Các giai đoạn phát triển trong hệ tư tưởng chính trị dân tộ của Tôn Trung Sơn

Cac giai doan phat trien trong he tirtucfng

chinh trj dan toe cua Ton Trung Sdn

TANG THANH SANG*

NGUYEN THI HUdNG**

Tdn Trung Sdn la dai dien kiet xua't

treng phai each mang dan chu ciia

giai cap tfl san, suot ddi lay viec chan

hflng Trung Hoa lam nhiem vu. Vi the

ong khdng ngflng no Iflc pha n dau nham

hoan than h nhiem vu ay. Tfl qua trinh

dau tran h each mang lau dai da hinh

thanh nen tfl tfldng each mang vl dai cua

Tdn Trung Sdn. Trong dd, tfl tfldng chii

nghia chinh tri dan tdc ddng vai trd tien

phong trong lich sii pha t trien chinh tri

va lich sfl pha t trien Nhd nfldc Trung

Qudc. Trong bai viet nay, chflng tdi di sau

tim hieu ve ba giai doan pha t trien trong

tu tudng chii nghia chinh tri dan tpc ciia

Tdn Trung Sdn.

1. Tif tvidng chinh tri dan to e "Han toe "

Cudc Chien tran h Trung - Pha p (1884-

1885) dien ra, mac dfl trieu dinh Man

Thanh da gianh dfldc nhflng thang Idi

nhat dinh ve ma t quan sfl, nhflng van

chap nha n ky Hoa fldc thfla nha n dac

quyen ciia Phap. Ngay sau dd la nhflng

tha t bai lien tiep cua Trung Quoc trong

cac cugc chien vdi nfldc ngoai, tinh hinh

trong nfldc cang trd nen roi ren. Chinh

quyen Man Than h ngay cang hii bai va

khdng cdn kha nang flng phd vdi cac nguy

cd xa hpi. Ddng thdi, dan tpc Man vdi tfl

each la mpt dan tdc thieu so du nhap vao

Trung nguyen, trong lich sU Trung Qudic,

dia vi chinh thdng ciia hg mpt thdi gian

dai gap phai thach thflc tfl phia nhan si

ngfldi Han. Den giai doan nay, trieu

Thanh chii dpng thi hanh chinh sach mdi

nham bao ve Idi ich cua ngfldi Man, khien

mau thua n gifla cac tpc ngUdi cang them

gay gat. Ben canh dd, cflng vdi viec

truyen ba chu nghia dan tpc can dai

phUdng Tay, trieu Thanh dan mat di uy

quyen thdng tri hdp phap. The ma van cd

khdng it cac lUc lUdng trong xa hpi muon

duy tri chinh quyen ay tren cd sd ciia

nhflng cai each thay ddi.

Chflng kien toan bp ngich canh dd,

trong tiem thflc ciia Tdn Trung Sdn, tU

tudng "danh dd Man Thanh, thanh lap

dan qudc" tflng bfldc hinh thanh va hoan

thien. Trong cud'n "Bac bao hoang phai

thu", Tdn Trung Sdn da chi ra mpt each ro

rang rdng: "Nay chinh phu Man Thanh da

lam tay sai ban nUdc, ngUdi ngoai qudc lai

muon chiem nUdc ta, tat yeu hp se tuy y

* Ths. Tang Thanh Sang, NCS TrUdng Dai hgc Nam Kinh, Trung Quoc

**Ths. Nguyin Thi Hudng, NCS Vien Nghien cflu Dong Nam A