Biện pháp giảm chi phí kinh doanh ở công ty Đầu Tư­ Xây lắp Th­ơng Mại.DOC

Lêi nãi ®Çu

Trong bèi c¶nh hiÖn nay, khi thÕ giíi chuyÓn sang thiªn niªn kû míi

cïng víi nh÷ng ph¸t minh cña khoa häc kü thuËt ®ang diÔn ra ®Õn chãng mÆt,

nÒn kinh tÕ còng ®ang cã sù thay ®æi lín, øng dông khoa häc kü thuËt vµo s¶n

xuÊt, råi nÒn kinh tÕ chuyÓn m×nh tõ s¶n xuÊt l¹c hËu c¬ giíi ho¸, ®iÑn tö ho¸.

§Ó phï hîp víi ph¸t triÓn chung cña c¸c níc tiªn tiÕn trªn thÕ giíi còng nh c¸c

níc trong khu vùc, ViÖt Nam ®· cã nh÷ng thay ®æi lín trong ®inh híng, chÝnh

s¸ch ph¸t triÓn cña m×nh c¶ trong lÜnh vùc kinh tÕ, chÝnh trÞ , v¨n ho¸, x· héi .

Quan ®iÓm “D©n giµu níc m¹nh“, Ph¸t ttriÓn kinh tÕ æn ®Þnh x· héi” cña §¶ng

vµ Nhµ níc ta ®· cho thÊy lÜnh vùc kinh tÕ cè mét vÞ trÝ vai trß rÊt quan träng

trong sù ph¸t triÓn chung cña c¶ níc , gióp ViÖt Nam cã thÓ hoµ m×nh vµo sù

ph¸t triÓn chung cña nh©n lo¹i.

Trong xu thÕ c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t cïng víi sù khan hiÕm cña

c¸c nguån lùc, viÖc gi¶m chi phÝ kinh doanh n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm lµ

nhu cÇu bøc thiÕt cña bÊt cø ®¬n vÞ, tæ chøc c¸ nh©n s¶n xuÊt kinh doanh nµo.

C¸c doanh nghiÖp nhµ níc, t nh©n, hé gia ®×nh kinh doanh, hîp t¸c x·, c¸c

doanh nghiÖp níc ngoµi hay liªn doanh ®Òu coi ®ã lµ nhiÖm vô chiÕn lîc ®Ó tån

t¹i vµ ph¸t triÓn cho dï môc ®Ých cña mçi lo¹i h×nh doanh nghiÖp cã kh¸c nhau

ngoµi môc ®Ých chung trªn lµ lîi nhuËn . §èi víi doanh nghiÖp nhµ níc, tríc

®©y trong thêi kú bao cÊp , hoµn toµn s¶n xuÊt theo mÖnh lÖnh, kÕ ho¹ch nhµ n￾íc rãt xuèng. Sau ®¹i héi VI cña ®¶ng (1986) vµ tiÕp tôc hoµn thiÖn, ph¸t triÓn

®êng lèi ®æi míi trong c¸c ®¹i héi VII vµ VIII, doanh nghiÖp nhµ níc ngµy cµng

®îc tù chñ h¬n. Do ®ã víi c¸c doanh nghiÖp nµy viÖc gi¶m chi phÝ kinh doanh

kh«ng ngoµi môc ®Ých t¨ng lîi nhuËn ( víi doanh nghiÖp nhµ níc s¶n xuÊt kinh

doanh), mang l¹i s¶n phÈm rÎ cã chÊt lîng tèt cho mäi ngêi (víi doanh nghiÖp

nhµ níc c«ng Ých) vµ tiÕt kiÖm chèng l·ng phÝ vµ sö dông hiÖu qu¶ nguån lùc

cu¶ quèc gia.

Cßn víi lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c, qu¶n lý ®îc tèt c¸c chi phÝ còng

®Òu lµ tiÒn ®Ò cña h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nã t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp

cho doanh nghiÖp n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ gi¸. Doanh nghiÖp nµo cã

møc gi¸ hîp lý sÏ b¸n ®îc nhiÒu h¬n vµ tõ ®ã thu håi vèn nhanh vµ t¨ng lîi

1

nhuËn. MÆt kh¸c nã gióp doanh nghiÖp kiÓm so¸t ®îc c¸c nguån lùc cña m×nh

®Ó sö dông cã hiÖu qu¶ .

Nh vËy cã thÓ nãi, víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh lu«n ph¶i

nghÜ ®Õn ph¬ng tr×nh kinh tÕ c¬ b¶n nhÊt, ®¬n gi¶n nhÊt nhng còng kh«ng dÔ

gi¶i. §ã lµ : Lîi nhuËn = Doanh thu – Chi phÝ.

