Biện pháp kê biên tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá nhằm bảo đảm thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN NHẬT KHANH

BIỆN PHÁP KÊ BIÊN TÀI SẢN CÓ GIÁ TRỊ

TƯƠNG ỨNG VỚI SỐ TIỀN PHẠT ĐỂ BÁN ĐẤU GIÁ

NHẰM BẢO ĐẢM THI HÀNH

QUYẾT ĐỊNH XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHUYÊN NGÀNH LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH

TP. HỒ CHÍ MINH, THÁNG 08 NĂM 2017

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

BIỆN PHÁP KÊ BIÊN TÀI SẢN CÓ GIÁ TRỊ

TƯƠNG ỨNG VỚI SỐ TIỀN PHẠT ĐỂ BÁN ĐẤU GIÁ

NHẰM BẢO ĐẢM THI HÀNH

QUYẾT ĐỊNH XỬ PHẠT VI PHẠM HÀNH CHÍNH

Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính

Mã số: 60380102

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Cửu Việt

Học viên: Nguyễn Nhật Khanh

Lớp: Cao học Luật Hiến pháp và Luật Hành chính

Khóa: 23

Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 08 năm 2017

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn Thạc sĩ Luật học với đề tài: “Biện pháp kê biên

tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá nhằm bảo đảm thi

hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính” là công trình nghiên cứu do chính

tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS Nguyễn Cửu Việt. Luận

văn có sử dụng, trích dẫn một số ý kiến, quan điểm khoa học của một số tác giả.

Các thông tin này đều được trích dẫn nguồn cụ thể và chính xác. Các số liệu, thông

tin được sử dụng trong Luận văn là hoàn toàn khách quan và trung thực.

Tác giả

Nguyễn Nhật Khanh

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

STT Viết đầy đủ Chữ viết tắt

1 Bán đấu giá BĐG

2 Bộ luật Dân sự năm 2005 BLDS 2005

3 Bộ luật Dân sự năm 2015 BLDS 2015

4 Kê biên tài sản KBTS

5 Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 Luật XLVPHC 2012

6 Pháp lệnh Xử phạt vi phạm hành chính năm 1989 Pháp lệnh XPVPHC 1989

7 Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính năm 1995 Pháp lệnh XLVPHC 1995

8 Pháp lệnh Xử lý vi phạm hành chính năm 2002 Pháp lệnh XLVPHC 2002

9 Tài sản TS

10 Ủy ban nhân dân UBND

11 Vi phạm hành chính VPHC

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU........................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài...............................................................................................1

2. Tình hình nghiên cứu đề tài.............................................................................1

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài.................................................2

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài..................................................3

5. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................4

6. Ý nghĩa khoa học và giá trị ứng dụng của đề tài ...........................................5

7. Bố cục của luận văn ..........................................................................................5

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN - PHÁP LUẬT VỀ BIỆN PHÁP KÊ BIÊN

TÀI SẢN CÓ GIÁ TRỊ TƯƠNG ỨNG VỚI SỐ TIỀN PHẠT ĐỂ BÁN ĐẤU

GIÁ .............................................................................................................................6

1.1. Khái niệm, đặc điểm, mục đích của biện pháp kê biên tài sản có giá trị

tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá .........................................................6

1.1.1. Khái niệm “kê biên tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để

bán đấu giá” ....................................................................................................6

1.1.2. Đặc điểm của biện pháp kê biên tài sản có giá trị tương ứng với số

tiền phạt để bán đấu giá..................................................................................8

1.1.3. Mục đích áp dụng biện pháp kê biên tài sản có giá trị tương ứng với

số tiền phạt để bán đấu giá ...........................................................................11

1.2. Quy định pháp luật về biện pháp kê biên tài sản có giá trị tương ứng với

số tiền phạt để bán đấu giá.................................................................................12

1.2.1. Quá trình phát triển của các quy định pháp luật về biện pháp kê biên

tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá .......................12

1.2.2. Đối tượng bị áp dụng biện pháp kê biên tài sản có giá trị tương ứng

với số tiền phạt để bán đấu giá .....................................................................14

1.2.3. Nguyên tắc áp dụng biện pháp kê biên tài sản có giá trị tương ứng

với số tiền phạt để bán đấu giá. ....................................................................15

1.2.4. Các loại tài sản bị kê biên ...................................................................18

1.2.5. Những tài sản không được kê biên ....................................................20

1.2.6. Thẩm quyền ra quyết định áp dụng biện pháp kê biên tài sản có giá

trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá..............................................22

1.2.7. Thủ tục tổ chức thi hành quyết định áp dụng biện pháp kê biên tài

sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá ............................27

1.2.8. Chi phí thực hiện biện pháp kê biên tài sản có giá trị tương ứng với

số tiền phạt để bán đấu giá ...........................................................................32

Kết luận chương 1 ...................................................................................................34

