Các công cụ điều hành chính sách tiền tệ ở Việt Nam trong giai đoạn khủng hoảng và một số nhận xét

NHON G VAN De KINH T€ VIM #

CAC CONG CU DIEU HANH CHJNH SACH TIEN TE (f VIET NAM • • •

TRONG GIAI DOAN KHUNG HOANG VA MOT SO NHAN XET

PGS. TS Tran Tho Dat

Dai hoc Kinh te Qudc dan

Sau gan 20 nam chuyen doi td he thd'ng ngan hang mdt cap sang he thd'ng ngan

hang hai cap, Ngan hang Nha nddc Viet Nam (NHNN), cd quan dieu hanh vapuan ly

hoat ddng cua he thong tien te tin dung trong nen kinh te da tCfng bddc chuyen doi td

viec sCf dung nhdng cdng cu mang iinh quan ly trifc tiep sang gian tiep. Cac cdrig cu

dieu hanh mang tinh gian tiep ngay cang phat huy hieu qua tich cdc trong viec dieu tiet

cung dng tien te cua nen kinh te. Tuy nhien, khi cac cdng cu dieu tiet gian tiep cdn chda

dddc sd dung mot each thanh thuc thi nen kinh te Viet Nam lai ddi mat vdi nhCfng khd

khan ngi tai cua nen kinh te trong qua trinh hdi nhap va khCing hoang kinh te toan cau

(2007-'2009) lam cho viec dieu tiet cung dng tien ie lai trd nen phde tap va kho khan

hdn. Bai viet nay se tong ket va danh gia lai thdc ie dieu hanh ehinh sach tien te

(CSTT) cua NHNN thdng qua eae edng cu CSTT thdi ky 2007- 2009, qua dd ed the

danh gia ddge tong quan eae edng cu eCia CSTT ma NHNN da sCfdung trong giai doan

khung hoang kinh te.

1 . Cac cdng cu CSTT

cua NHNN

De dat dUdc muc tieu cua

CSTT, trong giai doan 2007-

2009, NHNN da dieu hanh mdt

each linh hoat cac cdng cu

CSTT, cu the :

1.1 Cdng cu lai suait

Cd che dieu hanh cdng cu

lai suat da dupe thay ddi thed

hudng dan tu do hda. Den

nam 2002, NHNN quyet dinh

tu do hoa lai suat ngoai te vao

thang 6/2001 va lai su'a't hdi te

vao thang 6/2002. Nam 2007, NHNN giudn djnh cae mUc lai

suat do NHNN edn^ bd nhu

nam 2006 (lai suat ed ban

8,25%/nam, lai suat tai cap

vd'n 6,5%/nam, lai suat ehiet

kha'u 4,5%/narTi); bd quy djnh

tran lai suat tien gui pSD cua

phap nhan tai cac td chirc ti'n

dung (TCTD) tu 01/3/2007. Lai

suat huy ddng, cho vay cue

cac TCTD tUdng ddi on djnh. Nhu vay, cd ehe lai suat tii do

dUdc van hanh sudn se trong

sudt nam 2007. Bude sang

nam 2008, khi lam phat tiep

tuc tang eao thed da tang cua

nam 2007, NHNN thUc hien

CSTT that chat, mdt sd ngan

hang thUdng mai' cd phan

(NHTMCP) nhd khdng chu

trong quan tri rui ro da rdi vao

tinh trang khd khan thanh

khoan, phai huy ddng vdn tU

thi^ trudng lien ngan hang, cd

thdi diem lai suat len tdi tren

30%/nam, da tao mdt lan sdng

tang lai suat vao nhi/ng thang

dau nam 2008. Trong nam

2008, NHNN da dieu hanh linh

hoat^eae mi/e lai suat chi dao

va ddi mdi cd che dieu hanh iai

suat, ed ket hdp ca bien phap

true tiep (quy dinh tran lai suat

theo Cdng dieh sd 02 de on

dinh nhanh khi thi trudng tien

te bj xao trdn bdi cudc dua lai

suat). Khi thi trUdng tien te cd

da'u hieu tfchcUc, NHNN dd

bo tran'lai suat huy ddng VND

va thay cd^che dieu hanh lai

suat cd ban, theo dd, cac

NHTM an djnh lai suat eho vay

td'i da bang 150% lai suat cd

ban dd NHNN cdng bd trong

tUng thdi ky. Day la cdng cu

true tiep de kiem soat lai suat

kinh doanh cija NHTM; ddng

thdi, NHNN tiep tuc dieu hanh

linh hoat cac mUc lai ^suat

nghiep vu thj trudng md, lai

suat'tai,cag vdn va tai ehiet

kha'u de dieu tiet lai suat thj

trudng tien te. Lai suat cd ban

dUde xac dinh va cdng bd tren

cd'sd xu hudng bien ddng

eung- eau vd'n tren thj trudng, mue tieu eua CSTT va eac

nhan td tac ddng khac cua thj

trudng tien te, ngoai hd'i_ 5

trong va ngoai nude. Ddng

thdi, thiet lap mdt hanh lang lai

suat thi trudng lien ngan hang

vdi bien dp chenh lech khoang

2% de dieu tiet iai suat thi

trudng: (i) "tran" la lai suat tai

cap vd'n, "san" la lai suat tai

ehiet kha'u; lai suat cd ban va

lai, sua) nghiep vu thi trudng

md bien ddng trong pham yi

hanh lang nay; (ii) l_ai sua't

nghiep vu thi trudng md ddng

vai trd djnh hu^dng va thuc hien

viec "bdm" tien ra hoac "hut"

tien ve, tU do tac ddng den

eung- eau vd'n, lai sua't thj

trudng lien ngan hang va laj

suat huy ddng, cho vay eua

NHTM.

TU thang 5- 9/2008, NHNN

dieu hanh CSTT "that chat",

cac mUc lai sua't chij dao dUdc

dieu chinh tang, lai sua't cd ban

tu 12%/nam len 14%/nam, lai

suat tai cap vd'n tU 13%/nam len

15%/nam, lai suat tai ehiet kha'u

tu 11%/nam len 13%/nam, lai

sua't nghiep vu thi trudng md

tu 11,7%/nam'len 15%/nam.

Ddng thdi de dam bao thi hanh

nghiem tue cd ehe dieu hanh

lai sua't cd ban, ngay

10/6/2008, Thdng ddc NHNN

ban hanh van ban sd 5158/

NHNN-CSTT yeu cau cae

TCTD khdng dupe thu phf lien

quan den hoat ddng cho vay.

TU thang 10/2008, trUdc xu

hudng tang eham lai eua chi

sd gia tieu dung, ehisd nay la

21