Bồi dưỡng lý luận chính trị và nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ Mặt trận Tổ quốc cấp cơ sở huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

1.1. Đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị (BD LLCT) và nghiệp vụ cho

cán bộ, đảng viên là một khâu quan trọng trong công tác tư tưởng và công tác

tổ chức cán bộ của Đảng. Sinh thời, chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Để

làm cho tất cả cán bộ, đảng viên xứng đáng là những chiến sĩ cách mạng,

Đảng ta phải ra sức tăng cường giáo dục toàn Đảng về lý tưởng cộng sản chủ

nghĩa, về đường lối, chính sách của Đảng, về nhiệm vụ và đạo đức của người

đảng viên” [10; tr.547]. Thực hiện lời Bác dạy “huấn luyện cán bộ là công

việc gốc của Đảng”, từ khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời đến nay, công tác

đào tạo, BD LLCT và nghiệp vụ luôn được cấp ủy từ Trung ương đến cơ sở

quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo. Văn kiện Đại hội lần thứ XIII của Đảng đã nhấn

mạnh: “Công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị được đổi mới cả về nội

dung và phương pháp; tăng cường quản lý, kỷ luật trong giảng dạy, học tập;

chất lượng đào tạo, bồi dưỡng được nâng lên” [4; tr.170]. Thông qua các khóa

huấn luyện, lớp đào tạo, BD LLCT và nghiệp vụ, cán bộ, đảng viên có đủ

trình độ nhận thức và trưởng thành trong các hoạt động cách mạng; nâng cao

ý thức tu dưỡng đạo đức cách mạng, khắc phục chủ nghĩa cá nhân, xây dựng

đội ngũ cán bộ, đảng viên có tư tưởng, lập trường vững vàng, có năng lực tổ

chức, tập hợp, động viên, giáo dục, thuyết phục quần chúng, góp phần xây

dựng Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức, đáp ứng

yêu cầu, nhiệm vụ lãnh đạo cách mạng trong mọi thời kỳ, nhất là trong giai

đoạn hiện nay.

1.2. Thực tế cho thấy, đội ngũ cán bộ cấp cơ sở có vai trò rất quan trọng

trong việc thực hiện chức năng làm cầu nối giữa Đảng với nhân dân, giữa

công dân với Nhà nước. Sở dĩ như vậy vì họ là những cán bộ trực tiếp tuyên

truyền, phổ biến, vận động và tổ chức nhân dân thực hiện đường lối, chủ

trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước trên địa bàn dân cư,

giải quyết mọi nhu cầu của dân cư, bảo đảm sự phát triển kinh tế của địa

2

phương, duy trì trật tự, an ninh, an toàn xã hội trên địa bàn. Trình độ lý luận

chính trị sẽ giúp họ thực hiện tốt việc tổng kết tình hình thực tiễn ở địa

phương, rút ra những bài học kinh nghiệm, tham mưu cho lãnh đạo trong việc

sửa đổi, bổ sung và phát triển chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước

vào trong thực tiễn. Tuy vậy, trong thực tế, phần lớn đội ngũ cán bộ cơ sở lại

ít được đào tạo bài bản về nghiệp vụ và lý luận chính trị. Họ chủ yếu là những

người trưởng thành từ hoạt động thực tiễn, với nhiều công việc khác nhau,

khả năng đáp ứng yêu cầu của công việc chưa cao do thiếu và yếu về lý luận

chính trị, nghiệp vụ. Vì thế, việc BD LLCT và chuyên môn, nghiệp vụ cho

cán bộ cấp này là hết sức cần thiết.

1.3. Theo Điều 3, Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam được Quốc hội ban

hành năm 2015, Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) thực hiện quyền và trách nhiệm

sau: 1. Tập hợp, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, thực hiện dân chủ,

tăng cường đồng thuận xã hội; 2. Tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện

quyền làm chủ, thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp

luật của Nhà nước; 3. Đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng

của Nhân dân; 4. Tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước; 5. Thực hiện giám sát

và phản biện xã hội; 6. Tập hợp, tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri và Nhân

dân để phản ánh, kiến nghị với Đảng, Nhà nước; 7. Thực hiện hoạt động đối

ngoại nhân dân [41]. Với vị trí, trách nhiệm như vậy, đòi hỏi đội ngũ cán bộ

MTTQ, nhất là cấp cơ sở phải được nâng cao trình độ lý luận chính trị,

chuyên môn nghiệp vụ. Chính bởi thế, việc BD LLCT và chuyên môn nghiệp

vụ cho đội ngũ cán bộ MTTQ nói chung, cấp cơ sở nói riêng để họ hoàn thành

tốt nhiệm vụ của mặt trận trong tình hình mới là một yêu cầu cấp thiết.