§Ó t¨ng lîi nhuËn th× hoÆc lµ t¨ng doanh thu hoÆc gi¶m chi phÝ hoÆc møc

t¨ng doanh thu ph¶i lín h¬n møc t¨ng chi phÝ. Trong ®ã viÖc gi¶m chi phÝ vÉn

®îc coi lµ linh hån, nh©n tè chÊt lîng cña ph¬nng tr×nh nµy. NhËn thøc ®îc ®iÒu

®ã, sau mét thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty §Çu T x©y L¾p Th¬ng M¹i em ®· ®i

s©u vµo nghiªn cøu ®Ò tµi:

“BiÖn ph¸p gi¶m chi phÝ kinh doanh ë c«ng ty §Çu T X©y l¾p Th-

¬ng M¹i . ”

2

Ch¬ng I

Lý luËn chung vÒ chi phÝ kinh doanh cña

doanh nghiÖp

I/ Chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp

1: Kh¸I niÖm

a- Kh¸i niÖm vÒ chi phÝ vµ chi phÝ kinh doanh

Chi phÝ cè thÓ hiÓu lµ mäi sù tiªu phi kinh doanh b»ng tiÒn cho mét xÝ

nghiÖp, c¶ trªn ph¬ng diÖn lý luËn vµ thùc tiÔn ®Òu kh¼ng ®Þnh ph¹m trï bao

trïm, kh¸i qu¸t nhÊt lµ ph¹m trï chi phÝ. DÇn dÇn chi phÝ ®îc ph¸t triÓnthµnh

ph¹m trï cô thÓ lµ chi tiªu, chi phÝ tµi chÝnh vµ chi phÝ kinh doanh.

+ Chi tiªu: Kosiol, Schult, Schwetlr vµ Weber cho r»ng chi tiªu lµ lîng

tiÒn doanh nghiÖp ®· tr¶ cho mét ngêi, mét nhãm ngêi hoÆc tæ chøc nµo ®ã víi

nghÜa ®ã. Chi tiªu lµ “ sù gi¶m tiÒn thanh to¸n, gi¶m tiÒn sÐc ë ng©n hµng, bu

®iÖn, t¨ng nî ë c¸c h×nh thøc nî, vay ng¾n h¹n, thay ®æi nî, gi¶m nî tiÒn kh¸ch

hµng" chi tiªu g¾n víi qu¸ tr×nh thanh to¸n thuÇn tuý tµi chÝnh nªn ®îc sö dông

trong kÕ to¸n tµi chÝnh.

+ Chi phÝ tµi chÝnh : Cã thÓ hiÓu “chi phÝ tµi chÝnh lµ sù gi¶m tµi s¶n, lµ

hao phÝ cña thêi kú tÝnh to¸n, ®îc tËp hîp ë kÕ to¸n tµi chÝnh” chi phÝ tµi chÝnh

lµ mét ph¹m trï g¾n liÒn víi chi phÝ vµ chØ xuÊt hiÖn ë bé phËn kÕ to¸n tµi

chÝnh.

+ Chi phÝ kinh doanh: lµ sù hao phÝ v¹t phÈm hoÆc dÞch vô liªn quan

®Õn viÖc t¹o ra kÕt qu¶ vµ ®¸nh gi¸ ®îc. Theo Wochi th× “ chi phÝ kinh doanh lµ

sù hao phÝ xÐt trªn ph¬ng diÖn gi¸ trÞ c¸c vËt phÈm, dÞch vô s¶n xuÊt vµ tiªu thô

s¶n phÈm còng nh ®Ó duy tr× n¨ng lùc s¶n xuÊt cÇn thiÕt cho viÖc s¶n xuÊt vµ

tiªu thô s¶n phÈm ®ã”. Dï quan niÖm nh thÕ nµo th× bao g׬ chi phÝ kinh doanh

còng mang ba ®Æc trng b¾t buéc:

• Mét ph¶i lµ sù hao phÝ vËt phÈm vµ dÞch vô

• Hai lµ sù hao phÝ vËt phÈm g¾n liÒn víi kÕt qu¶

• Ba lµ nh÷ng vËt phÈm dÞch vô ph¶i ®îc ®¸nh gi¸.

