Các hình thái gãy mắt cá sau trên hình ảnh ct scan

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC Y DƢỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

PHẠM THANH VỦ

CÁC HÌNH THÁI GÃY MẮT CÁ SAU TRÊN HÌNH ẢNH

CT - SCAN

LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, NĂM 2021

.

.

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC Y DƢỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

PHẠM THANH VỦ

CÁC HÌNH THÁI GÃY MẮT CÁ SAU TRÊN HÌNH ẢNH

CT – SCAN

NGÀNH: NGOẠI KHOA (CHẤN THƢƠNG CHỈNH HÌNH)

MÃ SỐ: 8720104

LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:

TS. BS HOÀNG ĐỨC THÁI

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH, NĂM 2021

.

.

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng:

Số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là hoàn toàn trung

thực và chƣa từng đƣợc sử dụng hoặc công bố trong bất kỳ công trình nào

khác.

Mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã đƣợc cám ơn và các

thông tin trích dẫn trong luận văn đều đƣợc ghi rõ nguồn gốc.

Tác giả

Phạm Thanh Vủ

.

.

i

MỤC LỤC

Trang

LỜI CAM ĐOAN ……………………………………………………………. i

DANH MỤC VIẾT TẮT ……………………………………………………iv

DANH MỤC HÌNH …………………………………………………………vi

DANH MỤC BẢNG ………………………………………………….…....viii

DANH MỤC BIỂU ĐỒ……………………………………………….……..ix

MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1

CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU......................................................... 3

1.1 Giới thiệu ................................................................................................. 3

1.2 Giải phẫu.................................................................................................. 4

1.3 Cơ sinh học gãy mắt cá sau .................................................................... 12

1.4 Chẩn đoán và phân loại .......................................................................... 13

1.5 Điều trị ................................................................................................... 24

1.6 Một số nghiên cứu.................................................................................. 26

CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU........................................... 34

2.1 Thiết kế nghiên cứu................................................................................ 34

2.2 Thời gian và địa điểm nghiên cứu........................................................... 34

2.3 Đối tƣợng nghiên cứu............................................................................. 34

2.4 Cỡ mẫu nghiên cứu ................................................................................ 34

2.5 Phƣơng pháp đo lƣờng, thu thập số liệu.................................................. 35

.

.

i

2.6 Xác định các biến số............................................................................... 45

2.7 Công cụ thu thập số liệu ......................................................................... 46

2.8 Xử lí số liệu............................................................................................ 46

2.9 Phân tích số liệu ..................................................................................... 47

2.10 Đạo đức trong nghiên cứu .................................................................... 51

CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ .............................................................................. 52

3.1 Đặc điểm chung...................................................................................... 52

3.2 Vai trò CT Scan trong chẩn đoán ban đầu gãy mắt cá sau....................... 55

3.3 Xác định tỉ lệ gãy mắt cá sau trong các loại gãy cổ chân ........................ 56

3.4 Phân loại gãy mắt cá sau theo phân Haraguchi và Bartonicek ................ 59

3.5 Mô tả hình thái của mảnh gãy mắt cá sau ............................................... 62

CHƢƠNG 4: BÀN LUẬN ........................................................................... 69

KẾT LUẬN.................................................................................................. 78

KIẾN NGHỊ................................................................................................. 80

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

.

.

DANH MỤC VIẾT TẮT

Kí hiệu viết tắt Chữ viết đầy đủ Ý nghĩa tiếng việt

AITFL

Anterior - Inferior Tibiofibular

Ligament

Dây chằng chày mác dƣới

trƣớc

aTFL Anterior Talofibular Ligament Dây chằng mác sên trƣớc

CFL Calcaneal Fibular Ligament Dây chằng mác gót

CT scan Computed Tomography Scan

Chụp cắt lớp vi tính điện

toán

dPTTL

Deep Posterior Tibiotalar

Ligament

Dây chằng chày sên sâu

FAR Fracture Area Rate FAR

FH Fracture Height Chiều cao mảnh gãy

FLR Fracture Length Rate Tỉ lệ chiều dài mảnh gãy

ITFL

Interosseous Tibiofibular

Ligament

Dây chằng chéo chày mác

KPL Không Phân Loại

NK Ngửa - Khép Kiểu gãy ngửa – khép

NXN Ngửa – Xoay ngoài

Kiểu gãy ngửa – xoay

ngoài

PACS

Picture Archiving and

Communication System

Hệ thống lƣu trữ hình ảnh

PITFL

Posterior - Inferior

Tibiofibular Ligament

Dây chằng chày mác dƣới

sau

pTFL Posterior Talofibular Ligament Dây chằng sên mác sau

sATTL Superficial Anterior Tibiotalar Dây chằng chày sên trƣớc

.

.

Ligament sau nông

SGM Sấp- Gập Mu

Kiểu gãy sấp- gập mu bàn

chân

SK Sấp Khép Kiểu gãy sấp khép

sPTTL

Superficial Posterior Tibiotalar

Ligament

Dây chằng chày sên sau

nông

SXN Sấp - Xoay Ngoài Kiểu gãy sấp xoay ngoài

TCL Tibiocalcaneal Ligament Dây chằng chày gót

TNL Tibionavicular Ligament Dây chằng chày ghe

TSL Tibiospring Ligament

TSL: dây chằng lò xo cổ

chân

TTFL

Transverse Tibiofibular

Ligament

Dây chằng ngang chày

mác dƣới

XQ X - Quang

Phim chụp bằng tia X có

bức xạ cao

.