1.4. Tây Sơn là huyện trung du nằm về phía Tây của tỉnh Bình Định, là

cầu nối giao lưu kinh tế - văn hóa - xã hội giữa các tỉnh duyên hải miền Trung

với các tỉnh Tây Nguyên. Qua 35 năm đổi mới, kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc

phòng - an ninh của huyện từng bước phát triển và đạt được những thành tựu

đáng kể, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân không ngừng được cải

3

thiện. Công tác xây dựng Đảng và chính quyền vững mạnh, các tổ chức đoàn

thể chính trị xã hội phát huy tốt vai trò tiên phong trên các mặt trận. Tuy vậy,

bản thân là người làm công tác mặt trận, chúng tôi nhận thấy, bên cạnh những

kết quả đạt được của công tác BD LLCT và nghiệp vụ cho cán bộ MTTQ cấp

cơ sở, thời gian qua, công tác này vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập, nhất là

trong bối cảnh hiện nay.

Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi chọn đề tài “Bồi dưỡng lý luận

chính trị và nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ Mặt trận Tổ quốc cấp cơ sở huyện

Tây Sơn, Bình Định” để viết luận văn thạc sỹ ngành Chính trị học.

2. Tổng quan tình hình nghiên cứu

Nghiên cứu về công tác BD LLCT nói chung, bồi dưỡng LLCT và

nghiệp vụ cho cán bộ MTTQ Việt Nam cấp cơ sở nói riêng thu hút sự quan

tâm của nhiều nhà nghiên cứu trong nước. Trên cơ sở này, chúng tôi tiếp cận

ở một số công trình như sau:

Vũ Ngọc Am với bài viết “Đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả

công tác giáo dục lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên ở cơ sở”, Tạp chí

Cộng sản, số 10/2014, đã trình bày sâu sắc về vai trò, ý nghĩa của công tác

giáo dục chính trị tư tưởng nhằm nâng cao tư tưởng chính trị, tinh thần tự giác

cách mạng, giữ gìn phẩm chất đạo đức cho cán bộ, đảng viên. Tác giả cũng

đưa ra yêu cầu đổi mới, tiến trình cơ bản, hợp lý trong quá trình đổi mới để

nâng cao chất lượng công tác BD LLCT cho cán bộ, đảng viên nhằm chống

lại âm mưu “diễn biến hoà bình” của các thế lực thù địch. Nhưng tác giả chưa

đề cập đến bồi dưỡng nghiệp vụ và cụ thể vê đối tượng BD LLCT.

Phạm Huy Kỳ (2010) trong cuốn “Lý luận và phương pháp nghiên cứu,

giáo dục lý luận chính trị”, Nxb Chính trị - Hành chính quốc gia, Hà Nội, đã

phân tích rõ một số vấn đề cơ bản về lý luận và phương pháp nghiên cứu,

công tác giáo dục lý luận chính trị tại các đảng bộ địa phương, đặc biệt là xã,

phường, thị trấn. Tác giả đã tập trung trình bày sâu các nội dung về lý luận và

4

phương pháp giáo dục lý luận chính trị, coi đây là nội dung hoạt động chủ yếu

trong hệ thống giáo dục lý luận chính trị của Đảng ta hiện nay. Lấy nền tảng

lý luận là Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, lấy phương pháp

luận duy vật biện chứng để lựa chọn, đổi mới phương pháp giáo dục chính trị

tư tưởng cho cán bộ, đảng viên phù hợp, hiệu quả trong điều kiện cụ thể của

địa phương.

Bên cạnh đó, chúng tôi còn tiếp cận những bài viết trên các website có

uy tín như: Nguyễn Hữu Dũng, Lê Mậu Nhiệm (2018), Giải pháp đổi mới

công tác bồi dưỡng cán bộ mặt trận trong tình hình mới, tại

http://mattran.org.vn/hoat-dong-mat-tran-dia-phuong/giai-phap-doi-moi-cong￾tac-boi-duong-can-bo-mat-tran-trong-tinh-hinh-moi-12416.html, ngày truy

cập 28/4/2021; Đỗ Quỳnh Liên (2019), Mấy khía cạnh lý luận về cán bộ, công

chức cấp cơ sở, tại https://tuyengiao.vn/bao-ve-nen-tang-tu-tuong-cua￾dang/may-khia-canh-ly-luan-ve-can-bo-cong-chuc-cap-co-so-119939, ngày

truy cập 14/5/2021; Anh Tuấn (2020), Huyện Tây Sơn phấn đấu 100% số xã

đạt chuẩn nông thôn mới, tại https://dangcongsan.vn/chao-nam-moi-2020/dat￾nuoc-vao-xuan/huyen-tay-son-phan-dau-100-so-xa-dat-chuan-nong-thon-moi￾547454.html, ngùy truy cập 17/5/2021…