3

Nh vËy chi phÝ kinh doanh lµ mét ph¹m trï g¾n liÒn víi chi phÝ vµ chØ

xuÊt hiÖn ë tÝnh chi phÝ kinh doanh kh¸c chi phÝ tµi chÝnh vÒ c¶ néi dung lÉn ®é

lín.

b- Néi dung vµ ph ¬ng ph¸p tÝnh chi phÝ kinh doanh

Néi dung cña tÝnh chi phÝ kinh doanh gåm 3 bíc:

+ Bíc 1: TÝnh chi phÝ kinh doanh theo lo¹i

+ Bíc 2: TÝnh chi phÝ kinh doanh theo ®IÓm

+ Bíc 3: TÝnh chi phÝ kinh doanh theo ®èi tù¬ng

Mèi quan hÖ:

B íc1:TËp hîp chi phÝ kinh doanh theo lo¹i

TÝnh chi phÝ kinh doanh theo lo¹i lµ ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò kh«ng thÓ thiÐu cña

qu¶n trÞ v×:

- Lµ c¬ së ®Ó tËp hîp chi phÝ kinh doanh

- Lµ c¬ së ®Ó tinh to¸n chi phÝ kinh doanh víi hiÖu qu¶ cao

- T¹o ®iÒu kiÖn tiÕp tôc ph¸t triÓn qu¶n trÞ chi phÝ kinh doanh

Lo¹i chi phÝ kinh doanh lµ ®¹i lîng tËp hîp mäi chi phÝ kinh doanh cã

chung mét ®Æc ®iÓm nhÊt ®Þnh cã c¸c c¸ch tËp hîp tõng lo¹i chi phÝ kinh …

doanh sau:

b.1-TËp hîp chi phÝ kinh doanh sö dông lao ®éng

Do qu¸ tr×nh thuª mín lao ®éng gÇn nh trùc tiÕp víi qu¸ tr×nh södông lao

®éng, ®ång thêi do ph¸p luËt b¶o vÖ ch¼ng h¹n nh tiÒn l¬ng, tiÒn b¶o hiÓm …

nªn gi¸ trÞ cña c¸c kho¶n sö dông lao ®éng t¬ng ®èi æn ®Þnh. V× vËy víi c¸c

4

TÝnh chi phÝ kinh doanh theo lo¹i

Chi phÝ trùc tiÕp Chi phÝ gi¸n tiÕp

TÝnh chi phÝ kinh

doanh theo ®iÓm

TÝnh chi phÝ kinh doanh theo ®èi t￾îng

chøng tõ ghi chÐp ban ®Çu kÕ to¸n ®· cã ®ñ tµi liÖu ®Ó tËp hîp chi phÝ kinh

doanh sö dông lao ®éng.

+ Thø nhÊt: tËp hîp tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n b¶o hiÓm theo luËt ®Þnh.

TiÒn l¬ng, tiÒn thëng ®îc tËp hîp tõ b¶ng l¬ng vµ b¶ng ph©n phèi tiÒn

thëng. ViÖc tËp hîp bé phËn tiÒn l¬ng ®îc tËp hîp tuú theo h×nh thøc tr¶ l¬ng cô

thÓ nÕu tr¶ l¬ng theo thêi gian sÏ tËp hîp theo thêi gian c¨n cø vµo b¶ng chÊm

c«ng (01L§TL). NÕu tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm sÏ cø x¸c nhËn s¶n phÈm hoÆc

c«ng viÖc hoµn hoµn thµnh (06 L§TL) hoÆc hîp ®ång giao kho¸n (08L§TL) ®Ó

tÝnh to¸n lîng s¶n phÈm phï hîp víi møc ®é hoµn thµnh c«ng viÖc cña tõng bé

phËn c¸ nh©n ®Ó tËp hîp.

TiÒn l¬ng cã tÝnh chÊt l¬ng lu«n ®îc theo dâi trong b¶ng l¬ng vµ ®îc tËp

hîp b×nh thêng, thanh to¸n tiÒn thëng cßn dùa vµo b¶ng thanh to¸n l¬ng

(05TDTL). Ngoµi ra nÕu tæ chøc lµm thªm giê, viÖc tËp hîp tiÒn l¬ng thªm giê

ph¶i c¨n cø vµo phiÕu lµm thªm giê (07 L§TL). V× b¶ng l¬ng ®îc tËp hîp theo

th¸ng nªn viÖc tËp hîp theo th¸ng kh¸ thuËn lîi.

Bé phËn tiÒn l¬ng tr¶ theo thêi gian nghØ phÐp, nghØ lÔ, nghØ èm cã ®Æc

trng c¬ b¶n lµ kh«ng g¾n víi kÕt qu¶ t¹o ra vµ kh«ng diÔn ra ®Òu ®Æn trong n¨m.