.

i

DANH MỤC HÌNH

Hình 1. 1. Các dây chằng cổ chân nhìn từ sau ra trƣớc ………………………5

Hình 1. 2. Các dây chằng của phức hợp dây chằng bên trong cổ chân……… 7

Hình 1. 3. Các dây chằng bên ngoài của dây chằng bên ngoài cổ chân……... 8

Hình 1. 4. Phức hợp dây chằng chày mác dƣới ……………………………... 9

Hình 1.5. Hình phẫu tích xác các dây chằng vùng cổ chân nhìn từ sau……..11

Hình 1.6. Hình XQ khớp cổ chân …………………………………………...13

Hình 1. 7. Phân loại Lauge – Hansen theo cơ chế chấn thƣơng……………..15

Hình 1. 8. Phân loại gãy cổ chân theo Danis Weber……………………….. 17

Hình 1.9. Phân loại gãy xƣơng cổ chân theo AO…………………………... 19

Hình 1.10. Ba loại gãy theo phân loại Haraguchi…………………………... 21

Hình 1.11. Các loại gãy mắt cá sau theo phân loại Bartonicek……………...23

Hình 1. 12. Các loại, nhóm và phân nhóm gãy xƣơng theo phân loại AO…..28

Hình 1. 13. Kết quả phần trăm các loại gãy xƣơng mắt cá trong các phân

nhóm theo phân loại AO …………………………………………………... 29

Hình 1. 14. Kết quả thống kê các đặc điểm hình thái mảnh gãy mắt cá sau

trong 2 nhóm ngửa xoay ngoài và sấp xoay ngoài ………………………….33

Hình 2.1. Đo góc chéo α là góc hợp bởi trục chày mác và đƣờng gãy chính

của mảnh gãy trên mặt phẳng ngang ………………………………………..40

.

.

i

Hình 2.2. Đo tỉ lệ chiều dài mảnh gãy FRL là tỉ lệ của chiều dài mảnh gãy (l)

chia cho đƣờng kính trần chày (L) trên mặt phẳng ngang ngang mức trần

chày………………………………………………………………………….41

Hình 2.3. Tỉ lệ diện tích FAR xác định dựa trên tỉ lệ giữa diện tích mảnh gãy

(s) và diện tích còn lại của trần chày (S) trên lát cắt ngang mức trần chày….42

Hình 2. 4. Góc dọc θ là góc hợp bởi trục dọc xƣơng chày và đƣờng thẳng qua

đƣờng gãy chính của mảnh gãy mắt cá sau trên mặt phẳng dọc…………… 43

Hình 2.5. Chiều cao mảnh gãy (FH)……………………………………….. 44

.

.

ii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1. 1. So sánh 3 hệ thống phân loại gãy mắt cá chân [36] -----------------20

Bảng 2. 1. Mô tả các biến số trong nghiên cứu. -----------------------------------45

Bảng 2. 2. Phân tích số liệu mỗi biến trong nghiên cứu--------------------------47

Bảng 3. 1. Kết quả phân tích độ tuổi gãy mắt cá chân----------------------------52

Bảng 3. 2. Kết quả phân tích tỉ lệ gãy xƣơng mắt cá theo giới tính ------------53

Bảng 3. 3. Kết quả phân tích tỉ lệ gãy xƣơng mắt cá theo vị trí chấn thƣơng-54

Bảng 3. 4. Tỉ lệ chẩn đoán gãy mắt cá sau -----------------------------------------55

Bảng 3. 5. Tỉ lệ gãy xƣơng mắt cá sau trong phân loại Lauge – Hansen ------56

Bảng 3. 6. Tỉ lệ gãy xƣơng mắt cá sau trong phân loại Danis - Weber --------58

Bảng 3. 7. Các loại gãy mắt cá sau trong các nhóm gãy xƣơng mắt cá theo

Lauge Hansen ---------------------------------------------------------------------59

Bảng 3. 8. Các loại gãy mắt cá sau trong các nhóm gãy xƣơng mắt cá theo

Danis Weber-----------------------------------------------------------------------60

Bảng 3. 9. Kết quả đo góc α theo từng phân nhóm gãy xƣơng mắt cá---------62

Bảng 3. 10. Kết quả đo góc θ theo từng phân nhóm gãy xƣơng mắt cá -------64

Bảng 3. 11. Kết quả đo tỉ lệ chiều dài mảnh gãy theo từng phân nhóm gãy

xƣơng mắt cá ----------------------------------------------------------------------65

Bảng 3. 12. Kết quả đo tỉ lệ diện tích FAR theo từng phân nhóm gãy xƣơng

mắt cá -------------------------------------------------------------------------------66

Bảng 3. 13. Kết quả đo chiều cao mảnh gãy FH theo từng phân nhóm gãy

xƣơng mắt cá ----------------------------------------------------------------------67

Bảng 3. 14. Bảng so sánh các đặc điểm mảnh gãy mắt cá sau giữa 2 nhóm

NXN và SXN theo phân loại Lauge Hansen ---------------------------------68

Bảng 3. 15. Bảng so sánh các đặc điểm mảnh gãy mắt cá sau giữa 2 nhóm

Weber B và Weber C-------------------------------------------------------------68

.

.