Bước đầu tiếp cận "nhà nước hồi giáo" (islamic state).

TRƯ

KHÓA LUẬN T

Đề tài:

BƯỚC ĐẦU TI

Chuyên ngành: Sư ph

Lớp: 11SLS, Khoa L

Trường Đ

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA LỊCH SỬ

----- -----

N TỐT NGHIỆP ĐẠ

U TIẾP CẬN “NHÀ NƯỚC HỒ

(ISLAMIC STATE)

SVTH: Nguyễn Thị Huyền

Chuyên ngành: Sư phạm Lịch sử

p: 11SLS, Khoa Lịch sử, Trường Đại học Sư phạm - Đại họ

GVHD: ThS. Bùi Trúc Linh

ng Đại học Sư phạm – Đại học Đà Nẵng

Đà Nẵng, 4/2015

ẠI HỌC

ỒI GIÁO”

ọc Đà Nẵng

TRƯ

KHÓA LUẬ

Đề tài:

BƯỚC ĐẦU TI

Chuyên ngành: Sư ph

Lớp: 11SLS, Khoa L

Trường Đ

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA LỊCH SỬ

----- -----

ẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI H

U TIẾP CẬN “NHÀ NƯỚC HỒ

(ISLAMIC STATE)

SVTH: Nguyễn Thị Huyền

Chuyên ngành: Sư phạm Lịch sử

p: 11SLS, Khoa Lịch sử, Trường Đại học Sư phạm - Đại họ

GVHD: ThS. Bùi Trúc Linh

ng Đại học Sư phạm – Đại học Đà Nẵng

Đà Nẵng, 4/2015

I HỌC

ỒI GIÁO”

ọc Đà Nẵng

LỜI CẢM ƠN

Trước tiên, em xin chân thành cảm ơn quý thầy cô

giáo trong khoa Lịch sử - Trường Đại học Sư phạm Đà

Nẵng đã trang bị cho em những kiến thức bổ ích trong suốt

khóa học.

Đặc biệt, em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Th.S

Bùi Trúc Linh - thầy là người đã tận tình hướng dẫn, giúp

đỡ cho em trong suốt thời gian em thực hiện đề tài khóa

luận của mình.

Em cũng xin chân thành cảm ơn các sở, phòng ban và

phòng thư viện của trường Đại học Sư phạm Đà Nẵng đã

giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi cho em trong quá trình

tìm kiếm và khai thác tài liệu có liên quan đến đề tài khóa

luận.

Trong quá trình thực hiện khóa luận này, mặc dù em

đã nỗ lực để khóa luận có tính khoa học và thực tiễn cao,

tuy nhiên do trình độ chuyên môn và vốn kiến thức còn

hạn chế nên trong bài viết không tránh khỏi những khiếm

khuyết. Chính vì vậy, em rất mong nhận được sự đóng góp

và chỉ bảo của các thầy cô để bài khóa luận được hoàn

thiện hơn.

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU................................................................... Error! Bookmark not defined.

1. Lý do chọn đề tài.................................................................................................1

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ...................................................................................2

3. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................................5

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu........................................................................6

4.1. Đối tượng nghiên cứu .......................................................................................6

4.2. Phạm vi nghiên cứu ..........................................................................................6

5. Nguồn tư liệu.......................................................................................................6

6. Phương pháp nghiên cứu .....................................................................................6

6.1. Phương pháp luận.............................................................................................6

6.2. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................7

7. Đóng góp của đề tài.............................................................................................7

8. Cấu trúc của đề tài ...............................................................................................7

CHƯƠNG 1: QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA“NHÀ

NƯỚC HỒI GIÁO”...............................................................................................8

1.1. Tình hình thế giới và Trung Đông tác động đến sự hình thành “Nhà nước

Hồi giáo” ................................................................................................................8

1.1.1. Những bất ổn về chính trị - xã hội..................................................................8

1.1.2. Những mâu thuẫn sắc tộc và sự chia rẽ về tôn giáo ở Trung Đông ...............10

1.2. Quá trình thành lập của “Nhà nước Hồi giáo” ...........................................12

1.2.1. Nguồn gốc ra đời .........................................................................................12

1.2.2. Người sáng lập.............................................................................................15

1.3. Cơ cấu tổ chức ..............................................................................................17

1.4. Quá trình phát triển lực lượng.....................................................................19

CHƯƠNG 2:NHỮNG HOẠT ĐỘNG CHÍNH CỦA“NHÀ NƯỚC HỒI GIÁO”

..............................................................................................................................22

2.1. Hoạt động chính trị.......................................................................................22

2.1.1. Tăng cường phương tiện và vũ khí quân sự..................................................22

2.1.2. Mở rộng lãnh thổ .........................................................................................25

2.1.2.1. Đánh chiếm miền Tây và Bắc Iraq ............................................................25

2.1.2.2. Đánh chiếm miền Đông và Bắc Syria........................................................28