V× vËy ®¬n gi¶n cã thÓ sö dông ph¬ng ph¸p íc tÝnh b×nh qu©n theo sè kÕ ho¹ch

cho mêi hai th¸ng ®Çu vµ bé phËn thùc tÕ cho th¸ng 12:

NÕu cã: QTLKH/n¨m: quü tiÒn l¬ng nghØ phÐp kÕ ho¹ch n¨m

QTLTT/n¨m: quü tiÒn l¬ng nghØ phÐp thùc tÕ n¨m

QTLTT/th¸ng: quü tiÒn l¬ng thùc tÕ th¸ng sÏ x¸c ®Þnh ®îc tiÒn l-

¬ng ngØ lÔ nghØ phÐp hµng th¸ng.

TÝnh b×nh qu©n mçi th¸ng trong 11 th¸ng ®Çu n¨m:

QTLTT/ th¸ng= QTLTT/n¨m

12

TiÒn l¬ng ngØ lÔ ,nghØ phÐp èm ®au th¸ng 12 lµ:

QTLT/th¸ng12 = QTLTT/n¨m - ∑QTLTT/th¸ng

B¶o hiÓm x· héi lµ kho¶n ph¶I nép hµng th¸ng theo luËt ®inh. HiÖn nay

b¶o hiÓm x· héi bao gåm hai lo¹I b¶o hiÓm x· héi vµ b¶o hiÓm y tÕ. Møc b¶o

hiÎm x· héi b»ng 20% tæng quü l¬ng.

Chi phÝ ®ãng b¶o hiÓm x· héi = 20% tæng quü l¬ng.

+ Thø hai: TËp hîp c¸c kho¶n kh¸c liªn quan trùc tiÕp , gi¸n tiÕp ®Õn

viÑc sö dônglao ®éng thùc hiÖn theo chøng tõ ban ®Çu:

5

- Chi phÝ kinh doanh ho¹t ®éng, nhµ ¨n , nhµ trÎ, c©u l¹c bé

- Chi phÝ kinh doanh cho båi dìng n©ng cao tay nghÒ cña ngêi lao ®éng

- Chi phÝ kinh doanh trùc tiÕp cho quµ tÆng sinh nhËt.

- TËp hîp chi phÝ kinh doanh sö dông lao ®éng cÇn ph¶i ph©n biÖt chi

phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp.

b.2. TËp hîp chi phÝ sö dông nguyªn vËt liÖu

Tu©n thñ nguyªn t¾c b¶o toµn tµI s¶n vÒ mÆt hiÖn vËt ph¶i thùc hiÖn tËp

hîp chi phÝ kinh doanh sö dông lao ®éng theo hai bíc:

B íc 1: TËp hîp sè lîng nguyªn vËt liÖu hao phÝ mçi lo¹i.

Ph ¬ng ph¸p thø nhÊt:

+ Ghi chÐp liªn tôc: Dùa vµo chøng tõ nhËp xuÊt hµng ngµy ®Ó x¸c ®Þnh

lîng nguyªn vËt liÖu hao phÝ mçi lo¹i . Muèn vËy ph¶i chó ý thiÕt kÕ hÖ thèng

chøng tõ xuÊt , nhËp kho khoa häc cha ®ùng ®Çy ®ñ th«ng tin. Th«ng tin bao

gåm: Ngµy, th¸ng, lo¹i nguyªn vËt liÖu, sè lîng nguyªn vËt liÖu, ®èi tîng sö

dông.

+ Dùa vµo chøng tõ xuÊt kho, cuèi mâi kú tÝnh to¸n sÏ tËp hîp ®îc mét

sè lîng nguyªn vËt liÖu mçi lo¹i, ph©n biÖt gÜa phÇn trùc tiÕp vµ phÇn gi¸n tiÕp.

Ph¬ng ph¸p nµy b¶o ®¶m tÝnh chÝnh x¸c cao xong tèn rÊt nhiÒu thêi gian

vµ c«ng søc, nªn chØ ¸p dông víi doanh nghiÖp cÇn tÝnh to¸n rÊt chÝnh x¸c cho

tõng ®èi tîng ®Ó lµm râ nguyªn nh©n hao phÝ nguyªn vËt liÖu.

Ph ¬ng ph¸p thø hai: KiÓm kª:

Theo ph¬ng ph¸p nµy viÖc tËp hîp sè lîng nguyªn vËt liÖu hao phÝ dùa

trªn sè liÖu ®Çu kú, nhËp trong kú vµ kiÓm kª cuèi kú theo c«ng thøc:

NVLt®I = NVL®ki + NVLni – NVLcki

Trong ®ã: - NVLt®I : Tiªu dïng nguyªn vËt liÖu I

- NVLni: Nguyªn vËt liÖu cã ë ®Çu kú theo tµi liÖu tham

kh¶o.

