BT: DO THI trong VL thi DH (Th.s.PH.T.Thao)

Người thực hiện đề tài: Th.s: Phạm thị Thảo

BÀI TẬP ĐỒ THỊ TRONG VẬT LÝ

I. Vai trò của đồ thị trong vật lý

Một đại lượng vật lý có thể biến đổi theo một hoặc nhiều đại lượng khác. Sự biến đổi

này thường được biểu diễn bằng đồ thị hoặc bằng một hàm số

Đồ thị là một công cụ rất quan trọng, được sử dụng nhiều trong tất cả các phần học

của bộ môn vật lý ( cơ học, nhiệt học, điện học, sóng, v. v … )

Trong thực nghiệm, để khảo sát sự biến đổi của một đại lượng theo các đại lượng

liên hệ, ta phải làm thí nghiệm nhiều lần, lập bảng giá trị, vẽ đồ thị biểu diễn sự biến đổi

đó. Từ đồ thị có thể suy ra qui luật biến đổi của đại lượng đó.

Thí dụ:

- Trong việc khảo sát thực nghiệm về chuyển động thẳng, dựa vào bảng giá trị tọa

độ theo thời gian có thể vẽ được đồ thị chuyển động của vật, từ đó suy ra qui luật biến

đổi

- Trong việc khảo sát và vẽ đồ thi biến đổi trạng thái của một khối khí

- Trong việc khảo sát và vẽ đặc tuyến vôn-ampe của dòng điện trong một số môi

trường

- Dùng dao động ký điện tử có thể ghi nhận được sự biến đổi của cường độ dòng

điện xoay chiều, của hiệu điện thế xoay chiều ….

Trong lý thuyết, khi biết được đồ thị biến đổi của một đại lượng người ta có thể biểu

diễn đại lượng đó theo một phương trình hay biểu thức toán học. Dựa vào kiến thức toán

học, ta có thể tìm ra các đại lượng liên hệ.

Thí dụ:

- Từ đồ thị tọa độ theo thời gian rút ra được biểu thức x = f(t). Từ đó suy ra được

vận tốc tức thời v = x'(t) ; gia tốc tức thời a = v' (t) = x''(t)

- Biết được đặc tuyến vôn-ampe của dòng điện trong một môi có thể suy ra đạc

tính dẫn điện của môi trường đó

- Trong bài nhiều bài tập kiểm tra, thi; nhiều trường hợp yêu cầu HS nhận biết được

đặc điểm của đồ thị hoặc vẽ được đồ thị

II. Phạm vi đề tài

Bài tập đồ thị trong vật lý là đề tài khá phong phú và đa dạng, được áp dụng cho

nhiều phần học.

Nội dung đề tài của Tôi nằm trong các phần như sau:

- Một số bài tập về đồ thị chuyển động, đồ thị vận tốc trong cơ học chất điểm, trong

cơ học vật rắn, trong dao động cơ học

- Một số bài tập về đặc tuyến vôn-ampe của dòng điện điện trong một số môi trường

- Một số bài tập đồ thị về cường độ dòng điện xoay chiều và hiệu điện thế xoay

chiều trong mạch điện RLC mắc nối tiếp

Trang 1