Chương 2: THỰC TRẠNG PHÁP LUẬT VÀ ÁP DỤNG PHÁP LUẬT VỀ

BIỆN PHÁP KÊ BIÊN TÀI SẢN CÓ GIÁ TRỊ TƯƠNG ỨNG VỚI SỐ TIỀN

PHẠT ĐỂ BÁN ĐẤU GIÁ VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN..............................35

2.1. Thực trạng pháp luật và áp dụng pháp luật về các nội dung cụ thể của

biện pháp kê biên tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá

và giải pháp hoàn thiện ......................................................................................35

2.1.1. Về tên gọi biện pháp và điều kiện áp dụng ........................................35

2.1.2. Về xác minh tài sản kê biên................................................................38

2.1.3. Về các tài sản không được kê biên .....................................................40

2.1.4. Về biểu mẫu, nội dung của biên bản, quyết định kê biên tài sản .....52

2.1.5. Về thẩm quyền kê biên tài sản do cấp trên thực hiện đối với quyết

định xử phạt vi phạm hành chính của cấp dưới..........................................55

2.1.6. Về xử lý đối với các cá nhân, tổ chức có liên quan không thực hiện

nghĩa vụ phối hợp trong việc thực hiện quyết định kê biên tài sản............56

2.1.7. Về thời hạn ban hành và thời hiệu thi hành quyết định kê biên tài

sản ..................................................................................................................58

2.1.8. Về báo cáo công tác áp dụng biện pháp kê biên tài sản....................62

2.2. Một số giải pháp chung góp phần hoàn thiện biện pháp kê biên tài sản

có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá .......................................65

2.2.1. Bảo đảm sự thống nhất giữa các quy định trong các nghị định của

Chính phủ về biện pháp kê biên tài sản có giá trị tương ứng với số tiền

phạt để bán đấu giá .......................................................................................65

2.2.2. Khắc phục tình trạng chủ thể vi phạm hành chính không có điều

kiện thi hành quyết định xử phạt .................................................................71

2.2.3. Nâng cao năng lực áp dụng pháp luật cho các chủ thể có thẩm

quyền áp dụng biện pháp kê biên tài sản .....................................................73

Kết luận chương 2 ...................................................................................................76

Kết luận chung.........................................................................................................77

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC 1

PHỤ LỤC 2

1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Xử phạt vi phạm hành chính là giải pháp hàng đầu, trọng điểm hiện nay

trong công tác đấu tranh, phòng chống vi phạm hành chính. Nhằm đảm bảo thi hành

quyết định xử phạt vi phạm hành chính, pháp luật quy định các biện pháp cưỡng

chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính. Đây là những hoạt động tổ

chức cụ thể, chủ yếu nhằm thi hành trên thực tế các hình thức trách nhiệm hành

chính được áp dụng với cá nhân, tổ chức bị xử phạt vi phạm hành chính. Điều 86

Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 quy định trong trường hợp cá nhân, tổ

chức bị xử phạt không tự nguyện chấp hành quyết định xử phạt thì có thể bị áp dụng

các biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt, trong đó đáng lưu ý nhất là

biện pháp “kê biên tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá”.

Nhằm chi tiết hóa Điều 86 Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012, Chính

phủ đã ban hành Nghị định số 166/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 quy định về các

biện pháp cưỡng chế nhằm bảo đảm thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành

chính. Mặc dù các quy định về biện pháp kê biên tài sản có giá trị tương ứng với số

tiền phạt để bán đấu giá đã được quy định một cách khá đầy đủ nhưng trên thực tế,

số lượng quyết định xử phạt vi phạm hành chính bị trì hoãn hoặc không thể thi hành

còn rất nhiều. Điều này xuất phát từ những bất cập trong các quy định pháp luật về

các biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính nói chung

và biện pháp kê biên tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá nói

riêng. Do đó, việc nghiên cứu, phân tích các quy định của pháp luật cũng như thực

tiễn áp dụng biện pháp cưỡng chế kê biên tài sản có giá trị tương ứng với số tiền

phạt để bán đấu giá nhằm chỉ ra những bất cập và đưa ra kiến nghị hoàn thiện đối

với biện pháp cưỡng chế này là việc làm hết sức cần thiết. Chính vì lý do đó, tác giả

quyết định lựa chọn đề tài: “Biện pháp kê biên tài sản có giá trị tương ứng với số

tiền phạt để bán đấu giá nhằm bảo đảm thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành

chính” để làm luận văn Thạc sĩ Luật học.