Ph¬ng ph¸p nµy ®¬n gi¶n hao phÝ Ýt thêi gian vµ c«ng søc, xongnhîc

®IÓm lµ ph¶I dùa trªn sè liÖu kiÓm kª cuèi kú, bá qua theo râi sù mÊt m¸t hao

hôt vµ kh«ng cã c¬ së x¸c ®Þnh nguyªn v©t liÖu trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp v× vËy nªn

¸p dông víi quy m« nhá s¶n xuÊt ®¬n gi¶n.

Ph ¬ng ph¸p 3: TÝnh ngîc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.

Ph¬ng ph¸p nµy ®ßi hái ph¶i tËp hîp sè lîng hao phÝ nguyªn vËt liÖu

mçi lo¹itõ bíc c«ng viÖc cuèi cïng ®Õn bíc c«ng viÖc ®Çu tiªn. Nã kh«ng cho

6

phÐp sè lîng hao phÝ thùc tÕ mµ tÝnh íc tÝnh theo ®Þnh møc tiªu dïng nguyªn

vËt liªô t¹i bíc c«ng viÖc

NVLt®I =∑ Spj x NVL®mj

Trong ®ã:

- Spj: Sè lîng s¶n phÈm j ®îc s¶n xuÊt tõ nguyªn vËt liÖu I

- NVL®mj:§Þnh møc hao tèn nguyªn vËt liÖu j ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm j.

Sau ®ã t©p hîp tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu tõ bíc ®Çu tiªn ®Õn bíc cuèi

cïng.

+ ¦u ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy; TÝnh to¸n ®¬n gi¶n hao phÝ lao ®éng

thÊp

+ Nhîc ®iÓm: KÕt qu¶ tÝnh to¸n phô thuéc vµo kÕt qu¶ cña c¸c c«ng t¸c

®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu, khã x¸c ®Þnh nguyªn nh©n g©y gi¶m nguyªn

vËt liÖu trong kho. V× vËy ¸p dông pg¬ng ph¸p nµy tèt nhÊt khi tÝnh to¸n kÕ

ho¹ch, chØ ¸p dông tÝnh hao phÝ nguyªn vËt liÖu thùc tÕ ë doanh nghiÖp cã c¬

cÊu s¶n xuÊt gi¶n ®¬n.

Bíc hai: §¸nh gÝa gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu hao phÝ.

§¸nh gi¸ gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu hao phÝ ph¶i theo nguyªn t¾c b¶o toµn

vÒg mÆt hiÖn vËt. Cã gi¸ mua l¹i theo ngµy xuÊt nguyªn vËt liÖu ®· hao phÝ

trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Ó ®a vµo s¶n xuÊt, theo ngµy nhËn tiÒn b¸n hµng. Gi¸

tÝnh to¸n lµ gi¸ dùa vµo sè liÖu qu¸ khø vµ nh©n tè thÞ trêng thay ®æi trong t¬ng

lai.

§¬n gi¶n lµ sö dông gi¸ tÝnh to¸n, nÕu gi¸ tÝnh to¸n ®· ®îc c©n nh¾c cÈn

thËn trªn c¬ së chó ý tíi c¸c nh©n tè x¶y ra trong t¬ng lai sÏ kh¸ s¸t hîp gi¸ cô

thÓ, lµm gi¶m khèi lîng c«ng viÖc tÝnh to¸n vµ lo¹i bá yÕu tè ngÉu nhiªn x¶y ra

khái yÕu tè gi¸ c¶. Tuy nhiªn sö dông gi¸ nµy cã hiÖu qu¶ th× cÇn ph¶i cã

chuyªn gia kinh nghiÖm dù b¸o vµ ®¸nh gi¸ c¶ vµ n©ng cao chÊt lîng k©e ho¹c

h¸o.

§¸nh gi¸ ®îc tiÕn hµnh riªng cho nguyªn vËt liÖu ®îc sö dông gi¸n tiÕp

vµ trùc tiÕp theo c«ng thøc sau:

CPKDnvli = NVLt®i x P®gi

Trong ®ã: CPKDnvli= Chi phÝ kinh doanh lo¹I nguyªn vËt liÖu i

NVLt®i= Lîng tiªu dïng nguyªn vËt liÖu i

P®gi= ®¬n gi¸ nguyªn vËt liÖu i

b. 3: TËp hîp chi phÝ kh«ng trïng chi phÝ tµI chÝnh

b.3.1: TËp hîp chi phÝ kinh daonh khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh

7