Mặt khác, thông qua các báo cáo của Huyện ủy Tây Sơn, Ủy ban nhân

dân huyện Tây Sơn, Ủy ban MTTQ Việt Nam huyện Tây Sơn, Trung tâm bồi

dưỡng chính trị huyện Tây Sơn đã giúp chúng tôi có những số liệu và luận cứ

cụ thể trong việc triển khai thực hiện luận văn.

Như vậy, qua tìm hiểu, chúng tôi nhận thấy rằng, chưa có bất kỳ công

trình nào trình bày một cách toàn diện và có hệ thống về công tác BD LLCT

và nghiệp vụ cho cán bộ MTTQ Việt Nam cấp cơ sở ở huyện Tây Sơn, tỉnh

Bình Định trong thời gian từ năm 2015 đến năm 2020. Vì thế, những công

trình trên là nguồn cứ liệu vô cùng quan trọng, giúp chúng tôi có cơ sở để

hoàn thiện luận văn.

5

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

3.1. Mục đích nghiên cứu

Nghiên cứu việc BD LLCT và nghiệp vụ cho cán bộ MTTQ Việt Nam

cấp cơ sở huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định từ năm 2015 đến năm 2020 nhằm

đánh giá thực trạng của công tác trong thời gian này; rút ra một số bài học

kinh nghiệm, đề xuất những giải pháp trong công tác BD LLCT và nghiệp vụ

cho cán bộ MTTQ Việt Nam cấp cơ sở huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định trong

thời gian tới.

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

Để đạt mục đích trên, luận văn tập trung thực hiện các nhiệm vụ sau:

- Làm rõ những vấn đề lý luận về công tác BD LLCT và nghiệp vụ cho

cán bộ MTTQ Việt Nam cấp cơ sở.

- Trình bày kết quả của việc BD LLCT và nghiệp vụ cho cán bộ MTTQ

Việt Nam cấp cơ sở huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định từ năm 2015 đến năm

2020 trên các lĩnh vực: lập kế hoạch bồi dưỡng; tổ chức thực hiện kế hoạch

bồi dưỡng; chỉ đạo triển khai kế hoạch hoạt động bồi dưỡng; kiểm tra, đánh

giá hoạt động bồi dưỡng.

- Phân tích, đánh giá những ưu điểm, hạn chế và đưa ra kiến nghị một

số giải pháp nhằm tiếp tục việc BD LLCT và nghiệp vụ cho cán bộ MTTQ

Việt Nam cấp cơ sở huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định trong thời gian tới.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

4.1. Đối tượng nghiên cứu

Công tác BD LLCT và nghiệp vụ cho cán bộ MTTQ Việt Nam cấp cơ

sở huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định từ năm 2015 đến năm 2020.

4.2. Phạm vi nghiên cứu

Trên cơ sở xác định đối tượng nghiên cứu, phạm vi của luận văn được

giới hạn như sau:

Về thời gian, luận văn nghiên cứu trong khoảng thời gian từ năm 2015

đến năm 2020.

6

Về không gian, luận nghiên cứu trên địa bàn huyện Tây Sơn bao gồm

15 xã, thị trấn.

Về nội dung, luận văn nghiên cứu công tác BD LLCT và nghiệp vụ cho

cán bộ MTTQ Việt Nam cấp cơ sở.

5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu

5.1. Cơ sở lý luận

- Luận văn dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng

Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam về công

tác BDLLCT và nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ MTTQ Việt Nam cơ sở.

- Luận văn kế thừa có chọn lọc các công trình khoa học, các luận văn

của một số tác giả đã nghiên cứu về công tác BD LLCT và nghiệp vụ nhất là

về công tác BD LLCT và nghiệp vụ cho cán bộ MTTQ Việt Nam cấp cơ sở ở

huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định những năm 2015 - 2020.

5.2. Phương pháp nghiên cứu

Trong quá trình nghiên cứu viết luận văn, chúng tôi dựa trên cơ sở các

phương pháp sau đây:

- Phương pháp nghiên cứu của đề tài là phương pháp lịch sử, phương

pháp lôgíc và sự kết hợp giữa hai phương pháp này.

