, nhưng không bắt nguồn từ 1 nguồn

gốc.

Vd: cánh dơi và cánh côn trùng, chân của chuột chũi và chân của dế duỗi…

Kết luận: Sự tương đồng về một số đặc điểm giải phẫu giữa các loài là bằng chứng cho thấy

các loài sinh vật hiện nay đều được tiến hoá từ 1 loài tổ tiên.

II. BẰNG CHỨNG PHÔI SINH HỌC:

- Các loài có họ hàng càng gần gũi thì sự phát triển phôi của chúng càng giống nhau.

- Ở các loài động vật có xương sống, có giai đoạn phát triển phôi rất giống nhau.

Vd: phôi cá, kì giông, rùa, gà, động vật có vú đều trải qua các giai đoạn có khe mang.

Kết luận: Sự tương đồng về quá trình phát triển phôi ở một số loài động vật có xương sống

cũng gián tiếp chứng minh các loài này có chung 1 tổ tiên.

III. BẰNG CHỨNG ĐỊA LÝ SINH VẬT HỌC:

- Nhiều loài phân bố ở các vùng địa lý khác nhau nhưng lại giống nhau về một số đặc

điểm. Điều này chứng minh là chúng bắt nguồn từ 1 loài tổ tiên sau đó phát tán sang các

vùng khác.

Vd: ở châu Âu, châu Á, Bắc Mỹ có một số loài tiêu biểu giống nhau như cáo trắng, tuần

lộc, gấu xám, chó sói, chồn trắng, bò rừng…

Kết luận: Sự giống nhau giữa các loài chủ yếu là do chúng có chung nguồn gốc hơn là do

chịu sự tác động của môi trường.

IV. BẰNG CHỨNG TẾ BÀO HỌC VÀ SINH HỌC PHÂN TỬ:

- Những loài có quan hệ họ hàng càng gần gũi thì trình tự các axit amin hay trình tự các

nucleotit càng giống nhau và ngược lại.

- Các tế bào của tất cả các sinh vật đều dùng chung một mã di truyền, đều dùng 20 loại aa

để cấu tạo protein… chứng tỏ các loài trên Trái Đất đều tiến hoá từ 1 tổ tiên chung.

  