2. Tình hình nghiên cứu đề tài

Thông qua quá trình nghiên cứu, tác giả nhận thấy liên quan trực tiếp đến

biện pháp cưỡng chế kê biên tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu

giá đã có một số công trình nghiên cứu sau đây:

Thứ nhất, sách chuyên khảo Bình luận khoa học Luật Xử lý vi phạm hành

chính năm 2012 tập 2 do PGS.TS Nguyễn Cảnh Hợp làm chủ biên, Nxb. Đại học

2

Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh năm 2015. Đây là công trình nghiên cứu, bình

luận chuyên sâu các quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012, trong

đó có các quy định về biện pháp kê biên tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt

để bán đấu giá. Tuy nhiên, nội dung của tác phẩm chỉ dừng lại ở góc độ bình luận

các điều luật trong Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 chứ chưa phân tích,

đánh giá, bình luận một cách toàn diện các quy định về biện pháp kê biên tài sản có

giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá trong các Nghị định hướng dẫn

cũng như thực tiễn áp dụng biện pháp cưỡng chế này. Trên tinh thần tiếp thu các kết

quả nghiên cứu trong tác phẩm này, tác giả sẽ tiếp tục phát triển, mở rộng để phân

tích, đánh giá một cách đầy đủ, chi tiết hơn các quy định của pháp luật có liên quan

về biện pháp kê biên tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá.

Thứ hai, bài viết “Bất cập trong các quy định pháp luật về tài sản không

được kê biên để bán đấu giá khi thực hiện cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi

phạm hành chính” của các tác giả Cao Vũ Minh - Nguyễn Nhật Khanh trên Tạp chí

Nhà nước và pháp luật số 6 năm 2016. Đây là một bài viết mang tính chất “tiểu

nghiên cứu” liên quan trực tiếp đến nội dung của đề tài. Tuy nhiên, bài viết chỉ mới

đi sâu phân tích bất cập trong các quy định pháp luật về các loại tài sản không được

kê biên để bán đấu giá chứ chưa đánh giá một cách toàn diện toàn bộ quá trình thực

hiện biện pháp cưỡng chế kê biên tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán

đấu giá. Luận văn sẽ kế thừa kết quả nghiên cứu trong bài viết này và tiếp tục phát

triển, mở rộng để nghiên cứu một cách chuyên sâu, toàn diện về biện pháp cưỡng

chế kê biên tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá.

Qua đó có thể thấy rằng, việc nghiên cứu đề tài “Biện pháp kê biên tài sản có

giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá nhằm bảo đảm thi hành quyết định

xử phạt vi phạm hành chính” còn ít được quan tâm nghiên cứu, vì đây là một đề tài

mang tính chuyên sâu. Ở công trình này, tác giả sẽ phân tích, đánh giá một cách

toàn diện các quy định của pháp luật cũng như thực tiễn áp dụng biện pháp kê biên

tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá. Đồng thời đưa ra các

kiến nghị hoàn thiện pháp luật cũng như công tác thi hành pháp luật trên thực tế. Do

đó, nội dung của đề tài đáp ứng được điều kiện về tính mới cũng như có khả năng

ứng dụng cao.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài

3.1. Mục đích nghiên cứu của đề tài

Đề tài hướng đến mục đích hoàn thiện các quy định của pháp luật về biện

3

pháp kê biên tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá để nâng cao

hiệu quả áp dụng biện pháp cưỡng chế này trong thực tế nhằm bảo đảm thi hành

hiệu quả các quyết định xử phạt vi phạm hành chính.

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài

- Phân tích, làm rõ những vấn đề mang tính chất lý luận về biện pháp kê

biên tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá.

- Làm rõ những vấn đề pháp lý về biện pháp kê biên tài sản có giá trị tương

ứng với số tiền phạt để bán đấu giá, chỉ ra những bất cập trong các quy định của

pháp luật về biện pháp cưỡng chế này.

- Đánh giá thực tiễn áp dụng các quy định pháp luật về biện pháp kê biên tài

sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá và chỉ ra những vấn đề còn

tồn tại trong việc thực thi trên thực tế.

- Đưa ra các kiến nghị hoàn thiện pháp luật cũng như công tác áp dụng pháp

luật trong thực tiễn về biện pháp kê biên tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt

để bán đấu giá.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài

4.1.Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của đề tài là pháp luật Việt Nam về biện pháp kê biên

tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá, cụ thể là các vấn đề:

- Những vấn đề lý luận cơ bản về biện pháp kê biên tài sản có giá trị tương

ứng với số tiền phạt để bán đấu giá;

- Thực trạng quy định cũng như thực tiễn áp dụng pháp luật về biện pháp kê

biên tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá.

4.2.Phạm vi nghiên cứu của đề tài

Trong phạm vi của một luận văn thạc sĩ chuyên ngành Luật Hiến pháp và

Luật Hành chính, tác giả chỉ tập trung nghiên cứu biện pháp kê biên tài sản có giá

trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá ở góc độ một biện pháp cưỡng chế thi

hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính chứ không tập trung nghiên cứu

chuyên sâu về vấn đề định giá và bán đấu giá tài sản. Do vậy, đề tài sẽ nghiên cứu

các quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 và Nghị định số

166/2013/NĐ-CP của Chính phủ ngày 12/11/2013 quy định về cưỡng chế thi hành

quyết định xử phạt vi phạm hành chính. Ngoài ra, tác giả còn dẫn chiếu đến các văn

bản pháp luật khác để làm rõ các vấn đề pháp lý có liên quan đến biện pháp kê biên

tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá như Nghị định số