Bồi dưỡng tri thức phương pháp cho học sinh trong dạy học môn toán ở trường phổ thông

BOI DirifnG TRI THirc PHinme PHflp CHO HOC Sinn

TRONG DAV HOG MON TOAN t Wi M PHO THOHG

ThS, LA OLTC MINH" - NGUYEN QUYNH NGA"'

Trong qud trinh dqy hge (DH), hge sinh (HS)

khdng ch? tfep thu nhirng tri thue (TT) khoo

hge (dudi dqng cdc khdi niem, phqm tru, djnh

li, hge thuyet...) md cdn phdi ndm dugc nhCfng tri

thuc phuong phdp (TTPP) (nhu: dy dodn, gidi quyet,

nghien cuu...). TTPP vua Id ke't qud, vua Id phuong

tfen cijo hoqt ddng, tqo tfen de cho HS iTnh hdi,

kien tgo ro TT mdi. Vi vdy, bdi dudng TTPP cho HS

Id vd'n de cdn dugc quon tdm, nghien eCru trong

DH mdn Todn d cdc tfudng phd thdng hien nay.

1. Cdc dqng TT trong DH Todn

Cd the hieu, TT id ket qud ciio qud trinh con

ngudi nhdn thiic hien thye khdeh quan dd dugc

kiem nghiem quo thuc tfIn, Id phdn dnh hien thye

khdeh quon trong ddu dc con ngudi dudi hinh

thuc bieu tugng vd khdi niem, duge diln dqt trong

ngdn ngCr. TT Id ke't qud cuo qud trinh tu duy tfch

cyc, khdng phdi Id mdt cdi bdt bie'n md ngdy

cdng dugc hodn thien vd phdt trien. Cdc TT truyen

thy cho HS trong qud tfinh DH thudng d cdc dqng:

- TT su vdt Id TT ve todn bd nhung yeu to vd

qud trinh dugc sdp xep theo mdt trdt hr nhd't djnh,

cdu thdnh sy vdt hode hien tugng. Trong mdn

Todn, TT sy vdt id TT ve mgt khdi niem, mdt djnh

ii, hode mdt iing dyng todn hge,... Cdc TT ndy Id

nhirng TT cy the, dugc trinh bdy trong SGK vd

truyen thy cho HS thdng quo qud trinh DH. Ddc

trung ciio mdn Todn Id tinh trCru tugng hdo, khdi

qudt hdo vd tinh logic ehdt ehe. Vi vdy, trong DH,

ngodi suy dien logic, cdn coi trgng nguyen tdc

true quon, quy nqp, trye gidc todn hge. DH Todn

cdn cdn dd'i cdc quon he giuo true quan vd trdu

tugng; giuo uac lugng, du dodn vd suy ludn.

- TTPP Id TT ve he thd'ng cdc nguyen tdc, cdc

thao tdc cd the di hi nhung dieu kien nhdt djnh

ban ddu tdi mdt myc dfch xdc djnh. He thd'ng cdc

nguyen tdc, cdc thao tdc ndi tren dugc rut ro tCr TT

su vdt, tCr TT ve cdc quy luqt khdeh quon de con

ngudi dieu chinh hoqt ddng nhdn thiic vd hoqt

ddng thye tiln. TTPP khdng cd son trong the gidi

hien thye md do con ngudi tfnh hdi trong qud

Tap ehi Giao due so 24 4 (ki a • s/aoio)

trinh nhdn thiic vd dugc trinh bdy thdnh li ludn.

Trong DH Todn, TTPP vCro Id edng cy, vCra Id

phuong tfen de tien hdnh cdc hoqt ddng nhdm

phdt hien, tfm tdi, tfnh hdi TT sy vdt. TTPP thudng

the hien theo hoi dqng: PPcd tfnh chdt thuat gidl

vd PP cd tinh chdt fim dodn.

- TT chudn Id nhi/ng TT lien quon de'n nhiing

chudn myc, quy ude nhd't djnh. Vi dy nhu quy

djnh ve don vj do ludng, quy ude ve Idm trdn so

cho cdc gid trj gdn dung...

- TT gid tri cd ngi dung Id nhCfng menh de

ddnh gid, binh lugn,... khi xem xet mdt ndi dung

ndo dd. Chdng hgn, chung to cd the ddnh gid:

Bdt ddng fhuc Cauchy Id bdt ddnq fhuc cd nhieu

ung dyng nhdf frong todn hge; khdi qudt hda Id

mdt thao tdc tri tui cdn thief cho mgi khoa hge.

Trong nhCfng dqng TT tren, TTPP ddng mdt vol

trd auan trqng trong DH vi dd Id co sd djnh hudng

cho hoqt ddng. Nhu vdy, DH khdng chi hinh thdnh

cho HS cdc TT sy vdt md edn hinh thdnh vd phdt

trien he thdng cdc TTPP.

2. Mgt sd' dqng TTPP trong DH mdn Todn

TTPP trong DH Todn rdt do dqng, phong phu

nen khd cd chudn phdn loqi cdc TT ndy. Tuy nhien,

cd mdt so dqng hoqt ddng ciia TTPP cdn bdi dudng

cho HS phd thdng nhu: - Nhirng hoqt ddng todn

hge cy the: edng, trCr, nhdn, chia cdc so hCfu ti,

gidi phuang trinn trung phuong, dyng tom gidc

biet do ddi DO cqnh cuo nd; - NhCfng noqt ddng

todn hge phiic tqp: djnh nghTo, chiing minh, gidi

todn bdng cdch idp phuong trinh, gidi todn dyng

hinh, gidi todn quy tich; - Nhung hoqt ddng trf

tue phd bien trong mdn Todn: tu duy hdm, phdn

chia trudng hgp, idt ngugc vdn de; - Nhung hoqt

ddng trf tue chung: so sdnh, khdi qudt hod, truu

tugng hod;...

Ne'u phdn loqi theo ndi dung, TTPP the hien

theo hoi loqi hinh khde nhau ve bdn chd't vd deu

cd y nghTo Idn trong todn hqc, gdm:

* Tnrdng Di( bj fiai hoe Dan toe Silm son

** Hpc vien Cao hpc K16 - Tnrdng Oai hpc Vinh