2.1.3. Đe dọa an ninh thế giới................................................................................31

2.1.3.1. Thu hút các phần tử khủng bố trên thế giới ...............................................31

2.1.3.2. Thực hiện những vụ thảm sát và hành quyết .............................................34

2.2. Hoạt động kinh tế .........................................................................................37

2.2.1. Sản xuất và buôn bán dầu mỏ.......................................................................37

2.2.2. Thu thuế và đòi tiền chuộc...........................................................................40

2.3. Hoạt động văn hóa – xã hội..........................................................................41

2.3.1. Truyền bá tư tưởng Hồi giáo cực đoan.........................................................41

2.3.2. Chính sách giai cấp và thu hút nhân lực .......................................................43

2.3.3. Tàn sát người chống lại “Nhà nước Hồi giáo”..............................................45

CHƯƠNG 3: NHỮNG TÁC ĐỘNG CƠ BẢN CỦA“NHÀ NƯỚC HỒI GIÁO”.

..............................................................................................................................49

3.1. Đối với Iraq và Syria ....................................................................................49

3.1.1. Khủng hoảng về chính trị.............................................................................49

3.1.1.1. Tình trạng bất ổn kéo dài ..........................................................................49

3.1.1.2. Chấp nhận sự can thiệp của các nước........................................................51

3.1.2. Tiềm lực kinh tế sụt giảm ............................................................................54

3.1.2.1. Nguồn thu của nhà nước giảm...................................................................54

3.1.2.2. Nguồn chi của nhà nước lớn......................................................................56

3.1.3. Về văn hóa – xã hội .....................................................................................58

3.1.3.1. Hàng loạt người dân bị thiệt mạng và phải đi tị nạn ..................................58

3.1.3.2. Mâu thuẫn sắc tộc, tôn giáo ngày càng sâu sắc..........................................63

3.2. Đối với khu vực Trung Đông........................................................................65

3.2.1. Nguy cơ dẫn đến sự bất ổn đối với khu vực .................................................65

3.2.2. Hình ảnh Trung Đông đối với thế giới vẫn là nơi của những xung đột bất

tận ........................................................................................................................68

3.3. Đối với thế giới..............................................................................................70

KẾT LUẬN..........................................................................................................75

TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................77

PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

TT

Chữ

viết tắt

Tiếng Anh Tiếng Việt

1 AFP Agence France –Presse Thông tấn xã Pháp

2 BBC British Broadcasting

Corporation

Thông tấn xã quốc gia của Vương

quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland

3 CBS Columbia Broadcasting

System

Hệ Thống Truyền Thông

Columbia

4 CIA Central Intelligence Agency

Cơ quan Tình báo Trung ương -

Mĩ

5 CNN Cable News Network

Mạng Tin tức Truyền hình cáp –

Mĩ

6 EU European Union Liên minh châu Âu

7 IAEA International Energy Agency Cơ quan Năng lượng Quốc tế

8 IMF International Monetary Fund Quỹ tiền tệ quốc tế

9 IS Islamic State Nhà nước Hồi giáo

10 ISIL

Islamic State in Iraq and

Levant

Nhà nước Hồi giáo Iraq và Levant

11

ISIS Islamic State in Iraq and

Syria

Nhà nước Hồi giáo Iraq và Syria

12

ISI

Islamic State in Iraq Nhà nước Hồi giáo Iraq

13

SOHR Syrian Organization for

Human Rights

Tổ chức Giám sát Nhân quyền

Syria

15 UNHCR United Nations High

Commissioner for Refugees

Cao ủy Liên Hiệp Quốc về người tị

nạn

DANH MỤC CÁC BẢNG

TT Tên bảng Trang

1

Bảng 3.1.3.1. Số người thiệt mạng và phải đi tị nạn ở một số khu

vực của Iraq và Syria do hoạt động của “Nhà nước Hồi giáo” năm

2014.

59

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Hơn một thập kỉ qua của thế kỉ XXI, mặc dù các quốc gia và nhiều tổ chức

quốc tế đã nỗ lực hợp tác để cùng giữ vững an ninh chính trị thế giới nhưng tình

hình khủng bố quốc tế và khu vực vẫn diễn biến phức tạp và lan rộng. Điều đó đã

gây ra những hậu quả nặng nề cho nhiều quốc gia và đe dọa nghiêm trọng đến hòa

bình, ổn định của khu vực và thế giới.

Thời gian qua, cả thế giới chấn động vì sự xuất hiện của một tổ chức khủng

bố. Bắt nguồn từ một tổ chức Hồi giáo thánh chiến tại Iraq cách đây mười năm, tổ

chức này không ngừng lớn mạnh và đến tháng 6/2014 đã chính thức tuyên bố thành

lập “Nhà nước Hồi giáo” (Islamic State). Mặc dù hiện nay hoạt động của “Nhà

nước Hồi giáo” này chỉ thành công trong giới hạn là chiếm lĩnh một quốc gia, một

vùng lãnh thổ chứ chưa đến mức phát triển cả quy mô toàn cầu. Tuy nhiên, với

những lý tưởng, những tham vọng đã tuyên bố và những hoạt động mà Nhà nước

này đã và đang thực hiện thì cho đến ngày nay, hầu hết các quốc gia đều phải thừa

nhận rằng, sự tồn tại của “Nhà nước Hồi giáo” tự xưnglà một mối đe dọa lớn đối

với toàn thế giới.