- Phương pháp nghiên cứu các tài liệu thành văn, bao gồm thu thập, xử

lý, phân tích để lựa chọn ra những tài liệu chính xác, tin cậy.

Ngoài ra còn sử dụng thống kê, tổng hợp tài liệu và so sánh đối chiếu

giữa các nguồn sử liệu và giữa tài liệu với thực tế.

6. Đóng góp của luận văn

Luận văn hoàn thành sẽ có những đóng góp chủ yếu sau:

- Làm rõ công tác BD LLCT và nghiệp vụ cho cán bộ MTTQ Việt Nam

cấp cơ sở huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định từ năm 2011 đến năm 2020, qua đó

thấy được sự phát triển về số lượng và chất lượng đội ngũ cán bộ MTTQ Việt

Nam cấp cơ sở; việc hiện thực hóa các chủ trương, nghị quyết của MTTQ

Việt Nam tỉnh trong công tác cán bộ MTTQ Việt Nam cấp cơ sở.

7

- Là tài liệu giúp huyện Tây Sơn nắm chắc tình hình BD LLCT và

nghiệp vụ cho cán bộ MTTQ Việt Nam cấp cơ sở; từ đó có cơ sở cho việc quy

hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng hợp lý cán bộ MTTQ Việt Nam cấp cơ sở

của huyện trong thời gian tới.

- Góp phần vào việc tuyên truyền, giáo dục tư tưởng chính trị cho các

cấp, ngành và nhân dân ở huyện Tây Sơn.

7. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Tài liệu tham khảo, kết cấu của luận văn

được chia thành 3 chương:

Chương 1. Bồi dưỡng lý luận chính trị và nghiệp vụ cho cán bộ Mặt

trận Tổ quốc Việt Nam cấp cơ sở - những vấn đề lý luận.

Chương 2. Thực tiễn công tác Bồi dưỡng lý luận chính trị và nghiệp vụ cho

cán bộ Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp cơ sở ở huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định.

Chương 3. Quan điểm và giải pháp nâng cao hiệu quả công tác Bồi

dưỡng lý luận chính trị và nghiệp vụ cho cán bộ Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

cấp cơ sở ở huyện Tây Sơn, tỉnh Bình Định.

8

Chương 1

BỒI DƢỠNG LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ VÀ NGHIỆP VỤ

CHO CÁN BỘ MẶT TRẬN TỔ QUỐC VIỆT NAM CẤP CƠ SỞ

- NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN

1.1. Các khái niệm cơ bản

1.1.1. Khái niệm Lý luận

Lý luận là sản phẩm của quá trình nhận thức gián tiếp mang tính khái

quát thế giới của chính con người. Thực chất lý luận là hệ thống những tri

thức đã được khái quát ở trình độ cao trong tư duy của con người, tạo ra một

quan niệm hoàn chỉnh về các quy luật và mối liên hệ cơ bản của hiện thực. Lý

luận là hình ảnh chủ quan của những nguyên lý, quy luật khách quan trong

thực tiễn đời sống. “Lý luận” đã được đề cập đến trong nhiều loại từ điển

khác nhau như: Từ điển Giáo dục học quân sự; Từ điển bách khoa Việt Nam;

Từ điển tiếng Việt; Từ điển triết học.

Trong tác phẩm Sửa đổi lối làm việc, Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh: “Lý

luận là đem thực tế trong lịch sử, trong kinh nghiệm, trong các cuộc tranh

đấu, xem xét, so sánh thật kỹ lưỡng rõ ràng, làm thành kết luận. Rồi lại đem

nó chứng minh với thực tế. Đó là lý luận chân chính” [7; tr.273]. Một cách

định nghĩa khác được Hồ Chí Minh nêu trong Diễn văn khai mạc lớp học lý

luận khóa I Trường Nguyễn Ái Quốc (07/9/1957): “Lý luận là sự tổng kết

những kinh nghiệm của loài người, là tổng hợp những tri thức về tự nhiên và

xã hội tích trữ lại trong quá trình lịch sử” [9; tr.96]. Lý luận Mác - Lênin, theo

Người là “Khoa học về các quy luật phát triển của tự nhiên và xã hội; khoa

học về cách mạng của quần chúng bị áp bức và bị bóc lột; khoa học về thắng

lợi của chủ nghĩa xã hội ở tất cả các nước; khoa học về xây dựng chủ nghĩa

cộng sản” (Xtalin)” [9; tr.96]. Có nhiều cách tiếp cận khác nhau, song đều

chung một nhận thức đó là lý luận được khái quát từ thực tiễn, song ở trình độ

cao hơn kinh nghiệm nên nó mang tính trừu tượng nên gắn với bản chất và