Trước ngưỡng cửa của thế kỉ XXI này, thế giới ngày càng bàng hoàng và lo

ngại về những hoạt động và tầm ảnh hưởng rộng lớn mà “Nhà nước Hồi giáo” đã

gây ra.Bởi lẽ, những hoạt động đó không chỉ tác động đến riêng một quốc gia, một

khu vực mà nó còn đe dọa đến cả thế giới.Đồng thời, những hoạt động đó cũng

không chỉ tác động ở một phương diện mà nó tác động đến hầu hết các phương

diện, từ chính trị, kinh tế và văn hóa-xã hội của toàn thế giới. Chính vì vậy, tổ chức

duy trì hòa bình và an ninh thế giới – Liên Hợp Quốc cũng phải bày tỏ lo ngại về

mối đe dọa to lớn từ các tổ chức khủng bố, đặc biệt là “Nhà nước Hồi giáo”.

Có lẽ đến nay, không còn ai xa lạ với cái tên “Nhà nước Hồi giáo”, mặc dù nó

chỉ mới xuất hiện trong thời gian gần đây. Tuy nhiên, cho đến nay thì “Nhà nước

Hồi giáo” có thật sự là nhà nước hợp pháp và được thế giới công nhận hay không,

bản chất của “Nhà nước Hồi giáo” này là như thế nào thì không phải ai cũng biết.

Trên thực tế thì không mấy ai tìm hiểu sâu và toàn diện về “Nhà nước Hồi

2

giáo”.Việc tìm hiểu về một trong những tổ chức khủng bố nguy hiểm nhất thế giới

trong những thập kỉ đầu của thế kỉ XXI, để thấy được quá trình hình thành, phát

triển và những hoạt động chính của Nhà nước Hồi giáo là hết sức cần thiết để trên

cơ sở đó nhằm đưa ra quan điểm riêng của chúng tôi về bản chất “Nhà nước Hồi

giáo” và những tác động cơ bản của Nhà nước này đối với thế giới hiện nay.

Với những lí do trên, chúng tôi mạnh dạn chọn vấn đề:“Bước đầu tiếp cận

Nhà nước Hồi giáo (Islamic State)” làm đề tài khóa luận tốt nghiệp.

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề

“Bước đầu tiếp cận “Nhà nước Hồi giáo”(IslamicState)” là đề tài thuộc lịch sử

thế giới đương đại. Nhà nước Hồi giáo có nguồn gốc xuất hiện cách đây mười năm,

tuy nhiên trong thời gian đó nó chỉ tồn tại là một tổ chức Hồi giáo thánh chiến, việc

thành lập nhà nước và có ảnh hưởng lớn đối với thế giới thì chỉ trong thời gian gần

đây và đến nay “Nhà nước Hồi giáo” vẫn đang còn tiếp tục tồn tại. Chính vì vậy cho

đến nay chưa có công trình nào nghiên cứu một cách đầy đủ và toàn diện về Nhà

nước Hồi giáo (IslamicState).Đặc biệt là gần như chưa có công trình, tác phẩm nào

phân tích những tác động của Nhà nước Hồi giáo đối với quốc gia, khu vực và thế

giới.

Tuy nhiên với những hoạt động kinh hoàng và tác động to lớn của tổ chức này

thì trên các phương tiện truyền thông, đáng nói nhất là trên các tạp chí thì “Nhà

nước Hồi giáo” là vấn đề được nhiều người quan tâm. Vì vậy mà cũng đã có nhiều

bài viết đăng trên các tạp chí, các website đã đề cập đến một số nội dung liên quan

đến Nhà nước Hồi giáo.

Năm 2006, Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin đã cho ra mắt học giả cuốn sách

“Những xung đột bất tận” của tác giả Yossef Bodansky, do Lưu Văn Hy dịch.

Trong tác phẩm này, sau khi phân tích nhiều nguồn tư liệu bí mật và quí giá tác giả

đã đưa ra những nguyên nhân của những xung đột khó có thể chấm dứt giữa thế

giới Hồi giáo và nền văn minh phương Tây.

Trong bài viết “Một vài vấn đề nổi bật trong tình hình chính trị quốc tế năm

2012” của tác giả Nghiêm Tuấn Hùng đăng trên Tạp chí Những vấn đề Kinh tế và

Chính trị Thế giới, Số 1, Năm 2013 đã đề cập đến lực lượng Hồi giáo cực đoan ở